Παγωμένα κατάλοιπα

Οι υδρίτες μεθανίου είναι ιζηματογενή αποθέματα σε μορφή πάγου που
έχουν σχηματιστεί από μόρια μεθανίου παγιδευμένα μέσα σε πλέγματα μορίων
νερού. Εχουν στερεά μορφή και υπόλευκο χρώμα και, όταν καίγονται,
παράγουν μια έντονη κόκκινη φλόγα αφήνοντας πίσω τους μόνο νερό.
Αποτελούν επίσης ένα είδος «ενεργειακού Ελ Ντοράντο», αφού θεωρείται ότι
περιέχουν περισσότερη ενέργεια από όση όλα τα άλλα ορυκτά καύσιμα μαζί.
Αυτός ο πολλά υποσχόμενος ενεργειακός πόρος υπάρχει σε αφθονία στο
παγωμένο υπέδαφος των αρκτικών περιοχών αλλά και στον πυθμένα πολλών
θαλάσσιων περιοχών (ένα μεγάλο κοίτασμα έχει εντοπιστεί και στο Αιγαίο,
στα νότια του Καστελόριζου). Παρ’ όλα αυτά η εκμετάλλευσή του
παρουσιάζει πολλές δυσκολίες. Μία από τις κυριότερες είναι ότι, αντίθετα
με το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο που βρίσκονται σε μεγάλα βάθη μέσα
στο υπέδαφος, οι υδρίτες μεθανίου είναι σχετικά «επιφανειακοί».
Βρίσκονται μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια του
βυθού, σε σημεία όπου τα ιζηματογενή πετρώματα δεν είναι συμπαγή. Αυτό
δυσχεραίνει σημαντικά την εξόρυξή τους γιατί τα τοιχώματα των γεωτρήσεων
δεν μπορούν να είναι σταθερά ενώ παράλληλα παρασύρεται άμμος που μπορεί
να φράξει τις αντλίες.

Η ιαπωνική δοκιμή έγινε τον περασμένο Μάρτιο (Τα νέα στοιχεία της ΑΟΖ, υδρίτες μεθανίου)

στα ανοιχτά του νησιού Σικόκου από την κρατική Japan Oil, Gas and
Metals National Corporation (JOGMEC). Το ερευνητικό σκάφος Chikyu έκανε
τη γεώτρηση σε θαλάσσιο βάθος 1 χλμ. φθάνοντας σε βάθος 270 μ. βάθος
κάτω από την επιφάνεια του βυθού, σε ένα κοίτασμα υδριτών μεθανίου
πάχους 60 μ. Το αέριο αντλήθηκε άμεσα με μια τεχνική αποσυμπίεσης (η
αντλία μείωσε την πίεση στο κοίτασμα απελευθερώνοντάς το από τον πάγο)
και διοχετεύθηκε σε μια πλατφόρμα επάνω στο πλοίο παράγοντας εντυπωσιακή
φλόγα. 

«Ως Ιάπωνες θα νομίζετε μάλλον ότι θα φωνάξαμε “benzai” βλέποντας τη φλόγα», δήλωσε στο ειδησεογραφικό τμήμα της επιθεώρησης «Nature» ο 

Κότζι Γιαμαμότο, επικεφαλής του
προγράμματος. Κάτι τέτοιο όμως, όπως έσπευσε να προσθέσει, δεν συνέβη
γιατί οι επιστήμονες ήταν εξαιρετικά απορροφημένοι από την παρακολούθηση
των δεδομένων που φαίνονταν στις οθόνες τους δείχνοντας την πίεση στο
βάθος της γεώτρησης, τον ρυθμό της ροής και τη σύσταση του αερίου που
παραγόταν.

Εντυπωσιακή ροή αερίου

Το επίτευγμα ήταν σπουδαίο, το δύσκολο όμως σε αυτό το εγχείρημα
ήταν η διατήρηση της ροής του αερίου -κάτι το οποίο ως τότε δεν είχε
επιτευχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό. Οι ιάπωνες μηχανικοί ξεπέρασαν ωστόσο
κάθε προσδοκία. Η ροή διατηρήθηκε για έξι μέρες και μάλιστα αυξανόταν
καθώς η πίεση στο κοίτασμα σταδιακά μειωνόταν όλο και περισσότερο,
παράγοντας κατά μέσο όρον 20.000 κυβικά μέτρα αερίου την ημέρα -ποσότητα
δεκαπλάσια από εκείνη που είχε παραγάγει το θεωρούμενο πιο επιτυχημένο
ως τότε ανάλογο «πείραμα» που είχε γίνει το 2008 στον Καναδά, όχι όμως
στον θαλάσσιο πυθμένα αλλά στο αρκτικό υπέδαφος.

Την έκτη μέρα η απόφραξη της αντλίας έβαλε τέλος στη δοκιμή, οι ιάπωνες
επιστήμονες είναι όμως περισσότερο από ικανοποιημένοι από την έκβασή
της. Το ίδιο και άλλοι ειδικοί ανά τον κόσμο που μελετούν την παραγωγή
αερίου από υδρίτες.

«Πρόκειται για αξιοσημείωτη πρόοδο»σχολίασε στο «Nature» ο 

Σκοτ Ντάλιμορ, γεωεπιστήμονας της Γεωλογικής Υπηρεσίας του Καναδά ο οποίος είχε συμμετάσχει στην καναδική γεώτρηση.

«Η μηχανική πρόκληση -η επίτευξη της
δοκιμής σε θαλάσσιο περιβάλλον -είναι σημαντική. Ο ρυθμός της ροής είναι
επίσης εντυπωσιακός».

Ο κ. Γιαμαμότο και οι συνεργάτες του εστιάζουν τώρα τις προσπάθειές
τους στη βελτίωση της τεχνικής τους. Στους επόμενους μήνες θα εξετάσουν
τα δεδομένα που συγκέντρωσαν (θερμοκρασία, σεισμικά δεδομένα κτλ.) ώστε
να υπολογίσουν πόσο μεθάνιο μπορεί να εξαχθεί από κάθε γεώτρηση και να
προετοιμάσουν την επόμενη δοκιμή. Υπολογίζουν ότι αυτή θα γίνει σε έναν
χρόνο, με πιο εξελιγμένα συστήματα παρακολούθησης, και ότι θα διαρκέσει
12 μήνες. Ο κ. Γιαμαμότο είναι αισιόδοξος ότι η παραγωγή φυσικού αερίου
από υδρίτες μεθανίου όχι μόνο είναι εφικτή αλλά και ότι θα αποβεί
εξαιρετικά αποδοτική.

Το Βήμα