Σύμφωνα με τη Διεθνή Συνθήκη του ΟΗΕ περί Δικαίου της Θάλασσας
(1982), η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) θεωρείται η θαλάσσια
έκταση, εντός της οποίας ένα κράτος έχει δικαίωμα έρευνας ή άλλης
εκμετάλλευσης των θαλασσίων πόρων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής
ενέργειας από το νερό και τον άνεμο. Εκτείνεται πέραν των εθνικών υδάτων
μιας χώρας, συνήθως 12 ναυτικά μίλια, στα 200 ναυτικά μίλια από την
ακτογραμμή. Η συνήθης χρήση του όρου η ΑΟΖ περιλαμβάνει τόσο τα εθνικά
ύδατα, όσο και την υφαλοκρηπίδα πέραν του ορίου των 200 μιλίων.

ΟΙ ΑΟΖ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ 

Γενικά, η ΑΟΖ μιας χώρας εκτείνεται στα 200 ναυτικά μίλια (370 χλμ)
από την ακτογραμμή της. Εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα αποτελούν οι
περιπτώσεις όπου οι ΑΟΖ δύο ή περισσοτέρων χωρών αλληλοεφάπτονται, όταν
δηλαδή οι ακτογραμμές των εν λόγω χωρών απέχουν λιγότερο από 400 ναυτικά
μίλια (740 χλμ). Στην περίπτωση που οι ΑΟΖ αλληλοεφάπτονται, έγκειται
στις χώρες που τις διεκδικούν να ορίσουν από κοινού θαλάσσια σύνορα.
Γενικά, κάθε σημείο εντός αλληλοεφαπτόμενης περιοχής περιέρχεται στη
δικαιοδοσία της εγγύτερης χώρας. Η ΑΟΖ μιας χώρας υπολογίζεται από τα
όρια των εθνικών της υδάτων και εκτείνεται προς τα έξω, μέχρι τα 200
ναυτικά μίλια. Στην έκταση της ΑΟΖ συνυπολογίζεται και η συνοριακή ζώνη,
η οποία εκτείνεται για 12 ν.μ. πέραν του ορίου των εθνικών υδάτων. Οι
χώρες μπορούν να αξιώνουν δικαίωμα και στην υφαλοκρηπίδα, η οποία μπορεί
να εκτείνεται έως και 350 ν.μ. από την ακτογραμμή και πέραν την ΑΟΖ,
ωστόσο αυτές οι περιοχές δεν λογίζονται ως μέρος της ΑΟΖ τους. Ο δια
νόμου ορισμός της υφαλοκρηπίδας δεν αντιστοιχεί επακριβώς στη γεωλογική
σημασία του όρου, καθώς περιλαμβάνει το υποθαλάσσιο μέρος της ξηράς,
καθώς και τον πυθμένα εντός της ΑΟΖ.

Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΟΡΙΣΕΙ ΑΟΖ

Η Ελλάδα δεν έχει ορίσει ΑΟΖ με καμία γείτονα χώρα, αν και έχει το
δικαίωμα να το πράξει, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και τη
διεθνή νομοθεσία. Ωστόσο η ελληνική πλευρά δεν έχει προβεί μέχρι στιγμής
σε κάποια τέτοιου είδους διεκδίκηση. Φως στην υπόθεση ΑΟΖ, κλήθηκε να
ρίξει ο δρ. Νίκος Λυγερός, στο πλαίσιο εκδήλωσης με θέμα: «Αποκλειστική
Οικονομική Ζώνη και στρατηγική ανάπτυξη», που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος
Φίλων Καραθεοδωρή στο κτίριο της Μηχανικής. 

Ο κ. Λυγερός παρουσίασε το χρονοδιάγραμμα των ελληνικών κινήσεων,
κάνοντας γνωστό ότι «το Δεκέμβριο είναι να γίνει η θέσπιση και μετά
περνάμε στις οριοθετήσεις που αφορούν τα κράτη, δηλαδή τα έξι κράτη που
είναι γύρω μας. Θα αρχίσουμε με αυτά που είναι πιο θετικά προς εμάς, και
αυτά που έχουν ενδιαφέρον και για τη δική τους ΑΟΖ, όπως είναι η
Ιταλία, η Αλβανία και η Κύπρος, μετά θα περάσουμε στη Λιβύη, στην
Αίγυπτο και μετά αν το θελήσει, όταν το θελήσει στην Τουρκία». Κατά τον
δρ. Λυγερό, η Ελλάδα ακολουθεί το παράδειγμα της Κύπρου, η οποία με τη
σειρά της ακολούθησε το παράδειγμα της Νορβηγίας και όπως είπε, είναι
ένα πλαίσιο το οποίο επιτρέπει, «να έχουμε πολλές θέσεις εργασίας και
αξιοποίηση των κοιτασμάτων». Πάντως ακόμα και αν δεν ολοκληρωθεί η
διαδικασία, η εξόρυξη, όπως είπε ο κ. Λυγερός, μπορεί να ξεκινήσει στην
περίπτωση που μόνο μία πλευρά έχει οριοθετηθεί. «Δεν είναι ανάγκη να
έχουμε και τις έξι.  

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της Κύπρου, που έχει τρεις
οριοθετήσεις ενώ έχει έξι κράτη που την αφορούν. Αν υπάρχει αδειοδότηση,
μπορεί να γίνει οικοπεδοποίηση, αδειοδότηση και μπορούν να αρχίσουν
μετά οι έρευνες και οι εξορύξεις». Όσον αφορά στην περιοχή, η οριοθέτηση
της ΑΟΖ θα έχει πολλαπλά οφέλη και για τη Θράκη, αφού θα την καταστήσει
ενεργειακό κόμβο της ευρύτερης περιοχής.  «Τοπικά προβλέπεται να
υπάρχει ένα καράβι που θα επιτρέπει την αεριοποίηση, άρα θα υπάρχουν
καράβια που θα πηγαινοέρχονται. Έχουμε έναν αγωγό που θα ενώνεται με τον
αγωγό της ΔΕΠΑ.

Θα είναι το καράβι σε απόσταση 10 χιλιομέτρων και αυτό θα επιτρέπει
την τροφοδότηση από το υγροποιημένο αέριο που θα έρχεται από τα πρώτα
κοιτάσματα με τα καράβια και μετά η αεριοποίηση να γίνεται εδώ. Άρα τα
οφέλη είναι άμεσα, εφόσον θα γίνεται στην Αλεξανδρούπολη». 

Γεωστρατηγικά και τοποστρατηγικά, η ελληνική ΑΟΖ έχει τεράστια
σημασία, σημείωσε τέλος ο ομιλητής, όχι μόνο για μας, και κατ’ επέκταση
για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και για τους αντιπάλους μας που
προτιμούν να μην τη θεσπίσουμε καν και να μην συμπράξουμε διακρατικές
συμφωνίες, διότι αυτή η αδράνεια θα τους προσφέρει μεγάλες δυνατότητες. 

Δήμητρα Συμεωνίδου 

http://xronos.gr/detail.php?ID=86413