ΤΟΥΡΚΙΑ Με την κατάθεση ενός απόστρατου στρατηγού ξετυλίχτηκε
το κουβάρι των αποκαλύψεων για εκτελέσεις από το παρακράτος ανώτερων
στρατιωτικών που είχαν στοιχεία για τον εξοπλισμό Κούρδων ανταρτών από
τις τουρκικές και τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες ή υποστήριζαν την
πολιτική λύση στο Κουρδικό
Του Νικόλα Ζηργάνου

http://www.efsyn.gr/?p=14506
Η
κλήτευση για κατάθεση του κρατούμενου για συμμετοχή στην
παραστρατιωτική οργάνωση «Ερκένεγκον» απόστρατου Τούρκου στρατηγού
Τσεβίκ Μπιρ σχετικά με το αεροπορικό δυστύχημα που κόστισε τη ζωή στον
αρχηγό της στρατοχωροφυλακής, στρατηγό Εσφέρ Μπιτλίς, το 1993, ξεθάβει
ένοχα μυστικά από την πλέον σκοτεινή δεκαετία της σύγχρονης τουρκικής
ιστορίας, όταν το παρακράτος δολοφονούσε αντιφρονούντες στο όνομα του
εθνικού συμφέροντος.

Ομως, τώρα, δυο δεκαετίες μετά, η κυβέρνηση Ερντογάν δείχνει να θέλει
να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς της με το βαθύ κράτος και αρχίζουν να
βγαίνουν στην επιφάνεια νέα στοιχεία και μαρτυρίες, ότι τα θύματα δεν
ήταν μόνο Κούρδοι και αριστεροί. Στον μακρύ κατάλογο των χιλιάδων νεκρών
συμπεριλαμβάνεται πλειάδα ανώτερων Τούρκων αξιωματικών οι οποίοι
δολοφονήθηκαν για πολιτικούς λόγους από τους εθνικιστές συναδέλφους
τους.

Ο Εσφέρ Μπιτλίς ήταν από τα πλέον προβεβλημένα στελέχη του τουρκικού
στρατού. Διοικητής μάχιμων μονάδων στη Νοτιοανατολική Τουρκία
(Κουρδιστάν), αρχηγός των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής στην Κύπρο,
προήχθη το 1990 σε αρχηγό της στρατοχωροφυλακής, του ειδικού σώματος του
τουρκικού στρατού που είχε αρμοδιότητα την καταστολή στο τουρκικό
Κουρδιστάν.

Στις 17 Φεβρουαρίου 1993, ο Μπιτλίς σκοτώθηκε (μαζί με τον υπασπιστή
του και τρία μέλη πληρώματος) όταν το υπηρεσιακό αεροσκάφος στο οποίο
επέβαινε συνετρίβη λίγο μετά την απογείωσή του από το στρατιωτικό
αεροδρόμιο Γκιουβέρτσινλικ της Αγκυρας. Ο τότε αρχηγός Στρατού, Ντογκάν
Γκιουρές, ανακοίνωσε -πριν καν βγει το τεχνικό πόρισμα- ότι σημειώθηκε
βλάβη στο πηδάλιο η οποία οφειλόταν σε παγετό. Ωστόσο, τα μετεωρολογικά
στοιχεία εκείνης της ημέρας δεν δικαιολογούν αυτή την εκτίμηση.

Αργότερα, ο αξιωματικός που είχε αναλάβει να συντάξει την
πραγματογνωμοσύνη για το «δυστύχημα» κατέθεσε ότι πιέστηκε από τους
ανωτέρους του να υπογράψει αλλοιωμένο έγγραφο, σύμφωνα με το οποίο η
πτώση του αεροσκάφους οφειλόταν σε ακραία καιρικά φαινόμενα.

Η εφημερίδα Turkish Daily News καταγράφει μαρτυρία αξιωματικού πως ο
Μπιτλίς λίγο πριν πεθάνει είχε στα χέρια του φωτογραφίες από αμερικανικά
ελικόπτερα που έδιναν όπλα στους Κούρδους αντάρτες του Ταλαμπανί στο
ιρακινό Κουρδιστάν. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο Μπιτλίς είχε βρει
στοιχεία πως ο οπλισμός ήταν τουρκικής προέλευσης.

Φίλος του ανώτερος αξιωματικός αποκάλυψε ότι ο Μπιτλίς είχε καταλήξει
τότε στο συμπέρασμα ότι η Ουάσιγκτον θα στήριζε μακροπρόθεσμα τους
Κούρδους που τους έβλεπε ως αντίβαρο στην εξουσία του Σαντάμ Χουσεΐν και
πως η λύση του Κουρδικού δεν θα μπορούσε να είναι στρατιωτική, μια νίκη
των όπλων, αλλά πολιτική.

Σε αυτή τη βάση άρχισε να συνεργάζεται απ” ευθείας με τον τότε
πρόεδρο Τουργκούτ Οζάλ για ένα σχέδιο ειρηνικής επίλυσης του Κουρδικού. Ο
Οζάλ πέθανε τον Απρίλιο του 1993 από καρδιακή προσβολή. Πρόσφατη εκταφή
των λειψάνων του απέδειξε ότι είχε δηλητηριαστεί από μεγάλη δόση
ραδιενεργών ουσιών και ποντικοφάρμακο.

Σε ενίσχυση της εκδοχής της δολοφονίας τού Μπιτλίς είναι και οι
μαρτυρίες της οικογένειας του δημοσιογράφου της εφημερίδας
«Τζουμχουριέτ», Ουγκούρ Μουμτσού, ο οποίος δολοφονήθηκε με βόμβα στο
αυτοκίνητό του μία εβδομάδα πριν από τον Μπιτλίς. Ο Μουμτσού είχε
εξομολογηθεί στους συγγενείς του ότι ετοίμαζε να βγάλει στην εφημερίδα
του ένα συγκλονιστικό θέμα. Είχε βρει στοιχεία πως 100.000 καλάσνικοφ
είχαν καταλήξει στα χέρια των ιρακινών Κούρδων της οργάνωσης του Τζαλάλ
Ταλαμπανί (σημερινού προέδρου του Ιράκ). Τα όπλα είχαν προέλευση τα
αποθέματα του τουρκικού στρατού.

Ο ρεπόρτερ της «Τζουμχουριέτ», που ήταν ο πρώτος ο οποίος αποκάλυψε
τις σχέσεις της τουρκικής μαφίας, των «γκρίζων λύκων», των μυστικών
υπηρεσιών και του βαθέος κράτους, δεν πρόλαβε να δημοσιεύσει το ρεπορτάζ
για τα όπλα στο Κουρδιστάν.

Αυτή ήταν η αρχή μιας σειράς ανεξιχνίαστων θανάτων, ατυχημάτων, αυτοκτονιών και εκτελέσεων που σημάδεψαν το 1993.

Ολοι οι αξιωματικοί που ανήκαν στο επιτελείο του Μπιτλίς πέθαναν. Η
εφημερίδα «Ταράφ» έφερε στο φως στοιχεία για τουλάχιστον επτά δολοφονίες
αξιωματικών. Ο υποστράτηγος Χουλουσί Σαγίν και ο στρατηγός της
στρατοχωροφυλακής Τεμέλ Τσινγκόζ δολοφονήθηκαν από την ακροαριστερή
οργάνωση DEV SOL, την εποχή που ήταν διαβρωμένη από τις τουρκικές
μυστικές υπηρεσίες. Συμπτωματικά και οι δύο είχαν εισηγηθεί πως το
κουρδικό πρόβλημα έχει μόνον πολιτική λύση.

Ακολούθησε τον Οκτώβριο η δολοφονία του ταξίαρχου της
στρατοχωροφυλακής Μπαχτιγιάρ Αϊντίν. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Ζαμάν» ο
Αϊντίν συμμεριζόταν τις απόψεις τού Μπιτλίς.

Στη λίστα προς επιβίβαση στο μοιραίο αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε ο
Μπιτλίς ήταν και το όνομα του συνταγματάρχη της στρατοχωροφυλακής και
περιφερειακού διοικητή του Τουντσελί, Καζίμ Τσιλίογλου. Ο Τσιλίογλου δεν
επιβιβάστηκε, αλλά έναν χρόνο αργότερα βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του με
μια σφαίρα στο κεφάλι. Επίσημη εκδοχή: αυτοκτονία. Στην έκθεση της
αστυνομίας αναφέρεται ότι στο όπλο που βρέθηκε δίπλα στο πτώμα του δεν
έλειπε καμία σφαίρα.

Στις 4 Νοεμβρίου 1993 δολοφονήθηκε από αγνώστους στην Αγκυρα (με δυο
σφαίρες στο κεφάλι από κοντινή απόσταση) ο διοικητής της επαρχίας
Τούντσελι (Κουρδιστάν), συνταγματάρχης Τζεμ Ερσεβέρ. Είχε προηγηθεί σε
άλλη τοποθεσία, μια εβδομάδα νωρίτερα, η δολοφονία της συντρόφου του και
του σωματοφύλακά του. Οι δολοφόνοι πήραν το αρχείο που κρατούσε στο
σπίτι του ο Ερσεβέρ.

Ο συνταγματάρχης ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της παραστρατιωτικής
οργάνωσης JITEM, γνωστός «κουρδοφάγος», βασανιστής και εκτελεστής
αιχμαλώτων αλλά και στενός συνεργάτης του Μπιτλίς. Παραιτήθηκε ξαφνικά
από τον στρατό λίγο μετά τη δολοφονία του στρατηγού-προστάτη του. Στην
επιστολή παραίτησής του έγραψε: «Μια συμμορία που δρα στο εσωτερικό των
υπηρεσιών ασφαλείας στα σύνορα [Κουρδιστάν] δεν επιτρέπει στον τουρκικό
λαό να δει τι πραγματικά συμβαίνει στην περιοχή».

Πρόλαβε να γράψει βιβλίο για το κουρδικό ζήτημα και τη δράση των
παραστρατιωτικών που σόκαραν τότε την Τουρκία. Λίγες ημέρες πριν
δολοφονηθεί -ο και επονομαζόμενος Λόρενς του Κουρδιστάν- είχε κάνει
δηλώσεις σε εφημερίδες ότι θα αποκάλυπτε νέα στοιχεία σχετικά με την
ΜΙΤ, το ΡΚΚ και τις σχέσεις της Αγκυρας με τους Κούρδους του Ιράκ.

Το προσωπικό αρχείο του Ερσεβέρ με χιλιάδες απόρρητα έγγραφα βρέθηκε
το 2008, ύστερα από έρευνα των αρχών στην κατοικία του στρατηγού Βελί
Κιουτσούκ, ο οποίος είναι τώρα κατηγορούμενος για συμμετοχή στην
παραστρατιωτική οργάνωση Ερκένεγκον. Τα έγγραφα δεν έφτασαν ποτέ στα
χέρια του εισαγγελέα που ερευνά τους ύποπτους θανάτους των Τούρκων
αξιωματικών. Μάρτυρας κατέθεσε ότι ο δολοφόνος του Ερσεβέρ ήταν άνθρωπος
που δούλευε για τον Κιουτσούκ.

Ο αξιωματικός που διαδέχτηκε τον Ερσεβέρ στη θέση του ήταν ο
Αμπντουλκερίμ Κιρτσά. Από την ημέρα της ανάληψης των καθηκόντων του στη
Νοτιοανατολική Τουρκία αυξήθηκαν δραματικά στην περιοχή οι εκτελέσεις
και οι απαγωγές Κούρδων. Ο Κιρτσά βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του με τραύμα
από πυροβόλο όπλο το 2009, όταν είχε πλέον αποστρατευτεί και είχαν
αρχίσει οι ανακρίσεις για την JITEΜ. Επίσημη εκδοχή ήταν αυτή της
αυτοκτονίας. Ισως κάποιοι να μην ήθελαν ζωντανούς μάρτυρες, έγραψε ο
τουρκικός Τύπος.

Εισαγγελείς στην Αγκυρα και την Κωνσταντινούπολη προσπαθούν τώρα να
ξετυλίξουν το κουβάρι του παρακράτους, να γυρίσουν σελίδα και να
κλείσουν τους λογαριασμούς με το ένοχο παρελθόν. Ομως, στα τέλη του
χρόνου θα κλείσει 20ετία, και τα εγκλήματα, αν δεν δικαστούν όσοι από
τους υπαίτιους έμειναν ζωντανοί σ” αυτό το γαϊτανάκι των δολοφονιών, θα
παραγραφούν. Θα προλάβουν; Και κυρίως, θέλουν να προλάβουν; Ή θα
κουκουλωθούν τα στοιχεία στο όνομα του εθνικού συμφέροντος;