Του Νικόλα Ζηργάνου –http://www.efsyn.gr

Χθες
στο Χαλέπι ήταν η πρώτη μέρα της εξεταστικής περιόδου στο υπό
κυβερνητικό έλεγχο πανεπιστήμιο της διαιρεμένης πόλης και η περιοχή ήταν
γεμάτη φοιτητές. Διπλή έκρηξη παγιδευμένων αυτοκινήτων σκότωσε 53 και
τραυμάτισε σοβαρά δεκάδες άλλους.

Η τυφλή επίθεση έχει τη σφραγίδα της εξτρεμιστικής ισλαμιστικής
οργάνωσης «Αλ Νούρσα», που έχει χαρακτηριστεί από τους Αμερικανούς ως
«τρομοκρατική» και μάχεται για την ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ και την
ίδρυση ισλαμικού χαλιφάτου στη Συρία. Μαχητές της ίδιας οργάνωσης είχαν
καταλάβει πριν από λίγες ημέρες τη στρατηγικής σημασίας αεροπορική βάση
«Ταφτανάζ»

κοντά στο Χαλέπι. Η μεγαλύτερη επιτυχία τους πάντως ήταν όχι τόσο η
καταστροφή αεροσκαφών και ελικοπτέρων, αλλά κυρίως ο εφοδιασμός τους με
βαριά όπλα, εκρηκτικά, πυρομαχικά, τρόφιμα και φάρμακα που βρέθηκαν στις
αποθήκες του στρατοπέδου.

Ομως, οι αντάρτες έχουν μικρά εδαφικά κέρδη, έχουν σταματήσει την
προσπάθεια κατάληψης αστικών περιοχών στις οποίες οι σουνίτες δεν έχουν
μαζική συμπαγή παρουσία, ενώ παραμένουν πολυδιασπασμένοι, χωρίς κεντρικό
στρατιωτικό σχεδιασμό και με πολύ υποδεέστερο εξοπλισμό.

Πρακτικά, οι εξεγερμένοι σουνίτες ελέγχουν τα εδάφη που τους
αντιστοιχούν. Η προώθησή τους σε αλαουιτικά, χριστιανικά, δρουζικά και
κουρδικά εδάφη έχει αποδειχτεί προς το παρόν πολύ δύσκολη, αν όχι
αδύνατη, με τον σημερινό στρατιωτικό συσχετισμό και την αεροπορική
κυριαρχία του Ασαντ.

Η μάχη που θα κρίνει την επόμενη ημέρα στη Συρία θα δοθεί για τον
έλεγχο της Δαμασκού. Παρά τις προσπάθειες των ανταρτών να μεταφέρουν τη
σύγκρουση στην πρωτεύουσα, δεν έχουν καταφέρει να κερδίσουν έδαφος πέρα
από γειτονιές με αμιγή σουνιτικό πληθυσμό στα προάστια. Κι εδώ, όπως και
σχεδόν σε όλα τα αστικά κέντρα της Συρίας, επικρατεί το ίδιο μοτίβο.

Ο στρατός βομβαρδίζει καθημερινά «εχθρικές» γειτονιές και οι
εξτρεμιστές της «Αλ Νούρσα» τοποθετούν αυτοκίνητα-βόμβες στις
αλαουιτικές και χριστιανικές περιοχές. Από την πλευρά του, ο Ασαντ
δείχνει να αντέχει. Η ισοπαλία είναι για το καθεστώς νίκη εφόσον, παρά
τις προβλέψεις για κατάρρευση, κρατήσει την πρωτεύουσα, τα συμπαγή
αλαουιτικά, δρουζικά και χριστιανικά εδάφη και την κυριαρχία του πάνω σε
αυτά.

Αυτή η ισορροπία δυνάμεων, η ισορροπία τρόμου που παράλληλα
χαρακτηρίζεται από πολυδιάσπαση, προκαλεί συνειρμούς με τη Βοσνία και
τον Λίβανο. Το σενάριο του διαχωρισμού αρχίζει να συζητιέται πλέον
σοβαρά ως πιθανή έκβαση της συριακής κρίσης, σε περίπτωση που δεν βρεθεί
άμεσα μια πολιτική συμβιβαστική λύση που θα οδηγήσει τη χώρα
συντεταγμένα και ενιαία σε μια νέα σελίδα, στην μετά Ασαντ εποχή.

Προς το παρόν, επικρατεί η πόλωση, η αδιαλλαξία. Οι δυο πλευρές
σκάβουν χαρακώματα. Οι αντάρτες τα θέλουν όλα, η κυβέρνηση δεν
συμβιβάζεται, καθώς ενισχύεται πολιτικά από τη συσπείρωση των
μειονοτήτων γύρω της, ενώ έχει και μερίδα σουνιτών στο πλευρό της. Ο
φόβος να εξελιχθεί η σύγκρουση σε πόλεμο μεταξύ εθνοτήτων και
θρησκευτικών δογμάτων, με την επικράτηση μιας μανιχαϊστικής διαίρεσης
τύπου «από τη μια πλευρά οι σουνίτες και από την άλλη όλοι οι άλλοι»,
δημιουργεί ντε φάκτο διαχωριστικές γραμμές στον πληθυσμό, «σύνορα» που
αντιστοιχούν και σε εδαφικό διαχωρισμό.

Τα σενάρια είναι ήδη έτοιμα, οι χάρτες άρχισαν να σχεδιάζονται, οι
μεγάλοι παίκτες στην περιοχή παίζουν επιτραπέζιο «Risk», μόνο που τα
ζάρια σκοτώνουν αληθινούς ανθρώπους. Ενα σουνιτικό χαλιφάτο στον Βορρά
και την Ανατολή, μια αυτόνομη περιοχή του συριακού Κουρδιστάν με δυο
συμπαγείς γεωγραφικές ενότητες που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, ένα
αλαουιτικό και χριστιανικό Λεβάντε στην ακτογραμμή και μια δρουζική ζώνη
δίπλα στο κατεχόμενο από το Ισραήλ Γκολάν σπάνε τη χώρα σε πέντε
κομμάτια, εύκολα ελέγξιμα από τις μεγάλες και τις περιφερειακές δυνάμεις
που έχουν στρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή.

Ομως, αυτά τα σενάρια μόνο με εθνοκάθαρση, προσφυγιά, τρόμο και
διαίρεση ψυχών, δεσμών, ενοχών και εκδίκησης μπορούν να υλοποιηθούν. Η
Συρία δεν έχει φτάσει -ακόμη- σε αυτό το σημείο, αλλά δεν απέχει και
πολύ. Οσο δεν σημειώνεται μια θεαματική αλλαγή συσχετισμών, ο χρόνος που
κυλάει θα δουλεύει υπέρ της βαλκανοποίησης, μια «λύση» που μπορεί να
επιβληθεί ντε φάκτο, ελλείψει άλλης.