Πριν από 37 χρόνια, στις 20 Ιουλίου 1974, ημέρα που η ελληνορθόδοξη εκκλησία μας γιορτάζει τον Προφήτη Ηλία, ο τόπος μας δέχθηκε βάρβαρη επίθεση που οδήγησε στην προσφυγιά, στο αιματοκύλισμα, το διαμελισμό της πατρίδας μας, στον πόνο και το κλάμα. Η τουρκική εισβολή ακολούθησε το πραξικόπημα εναντίον της νόμιμης κυβέρνησης του εθνάρχη Μακαρίου, ως αποκορύφωμα της εθνικής διχόνοιας και του διαχωρισμού του λαού σε μακαριακούς και γριβικούς, σε δεξιούς και αριστερούς.

Η διχόνοια, διαχρονικά, αποδεικνύεται ως ο μεγαλύτερος εχθρός του Ελληνισμού, μεγαλύτερος εχθρός από οποιοδήποτε λαό ανεξαρτήτως μεγέθους, ακόμη και από το λαό που είχαμε την ατυχία να βρεθούμε γεωγραφικά κοντά του και να αποτελούμε την εύκολη λεία για να ικανοποιήσουμε τις επεκτατικές και άλλες ορέξεις του.

Βαρύ το φορτίο
Τα τραγικά γεγονότα του 1974 δεν έχουν αφήσει κανένα μας ανεπηρέαστο. Όλοι μας με τον έναν ή τον άλλον τρόπο χάσαμε το 1974… χάσαμε παιδιά, γονείς, αδέρφια, φίλους, συγγενείς, πατρώα γη. Είναι πράγματι βαρύ το φορτίο που κουβαλά η δική μας η γενιά, η δική μας η γενιά που έχει κληρονομήσει το βάρος ενός άλυτου κυπριακού προβλήματος, που ταλανίζει το βαθύτερο ψυχισμό μας.

Χιλιάδες νέα παλληκάρια που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα, που έβαλαν την πατρίδα πάνω από τον εαυτό τους, πάνω από την οικογένειά τους και ό,τι άλλο είχαν ιερό. Τέτοια παλληκάρια ήταν ο Ανδρέα Ζίττης, ο Νίκος Λακαταμίτης, ο Κώστα Ξενοφώντος, ο Στέλιος Ανδρέου και ο Αργυρός Αχιλλέως, που τα ονόματά τους ξεπερνούν τα όρια του χωριού της Δευτεράς απ’ όπου κατάγονται ή έχουν συνδέσει τη ζωή τους. Θυμάμαι πριν από κάποια χρόνια, όταν διάβασα το όνομα του Νίκου Λακαταμίτη σε μια οδό, σε ένα ορεινό χωριό της Κύπρου, με έπιασε ρίγος, ένιωσα περηφάνια γι’ αυτόν, αφού ήταν συντοπίτης μου, αν και δεν ήξερα και πολλά γι’ αυτόν.

Κάποια περιδιαβάσματα στο νεκροταφείο της Πάνω Δευτεράς, στον περίγυρο της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνος, πάντοτε με οδηγούσαν μπροστά από τον τάφο με την ελληνική σημαία. Ο τάφος με την ελληνική σημαία που προκαλεί δέος, όπως όλοι οι τάφοι των ηρώων. Τον τάφο του Νίκου Λακαταμίτη και του Κώστα Ξενοφώντος. Οι δύο αυτοί νέοι έπεσαν υπέρ πατρίδος στις 20.7.1974, κατά την αεροπορική επίθεση των Τούρκων στο Ψυχιατρείο. Ο Νίκος Λακαταμίτης ήταν τότε 24 χρονών, ο Κώστας Ξενοφώντος ήταν 26 χρονών. Στον τάφο τους, τους συντροφεύουν οι βασιλικές και το μαγιάτικο στεφάνι. Το στεφάνι που συμβολίζει την άνοιξη που δεν έχει έρθει ακόμη για τη μαρτυρική πατρίδα.

Ήρωας και ο Ανδρέα Ζίττης, το 19χρονο παλληκάρι που αν και τραυματισμένο παρέμεινε πιστός στο καθήκον, όπου έπεσε ηρωικώς υπέρ πίστεως και πατρίδος. Γράφει στο ποίημά της «στην μνήμη του», το οποίο του αφιερώνει, η Ευφροσύνη Μαντά-Λαζάρου, ότι έφυγε ξαφνιασμένος κυνηγώντας τη ζωή. Ο Ανδρέας Ζίττης γεννήθηκε το 1955, έτος έναρξης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, ο αέρας της ελευθερίας της πατρίδας φαίνεται τον νανούριζε από την κούνια, το νανούρισμα που έγινε έρωτας και αργότερα θυσία 19 χρόνια μετά, το 1974.

«Του ανδρειωμένου ο θάνατος, θάνατος δεν λογιέται», και τα δικά μας παλληκάρια ήταν όλα ανδρειωμένα και σαν τέτοια θα παραμείνουν αθάνατα.Αυτές τις μέρες τιμούμε και τους αγνοουμένους μας, και τον δικό μου πατέρα, αφού και αυτός είναι αγνοούμενος. Μεγάλος ο κατάλογος των αγνοουμένων της Δευτεράς. Ο Στέλιος Ανδρέου και ο Αργυρός Αχιλλέως ήταν μέχρι πέρσι αγνοούμενοι, τα οστά των οποίων βρέθηκαν στους βοτανικούς κήπους της Κερύνειας και ταυτοποιηθηκαν με τη μέθοδο DNA. Τάφηκαν χριστιανικά, όπως τους αξίζει, μετά από τόσα χρόνια. Τον κατάλογο των αγνοουμένων της Δευτεράς συμπληρώνουν οι Θεοδόσης Θεοδοσίου, Αντρέας Κυπριανού, Κώστας Νικολάου, Παναγιώτης Στυλιανού, Ιωάννης Χ’’Κυπρής.

Ένας χαμένος πόλεμος
Ο πόλεμος του 1974 ήταν ένας χαμένος πόλεμος. Χαμένος και προδομένος πριν καν αρχίσει. Ωστόσο, οι άνθρωποι που χάθηκαν το 1974 πολεμώντας υπέρ πίστεως και πατρίδος δεν μπορούν να θεωρούνται λιγότερο ήρωες από τους ήρωες του 1955-1959, δεν μπορούν να θεωρούνται λιγότερο ήρωες από τους ήρωες της Επανάστασης του 1821 και ούτε μπορούν να θεωρούνται λιγότερο ήρωες από τους άλλους ήρωες της εθνικής μας ιστορίας στα βάθη των αιώνων… Πολέμησαν άλλωστε και αυτοί με τα ίδια ιδανικά, με πίστη και ανιδιοτέλεια και θυσιάστηκαν για την πατρίδα. Χρέος μας, λοιπόν, να τιμούμε τους ανθρώπους αυτούς, αυτό δεν το οφείλουμε στα παιδιά, στις συζύγους, στους συγγενείς, αυτοί έτσι και αλλιώς δεν μπορούν να τους ξεχάσουν και ούτε πρόκειται…

Η μνήμη τους μας συνοδεύει
ΑΥΤΟ το οφείλουμε στους εαυτούς μας, γιατί είμαστε αυτό που είμαστε σήμερα χάρη σε αυτούς, το οφείλουμε στα δικά μας τα παιδιά και στις γενιές που θα έρθουν μετά από εμάς, για να θυμούνται, γιατί όλοι αυτοί που χάθηκαν το 1974 αποτελούν μέρος της δικής μας ιστορίας και αλίμονο εάν αφήσουμε τη μνήμη να ξεθωριάσει, γιατί οι λαοί που ξεχνούν το πληρώνουν πολύ ακριβά και εμείς δεν έχουμε πλέον αυτήν την πολυτέλεια, αφού κάτι τέτοιο θα σήμαινε τον εθνικό αφανισμό μας από αυτόν τον τόπο… Υπάρχουν ακόμη πολλά που μπορούν να γίνουν στις κοινότητες της Δευτεράς, αλλά και σε άλλα χωριά και πόλεις για τους άλλους ήρωες και αγνοουμένους, όπου οι πιο πολλοί τους μεγάλωσαν, ανδρώθηκαν, έριξαν τον ιδρώτα τους στη γη της, περπάτησαν τα σοκάκια της και ανέπνευσαν τον αέρα της. Τιμούμε αυτές τις μέρες τους ηρωικούς νεκρούς μας και τους αγνοουμένους του 1974, και καλούμαστε να αποδείξουμε έμπρακτα ότι εμείς τους πεσόντες και τους αγνοουμένους δεν τους θυμόμαστε μονάχα στις 20 Ιουλίου, αλλά ότι η μνήμη τους μας συνοδεύει στις σκέψεις και τις πράξεις μας για πάντα…

ΑΝΔΡΕΑΣ Π. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ-http://www.sigmalive.com/