της Ελίνας Γαληνού
“Υπνοβάτες της Ευρώπης” χαρακτήρισε πρόσφατα το περιοδικό Economist τους ευρωπαίους ηγέτες, επισείοντας τον κίνδυνο ότι βαδίζουν για τον γκρεμό… Παρ΄όλες τις όψιμες ευαισθησίες που δείχνει να κατέλαβαν ξαφνικά τον κ. Σόιμπλε, εν όψει της επερχόμενης εκλογικής αναμέτρησης, λίγοι είναι εκείνοι που θα πιστέψουν ότι τελικά, οι σκληροί της ΕΕ άλλαξαν μυαλά και αποφάσισαν να σκεφτούν τα βάσανα των λαών με τη συνεχιζόμενη λιτότητα.
Η ουσία παραμένει ίδια και οι επισημάνσεις κατά τις οποίες, η Ευρώπη έχει παρασυρθεί από την δίνη των αριθμών, πληθαίνουν. Παράλληλα, πληθαίνουν και οι προβλέψεις για το αδιέξοδο στο οποίο οδηγείται η ΕΕ, λόγω του λανθασμένου τρόπου διαχείρισης της κρίσης…
Ισως το τελευταίο διάστημα, να παρουσιάζεται στην Ευρώπη μια εικόνα ηρεμίας, καθώς δεν έχουμε τώρα τις αγωνιώδεις εκείνες συνεδριάσεις του Eurogroup που έκοβαν την ανάσα και που, προσπαθούσαν να κρατήσουν από τα μαλλιά, κάποιες αξιοπρεπείς ισοτιμίες στις αγορές για το ευρώ… Ομως αυτή η ηρεμία, η οπωσδήποτε τεχνητή κατά την εκτίμηση εμπείρων παρατηρητών, πόσο θα κρατήσει;  Μάλλον ζήτημα είναι αν θα ανθέξει ως τις γερμανικές εκλογές. Και όσο για τη διάσωση του ευρώ, μάλλον δεν θα έπρεπε να κριθεί ως οριστική, χωρίς τους κινδύνους οι οποίοι πριν λίγους ακόμα μήνες, κρατούσαν ξάγρυπνους τους ιθύνοντες ιδίως του Βερολίνου…
Στην τωρινή στιγμή, οφείλουμε πια να κατανοήσουμε την ανάγκη αναθεώρησης των παλαιών προσδοκιών όσον αφορά την Γηραιά Ηπειρο και τη διαμόρφωση του ρόλου της μέσα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η Ευρώπη πρέπει να αναζητήσει έναν νέο προσανατολισμό, εάν θέλει πράγματι να συνεχίσει ως ένωση. Βεβαίως, η βούληση γι΄αυτή τη συνέχεια, πάντα θα βασίζεται το μήνυμα της 6ης Ιουνίου, όπου εορτάζεται η επέτειος της απόβασης στη Νορμανδία που σηματοδότησε την αρχή του τέλους του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Διότι όσα και να άλλαξαν, οι μνήμες εκείνου του πολέμου που αιματοκύλισε και κατέστρεψε τις ευρωπαικές χώρες, παραμένουν ζωντανές θυμίζοντας την αξία της ειρήνης, της αλληλεγγύης και της συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαικών λαών.
Αν λοιπόν θέλει όντως η Ευρώπη μια συνέχεια και όχι μια διάλυση της Ενωσης, θα πρέπει κατ΄αρχήν να αναθεωρηθούν πολλά. Ισως οι αρχές στις οποίες στηρίχτηκε κάποτε το ευρωπαικό όραμα, έστω και αν μερικές απ΄αυτές μοιάζουν σήμερα υπεραισιόδοξες ή και ουτοπικές ακόμα, εξακολουθούν να διαμηνύουν σημαντικές αξίες. Αξίες για τις οποίες αξίζει η προσπάθεια διατήρησής τους, ως επί το πλείστον. Εάν η Ευρώπη που κουβαλάει τόσο πολιτισμό και που γεννήθηκαν στα εδάφη της τόσο υπέροχες ιδέες για τον άνθρωπο και την κοινωνία, δεν καταφέρει να διατηρήσει τις αξίες που απορρέουν απ΄όλα αυτά, τότε είναι ανάξια λόγου. Ωστόσο, επειδή όπως γνωρίζουμε όλοι πλέον, η επιβίωση είναι και θέμα οικονομικό, ενώ από τις οικονομικές διαφορές απορρέουν συνήθως και όλες οι υπόλοιπες που οδηγούν στις χειρότερες συγκρούσεις, οι ευρωπαικές χώρες πρέπει να ξαναδούν  τον τρόπο συνεργασίας τους. Και η προτεραιότητά τους, εάν θέλουν να επιβιώσει η Ενωση που δημιούργησαν, δεν θα πρέπει να εστιάζεται μόνο στις ισοτιμίες του ευρώ. Μπορεί το ευρώ να είναι καλό, αλλά όχι ανεξάρτητο από τα Διεθνή Χρηματιστήρια και άρα, όχι ανεπηρέαστο από τις διαθέσεις των αγορών και των διεθνών κερδοσκόπων.
Η κρίση της τελευταίας τριετίας που έφερε την χώρα μας στο προσκήνιο, ενώ στοχοποίησε ταυτόχρονα και τις χώρες του ευρωπαικού νότου, ήδη μας έχει δείξει αρκετά επικίνδυνα μονοπάτια, στα οποία κινδυνεύει η Ευρωπαική Ενωση να εγκλωβιστεί ανεπανόρθωτα. Επομένως, το δίδαγμα θα έπρεπε να είναι αρκετά σαφές. Η Ευρώπη θα καταφέρει να μείνει ενωμένη, εάν ενώσει συνδυαστικά τις αναπτυξιακές της δυνατότητες σε σχέση με στη σταθεροποίηση κοινωνικών δομών και θεσμών. Θα έχουμε οπωσδήποτε αντιληφθεί όλοι ότι η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, καθώς τα κοινωνικά προβλήματα μας έχουν πνίξει και ήδη αισθανόμαστε την απόγνωση που επιφέρουν.  Η λύση στα προβλήματα μιας χώρας, δεν δίνεται με τον δανεισμό της από μια άλλη χώρα, η οποία στη συνέχεια θα επιδιώξει να ισοπεδώσει την πρώτη. Οταν ο ένας είναι πεσμένος κάτω, τον βοηθάς να σηκωθεί στηρίζοντας τις δικές του δυνάμεις.  Και κείνος, σε άλλη δεδομένη στιγμή, θα το ανταποδώσει με τον ανάλογο τρόπο, επισφραγίζοντας την ουσιαστική αλληλεγγύη, η οποία καμία από τις δύο πλευρές δεν μειώνει, όταν στοχεύει στο κοινό όφελος. Αυτό όμως, προυποθέτει την ύπαρξη κάποιων σταθερών αρχών και θεσμών οι οποίες να διέπουν τις κοινωνίες. Με κοινωνίες ημι-διαλυμένες και θεσμούς κλονισμένους, τι να περιμένει κανείς;
Αργά θυμήθηκε ο κ. Σόιμπλε να αναφέρει το κοινωνικό κράτος, αφού κατάντησε η πολιτική του τη μισή Ευρώπη…ζητιάνους. Είναι πράγματι εκρηκτικά τα μεγέθη της ανεργίας και της κοινωνικής απόγνωσης και ευνόητο το κλίμα ευρωσκεπτικισμού που έχει εξαπλωθεί σε όλη την ΕΕ. Ομως εδώ που φτάσαμε, θα πρέπει όλοι να σκεφτούν ξανά τι έφταιξε και τι θέλουν για το μέλλον.  Αν πράγματι θέλουν την Ευρώπη Ενωμένη, χρειάζεται απλά να καλλιεργηθεί το αυτονόητο. Δηλαδή, η ενίσχυση των αναπτυξιακών δυνάμεων κάθε χώρας σε τοπικό επίπεδο και ο συνδυασμός πλεονεκτημάτων/αναγκών με τις υπόλοιπες χώρες.  Οφείλουμε όλοι να ξέρουμε, ότι με τους διχασμούς και τις συγκρούσεις, κανένας δεν προχώρησε μπροστά, αλλά οφείλουμε να σταθμίζουμε και τους παράγοντες εκείνους που προκαλούν τους διχασμούς ώστε να μην ξαναζήσουμε έναν ακόμα Παγκόσμιο Πόλεμο…