Του Δημήτρη Λακαφώση Αντιστρατήγου ε.α.
Στη διεθνή πρακτική έχει επικρατήσει να οριοθετούνται και να προσδιορίζονται οι εξελίξεις και οι πιθανές προοπτικές με 10ετία και μάλιστα στην αρχή ή στο μέσον ή στο τέλος του αιώνα. Ξεχωριστό λοιπόν ενδιαφέρον μπορεί να θεωρηθεί ότι παρουσιάζουν οι προκλήσεις της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα και οι πιθανές μελλοντικές προοπτικές τους.
11 Σεπτεμβρίου 2001

Έχουμε αλλαγή σελίδας σε άλλη εποχή. Συνέβηκε αυτό που μέχρι τότε δεν μπορούσαν να φανταστούν οι ΗΠΑ. Κτυπήθηκαν οι Δίδυμοι πύργοι στην καρδιά των ΗΠΑ από τρομοκράτες με υπό ομηρία αμερικανικά αεροσκάφη (α/φ) με απώλειες περίπου 3.000 αθώους πολίτες. Δίδεται το έναυσμα για τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας – παραμείνασα του παρελθόντος απειλή – στις αρχές του 21ου αιώνα.
Αφγανιστάν 2001

Αμερικανικές και συμμαχικές δυνάμεις εισβάλλουν στο Αφγανιστάν στις 7 Οκτωβρίου 2001. Ο Μπιν Λάντεν, όμως που πιστεύεται ότι έχει καταφύγει εκεί, διέφυγε – και μαζί του η Αλ Κάϊντα – που είχε ενορχηστρώσει την 11 Σεπ. 01. Εκδιώχθηκε και το καθεστώς των Ταλιμπάν που τους φιλοξενούσε. Πέρασαν εννέα (9) χρόνια και οι βιαιότητες συνεχίζονται, αυξάνονται οι απώλειες και οι Ταλιμπάν, που επανήλθαν από το 2008, επεκτείνονται ακόμη περισσότερο μέσα στο Αφγανιστάν. Αλλά και ο ρωσικός στρατός, μετά από 10 χρόνια κατοχής, εγκατέλειψε το Αφγανιστάν ταπεινωμένος στη 10ετία του 1980.

Σαφής στρατηγική εξόδου από το Αφγανιστάν δεν υπάρχει μόνο προγραμματισμός έναρξης μεταβίβασης της εξουσίας και της απόσυρσης από τον Ιούλιο 2011 με πιθανή ολοκλήρωση το τέλος του 2014. Στόχος που φαίνεται ρεαλιστικός αλλά όχι εγγυημένος αφού τα πάντα εξαρτώνται από το εάν οι αφγανικές δυνάμεις θα είναι ικανές να αναλάβουν την ασφάλεια σε όλο το Αφγανιστάν. Το 2014, ίσως τερματίζονται και οι επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ.

Για τη μετά Αφγανιστάν εποχή, προβάλλονται τα ερωτήματα: μοιράζεται και προκύπτει βιώσιμη εξουσία με τους Ταλιμπάν; Αποστερείται η Αλ Κάϊντα των ορμητηρίων της στο Αφγανιστάν για επιθέσεις στη Δύση; θα επεμβαίνουν οι γειτονικές χώρες Ινδία και Πακιστάν στις εσωτερικές υποθέσεις του Αφγανιστάν;

Νωρίς, δε, μετά τη 10ετία του 2000 έρχεται η εκδίκηση των θυμάτων της 11 Σεπ 01.

Στις 2 Μαίου 2011, σε καταδρομή, με Blackhawk Ε/Π, αμερικανικής ειδικής ομάδας Seal Group Six – εξειδικευμένης σε επικίνδυνες αντιτρομοκρατικές ενέργειες – σκοτώνεται ο επί 10ετία αναζητούμενος και ο πλέον επικίνδυνος τρομοκράτης και οργανωτής της 11 Σεπ 01 Bin Laden.Μαζί του σκοτώθηκαν τρεις (3) από την ακολουθία του. Ένα αμερικανικό Ε/Π αυτοκαταστρέφεται κατά την επιχείρηση επειδή παρουσίασε βλάβη.

Η επιχείρηση έγινε σε έπαυλη, 100 χμ ΒΔ της πρωτεύουσας Ισλαμαμπάτ, στο Abbottabat και χωρίς την ενημέρωση της πακιστανικής κυβέρνησης. Το πτώμα του ρίφθηκε στη Βόρεια αραβική θάλασσα.

Οι άλλες επιλογές με βομβαρδισμό και με αεροπορικό κτύπημα με Drones αποκλείσθηκαν. Ακολουθήθηκε η επιχείρηση με Ε/Π παρά την κακή εμπειρία στη 10ετία του 1980 στο Ιράν.

Ο κόσμος τώρα είναι περισσότερο ασφαλής, δηλώνει ο Ομπάμα. Η Αλ Κάϊντα, δε, έχει μικροπαρακλάδια σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Με το θάνατο του Bin Landen, το πρόγραμμα απόσυρσης των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν ίσως να επιταχυνθεί.
Ιράκ 2003

Στις 19 Μαρτίου 2003, αμερικανικές και βρετανικές δυνάμεις επιτίθενται στο Ιράκ, χωρίς την έγκριση των Η.Ε., και ανατρέπουν το δικτατορικό καθεστώς. Εκτέθηκαν οι ΗΠΑ γιατί δε βρέθηκαν πυρηνικά όπλα που είχαν αποτελέσει μία από τις αιτίες του πολέμου. Πέρασαν επτά χρόνια και η ομαλότητα δεν έχει αποκατασταθεί ακόμη παρά τη βελτίωση της αρχικής κατάστασης. Οι ΗΠΑ αποσύρουν όλες τις μάχιμες μονάδες και κηρύσσουν το τέλος του πολέμου στο Ιράκ, 31 Αυγούστου 2010. Παραμένουν όμως 50.000 μη μάχιμες μονάδες για να υποστηρίζουν και να εκπαιδεύουν τις ιρακινές δυνάμεις, μέχρι τέλος του 2011.

Μετά την ολική αποχώρηση, μένει πίσω ικανό Ιράκ για να εξασφαλίσει την εδαφική ακεραιότητα και να προστατεύσει τον ιρακινό λαό; Παύουν οι έριδες Σιϊτών και Σουνιτών; Οι γύρω χώρες και κυρίως το Ιράν – που αισιοδοξούν να κυριαρχήσουν στην περιοχή – δε θα υπονομεύουν την ομαλότητα στο Ιράκ; Αυτά είναι τα διλήμματα για το Ιράκ σήμερα και για τις προοπτικές στην περιοχή.

Τρομοκρατικές Επιθέσεις
Την 10ετία του 2000, μεταξύ άλλων, έχουμε επιθέσεις στην Ινδονησία – Μπαλί 2002 και Τζακάρτα 2009 – στη Μαδρίτη 2004, στη Ρωσία – θέατρο Μόσχας 2002, Μπεσλάν Τσετσενίας 2004, κύριο αεροδρόμιο Μόσχας 2010– στη Βομβάη της Ινδίας 2008, ως και στο Λονδίνο 2005. Εάν τελικά εξαλειφθεί ή περιορισθεί η Αλ Κάϊντα στο Αφγανιστάν τα παρακλάδια και οι συνοδοιπόροι εξτρεμιστές παύουν τις επιθέσεις τους από και σε άλλες περιοχές του κόσμου;

Το Δεκέμβριο 2009, τρομοκράτης νιγηριανός, με εκπαίδευση για επιθέσεις, από στοιχεία της Αλ Κάϊντα στην Υεμένη, επιχειρεί να ανατινάξει γεμάτο με επιβάτες αεροσκάφος που πετούσε από την Ολλανδία προς τις ΗΠΑ, με προσπάθεια επανάληψης της αεροπορικής τραγωδίας στο Λόκερμπι της Σκωτίας, Δεκέμβριος 1988, ευτυχώς ανεπιτυχώς. Επίσης, τον Αύγουστο 2010 στην Ρουάντα εξτρεμιστές από τη Σομαλία προέβηκαν σε έκρηξη βόμβας και σκότωσαν αθώους πολίτες. Δήλωσαν ότι εκδικούνται τη Ρουάντα επειδή συμμετείχε στην ειρηνευτική δύναμη της αφρικανικής ένωσης στη Σομαλία.

Τα εκρηκτικά που βρέθηκαν τον Οκτώβριο 2010, σε μεταφορικά αεροσκάφη που πετούσαν από την Υεμένη με τελικό προορισμό τις ΗΠΑ, αποτελούν τρομοκρατική απειλή και φανερώνουν την τρωτότητα ασφαλείας στις πτήσεις. Δύσκολο συνεπώς να πιστεύει κανείς ότι σταματούν οι επιθέσεις στο άμεσο μέλλον και εάν πότε. Οπωσδήποτε, ο θάνατος του Bin Laden αποδυναμώνει την AQ, αλλά παραμένει επικίνδυνη με τα μικροπαρακλάδια που υφίστανται σε όλο τον κόσμο.

Μεσανατολικό
Το Ιράν δεν σταματά τον εμπλουτισμό ουρανίου παρά τις εγκλήσεις της διεθνούς κοινότητας που η Δύση ερμηνεύει ως προσπάθεια για Π.Ο. Εάν δεν πεισθεί, υπάρχει αντί των μέχρι τώρα κυρώσεων στο τραπέζι και η άλλη με δίλημμα και με οδυνηρές συνέπειες για την περιοχή επιλογή. Εξάλλου η Δύση δε φαίνεται διατιθεμένη να ανεχθεί μία πυρηνική Ιρανική δύναμη στη Μ. Ανατολή όπου ο πρόεδρος του Ιράν απορρίπτει την ύπαρξη του εβραϊκού ολοκαυτώματος και απειλεί να εξαλείψει από το χάρτη το Ισραήλ.

Μέχρι τώρα κτυπήθηκε συριακός πυρηνικός αντιδραστήρας λίγο πριν την λειτουργία του από ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη στο Αλ Κιμπάρ, 6 Σεπ 07. Επίσης, με προσβολή ιών καταστράφηκε το 1/5 πυρηνικών φυγοκεντρικών συσκευών πυρηνικού αντιδραστήρα στο Busher του Ιράν, Νοε 10, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η πορεία λειτουργίας του.

Το Ιράν υποστηρίζει τις από τη Δύση θεωρούμενες εξτρεμιστικές οργανώσεις Χεσμπολάχ στο Λίβανο και Χαμάς στη Γάζα και την παράνομη προ της εξέγερσης στην Αίγυπτο ισλαμική αδελφότητα. Το Ισραήλ με 34ημερών επίθεση επανέρχεται στο Ν. Λίβανο το 2006, από όπου είχε αποχωρήσει το 2000, με λιγότερη νίκη του Ισραήλ και λιγότερη ήττα της Χεσμπολάχ. Αλλά, και στις αρχές του 2010 επανέρχεται στη Γάζα, από όπου είχε αποχωρήσει το 2005, χωρίς όμως να κατορθώσει να αποδιοργανώσει στρατιωτικά τη Χαμάς μετά από 22ημερών επιδρομή. Σε δίνη λοιπόν η Μ. Ανατολή στη 10ετία που πέρασε χωρίς θετικές ενδείξεις για το μέλλον.

Νέα Εποχή για τον Αραβικό Κόσμο, αρχές 2011
Οι με την εκπνοή της 10ετίας 2000, αιφνιδιαστικές λαϊκες εξεγέρσεις κατά του δεσποτισμού και με έλλειψη δημοκρατίας καθεστώτων στη Μ. Ανατολή και Β. Αφρική, συνιστούν την πρώτη επανάσταση της επόμενης 10ετίας, αλλά και την πρώτη εμφάνιση της διαδυκτιακής υποστήριξης με Intersite, Facebook, Blog και Twitter.

Οι, με την έξωση του μονάρχη Μπεν Αλί, αρχικές εξεγέρσεις στην Τυνησία, επεκτείνονται γρήγορα στην Αίγυπτο και προκαλούν την παραίτηση ενός των μακροβιοτέρων μοναρχών της περιοχής Μουμπάρακ. Ο αιγυπτιακός στρατός αναλαμβάνει την εξουσία με την λαϊκή υποστήριξη ακόμη της αντιπολίτευσης και της ισλαμική αδελφότητας. Τροποποιεί και εγκρίνεται στις 19 Μαρτίου 2011 το σύνταγμα. Υποσχέται δίκαιες και ελεύθερες εκλογές εντός 6μήνου και αποκατάσταση της ομαλότητας με ελευθερία έκφρασης, δημοκρατία και κοινωνικές – οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Το ντόμινο των εξεγέρσεων επεκτείνεται αρχικά κυρίως στο Μπαχρέϊν, την Υεμένη,
και μάλιστα στη Λιβύη – όπου γίνεται χρήση της χειρότερης βίας στα 42 χρόνια εξουσίας και ο Καντάφι προσπαθεί να καταπνίξει στο αίμα την εξέγερση, αλλά οι ερυνίες των εγκλημάτων κατά του λαού του θα τον κατατρέχουν ανηλεώς μέχρι να έλθει το τέλος του. Τελικά, επεμβαίνουν δυτικές δυνάμεις συμμαχίας με πυραυλικά και αεροπορικά κτυπήματα για να εφαρμόσουν απόφαση του Σ.Α. των Η.Ε., ζώνη απαγόρευσης πτήσεων προς προστασία των εξεγερθέντων Λίβυων. Όμως η σύγκρουση δε φαίνεται να τερματίζεται εύκολα. Το καθεστώς μπορεί να κατορθώσει να επιβιώσει έστω και προσωρινά, αλλά ως ξένο σώμα στους Λίβυους και στον αραβικό κόσμο. Είτε, να αναγκασθεί να διαπραγματευθεί την έξοδο του, είτε να βρεθεί πολιτική λύση, διχοτόμιση; ή πολυφυλετική δημοκρατία; Πάντα χωρίς την επιρροή του Καντάφι που έχει στερηθεί της νομιμοποίησης της εξουσίας διεθνώς με την βία κατά του λαού του. Βέβαια, ο χρόνος εργάζεται εναντίον του Καντάφι. Γίνονται διαδηλώσεις με ανησυχία στη Συρία, αλλά και στην Αλγερία, Ιορδανία και αλλού. Επίκεντρο διαδηλώσεων οι πλατείες των πρωτευουσών, παλαιά μηνύματα από το τείχος του Βερολίνου και την Tianamen πλατεία του Πεκίνου. Πάντως, η Μ. Ανατολή του 2011 δεν είναι η Α. Ευρώπη του 1989.

Ο ξεσηκωμός των νέων, των διανοουμένων και των εργατών προκαλεί τους ηγέτες του αραβικού κόσμου. Οι μονάρχες και οι βασιλείς σπεύδουν να προλάβουν την πτώση τους με μη εκλόγιμο στην επόμενη θητεία των ιδίων και της οικογενείας τους και για οικονομικές παραχωρήσεις. Ενώ άλλοι, μετά το πρώτο σοκ, αντιδρούν με βία κατά των εξεγερθέντων, όπως στην Υεμένη και τη Συρία.

Το Ιράν και η Τουρκία υποστηρίζουν τις κοινωνικές εξεγέρσεις για δικές τους συγκυριακές επιδιώξεις. Το Ισραήλ ανησυχεί, παίρνει όμως τη διαβεβαίωση των ΗΠΑ ότι οι συμφωνίες ειρήνης στην περιοχή θα διατηρηθούν. Η Χαμάς αναμένει από την μελλοντική αιγυπτιακή κυβέρνηση να ανοίξει τα σύνορα Γάζας – Αιγύπτου.

Τώρα, οι εμπλεκόμενοι και σχεδιάζοντες την πολιτική της περιοχής έχουν αιφνιδιασθεί και ζητούν αλλάγή τακτικής, ώστε να μη βρεθούν στην εποχή μετά Σάχη, 1979. Ούτε, τα ισλαμικά εξτρεμιστικά στοιχεία να μπορέσουν – όπως η Αλ Κάϊντα – να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία της λαϊκής εξέγερσης, εξέγερση που σήμερα δεν έχει εμπνευσθεί από τις εξτρεμιστικές ισλαμικές ιδεολογίες τους.

Προς το παρόν, η αραβική άνοιξη έχει ακόμη πολύ καιρό να περιμένει για να φέρει ανθούς. “Είναι πολύ νωρίς για να πώ “είναι η απάντηση ερωτηθέντος τότε για τη γαλλική επανάσταση, εάν είναι καλό πράγμα”.

Παλαιστινιακό
Η κατάρα για περιπέτειες στην Παλαιστίνη δε λέει να σταματήσει εδώ και εξήκοντα (60) χρόνια. Οι Ισραηλίτες και οι Παλαιστίνιοι εμμένουν αμετακίνητοι στις θέσεις τους. Έχει φωλιάσει ανάμεσα τους το μίσος. Η πλέον πρόσφορη λύση δύο κρατών, με σύνορα προ του 1967 έρχεται και επανέρχεται στο τραπέζι. Ενώ, ελάχιστοι ως επί το πλείστον ομιλούν για την ισχνή λύση του ενός κράτους όπως η με χωρίς απαρχάϊτ Ν. Αφρική. Αλλά, και την αυτοανακήρυξη παλαιστινιακού κράτους που προτίθεται ο Abbas να κηρύξει στην Γενική συνέλευση των Η.Ε. Το φθινόπωρο 2011, δεν καλοβλέπει και η διεθνή κοινότητα και οι ΗΠΑ. Πρόσφατα, όμως, η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Βολιβία και ο Ισημερινός αναγνώρισαν την Παλαιστίνη ως κράτος με τα σύνορα προ του 1967.

Οι επί δύο χρόνια διακοπείσες μετά την επιδρομή των Ισραηλινών στη Γάζα συνομιλίες επαναλαμβάνονται υπό την πίεση των ΗΠΑ και πάλι στις 3 Σεπτεμβρίου 2010, αλλά χωρίς προοπτική και αυτή τη φορά. Η από τις αρχές του 2009 νέα ισραηλινή κυβέρνηση υπό τον Νετανιάχου δε φαίνεται να ασπάζεται τη λύση των δύο κρατών με τα προτεινόμενα από τον Ομπάμα σύνορα προ του 1967, επειδή τα θεωρεί ν αμην εξασφαλίζουν την άμυνα του Ισραήλ, και υποκινεί την παραπέρα επέκταση των ισραηλινών εποικισμών, την οποία οι Παλαιστίνιοι βλέπουν για εβραϊκό κράτος για όλη την Παλαιστίνη. Ενώ, στο Παλαιστηνιακό επεισέρχεται και νέα παράμετρος με τη νέα εποχή στον αραβικό κόσμο, αρχές του 2011.

Εξάλλου και τα Η.Ε. έχουν ευθύνη. Θα μπορούσαν με μεγαλύτερη εμπλοκή στη Μ. Ανατολή να είχαν προσφέρει, περισσότερα για την ειρήνη στην περιοχή. Η Παλαιστίνη είναι διαιρεμένη στα δύο μετά τις συγκρούσεις Χαμάς – Φατάχ το 2007, αποκορύφωμα των αψιμαχιών που ακολούθησαν την επικράτηση της Χαμάς στις εκλογές του 2006. Ο Γόρδιος δεσμός του Παλαιστινιακού, συνεπώς παραμένει και έως πότε άλυτος; Στις 4 Μαΐου 11, επιτεύχθηκε συμφιλίωση Fatah – Hamas. Οι προβληματισμοί, όμως παραμένουν. Η Hamas θα συνεχίσει να τορπιλίζει την “διαδικασία ειρήνης” όπως μέχρι τώρα;

ΝΑΤΟ και Ε.Ε.
Τη 10ετία του 2000, έχουμε τη μεγαλύτερη επέκταση του ΝΑΤΟ των 28 και της Ε.Ε. των 27. Το ΝΑΤΟ βέβαια έχει τα δικά του διατλαντικά και ευρωπαϊκά σύνορα. Το όραμα όμως παραμένει. Οι θετικές προοπτικές της ένταξης της Γεωργίας και της Ουκρανίας παρουσιάζουν αρνητική πορεία με την εισβολή της Ρωσίας στη Γεωργία τον Αύγουστο του 2008, με τη νέα προεδρεία στις ΗΠΑ αρχές του 2009 και με τη νέα κυβέρνηση της Ουκρανίας, 2010.

Σήμερα το ΝΑΤΟ μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει «αμυντικό ρόλο» στην Ευρώπη και «επιθετικό» εκτός, χωρίς προς το παρόν να φαίνεται ποιος θα είναι επικρατέστερος αλλά οπωσδήποτε η εκτός αποστολή να έχει περισσότερο πολιτική υφή όπως εξάλλου αποφασίσθηκε και στη σύνοδο του ΝΑΤΟ τον Νοέμβριο του 2010, με έμφαση στις ανθρωπιστικές και ειρηνευτικές αποστολές.

Το ΝΑΤΟ δίκαια υπερηφανεύεται για τη νίκη στον ψυχρό πόλεμο. Αλλά, δεν δικαιούται να αποτύχει τώρα στην πλέον επικίνδυνη αποστολή του μετά τον ψυχρό πόλεμο στο Αφγανιστάν, αλλά και στη Λιβύη, ως και σε πιθανές μελλοντικές εντάσεις και σε ηπιότερες συγκρούσεις – οι πόλεμοι παλαιάς εποχής έχουν πλέον εκλείψει – από όπου ενδεχόμενα απειλούνται κράτη – μέλη. Η στρατιωτική συνεργασία ΝΑΤΟ – Ε.Ε. δε διευκολύνεται από την Τουρκία που δεν αναγνωρίζει ακόμη μέλος της Ε.Ε., την Κύπρο και αναμένει ανταλλάγματα για συναινέσεις. Στο τέλος του 2010, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. έχασαν τη δυναμική τους, λόγω της από διετίας οικονομικής κρίσης και συγκρατήσεων. Μπορούν, όμως, και άλλες χώρες να έχουν τα ωφελήματα του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., με PFP διαδικασία, με συμμαχία επιθυμούντων και με τη γειτονία της νέας ευρωπαϊκής πολιτικής, με ξεχωριστό σχέδιο για κάθε γειτονικό κράτος.

Το ΝΑΤΟ προσαρμοζόμενο στις εκάστοτε μεταβολές, κατόρθωσε να επιζήσει στους “επιτήδειους επικηδείους” για τη μετά τον ψυχροπόλεμο επιβίωσή του. Σήμερα έχει πολλά μέλη και πολλά ακόμη αναμένουν στην πόρτα εισόδου. Το 2009 η Ε.Ε. κινείται στους ρυθμούς της μεταρρυθμιστικής συνθήκης, χωρίς όμως το ευρωπαϊκό όραμα των παλαιοτέρων Ευρωπαίων ηγετών του απορριφθέντος ευρωπαϊκού συντάγματος. Συνεπώς, το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. οδεύουν στα χνάρια του νέου ρόλου τους στον 21ο αιώνα για την αντιμετώπιση προβαλλομένων προκλήσεων.

Ρωσία – Δύση
Αν και δεν είναι εύκολο η Ρωσία να αποβάλει το παλαιό σύνδρομο των επιρροών στις γειτονικές πρώην χώρες της Σοβιετικής ένωσης, αντιλαμβάνεται τώρα ότι με το άνοιγμα προς τα έξω αποκτά ενισχυμένη διεθνή υπόσταση. Αναγνωρίζεται μετά από 60 και πλέον χρόνια εχθρότητας ως εταίρος του ΝΑΤΟ με κοινές επιδιώξεις. Συνεργάζεται με το ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν και βοηθά τη Δύση για την αντιμετώπιση του πυρηνικού θέματος στο Ιράν. Συνεργάζεται για την αμερικανική αντιπυραυλική ασπίδα στην Αν. Ευρώπη και αποφάσισαν με τις ΗΠΑ τη μείωση στρατηγικών όπλων, συμπεριλαμβανομένων των Π.Ο., και των εκτοξευτήρων Πυραύλων.

Η Ρωσία κατάλαβε ότι έκανε λάθος να χρησιμοποιήσει την παρεχόμενη μέσω Ουκρανίας προς την Ευρώπη ρωσική ενέργεια ως πολιτικό όπλο, στις τελευταίες διενέξεις με την Ουκρανία. Όμως, αυτό έδειξε και το επείγον για ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης με εναλλακτικούς τρόπους αγωγών, προμηθευτών και ενέργειας.

Η Ρωσία, λοιπόν συνεργάζεται παρά τις όποιες συγκυριακές αποκλίσεις με τη Δύση στα διεθνή θέματα. Απείχε στην ψηφοφορία του ΣΑ των ΗΕ, αλλά δεν έκανε χρήση αρνησυγκηρίας για τη Λιβύη.

Κίνα – Δύση.
Η Κίνα σταμάτησε να επιδιώκει τη διεθνή επιρροή με τις παλαιές συγκρουσιακές στρατηγικές. Αναπροσαρμόζει τους παγκόσμιους οικονομικούς της κανόνες σήμερα και είναι μία από τις πρώτες αναπτυσσόμενες στο κόσμο χώρες. Βρίσκει όμως ακόμη εμπόδια με τα θέματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της Ταϊβάν και του Θιβέτ. Απείχε στην ψηφοφορία του ΣΑ των ΗΕ για τη Λιβύη.

Εποχή Ομπάμα
Με την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ, ο Ομπάμα αντικαθιστά τη στρατηγική του «άξονα του κακού» με τη «μετρημένη προσέγγιση». Επιδιώκει την προσέγγιση του μουσουλμανικού κόσμου. Δίδει προτεραιότητα στη διπλωματία για το πυρηνικό θέμα του Ιράν και προσπαθεί να επαναφέρει τη Β. Κορέα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων των έξη για τα Π.Ο. Επανακινεί τις σχέσεις με τη Ρωσία που είχαν οξυνθεί λόγω της ρωσική εισβολής στη Γεωργία για να βοηθηθεί στο θέμα του Ιράν, του Αφγανιστάν και Β. Κορέας.

Επίσης προβαίνει σε υποχωρήσεις στο επίμαχο με τη Ρωσία θέμα της αμερικανικής αντιπυραυλικής ασπίδας στην Ανατ. Ευρώπη. «Δεν πολεμούμε το Ισλάμ, αλλά τους εξτρεμιστές που δε θέλουν την ειρήνη» δηλώνει ο Ομπάμα. Έδωσε το λάκτισμα για το υπερφιλόδοξο όραμα, αν όχι και για την επόμενη γενιά, για ένα κόσμο χωρίς Π.Ο. Αλλά και το επίσης σημαντικό, κληρονόμησε και την εμπλοκή της χώρας του σε δύο με υπερβολικό κόστος και σοβαρές απώλειες πολέμους, που τώρα καλείται να τερματίσει. Βέβαια, όλοι οι πρόεδροι των ΗΠΑ σχεδόν μέχρι τώρα έχουν διεξάγει πόλεμο. Πάντως, ο Ομπάμα ανέλαβε, και σε δύσκολη οικονομική κρίση τη χώρα του. Ο Ομπάμα τήρησε περιορισμένη συμμετοχή των ΗΠΑ στη δυτική αεροπορική εκστρατεία στη Λιβύη, προφανώς για να μην εμπλακεί και σε τρίτο πόλεμο πέραν του Αφγανιστάν και του Ιράκ, αλλά και ως πιλοτική προσπάθεια για να μην ηγούνται οι ΗΠΑ στο μέλλον σε νατοϊκές επιχειρήσεις όπως στους δύο (2) προηγούμενους πολέμους στο Αφγανιστάν και Κόσοβο. Υποστηρίζεται διεθνώς η συμμαχική προσπάθεια για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Λιβύη, ενώ ενοχλεί η σιωπηρή στάση για την ίδια κατάσταση στη Συρία.

Κύπρος
Το 2008 επαναλαμβάνονται απευθείας ενδοκυπριακές συνομιλίες και τα Η.Ε. προσδιορίζαν το 2010 ως έτος επίλυσης του κυπριακού, ένα από τα πλέον χρονίζοντα διεθνή άλυτα προβλήματα, με αμυδρές μέχρι τώρα προοπτικές. Συνεχίζεται η κατοχή της Β. Κύπρου. Δεν υπάρχει προοπτική για επιστροφή της ερημωμένης Αμμόχωστου. Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία – κράτος μέλος της Ε.Ε. – στην οποία Ένωση η Τουρκία επιδιώκει να ενταχθεί. Πέραν τούτου και της Κύπρου, και η ίδια η ευρωπαϊκή οικονομία χάνει από τη μη είσοδο κυπριακών α/φ και κυπριακών και με Κυπριακή σημαία πλοίων στο τουρκικό έδαφος. Η Κύπρος λοιπόν είναι το διαιρεμένο ακόμη νησί της Ε.Ε. με απροσδιόριστες προοπτικές ακόμη.

Σκόπια
Και μετά το ελληνικό βέτο τον Απρίλιο 2008 για μη ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, εάν πρώτα δεν βρεθεί αμοιβαία αποδεκτή ονομασία, συνεχίζονται οι εθνικές εξάρσεις των Σκοπίων. Ακόμη και σήμερα στολίζονται πλατείες της Πρίστινας με προτομές Μακεδόνων όπως του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στην προσπάθεια των Σκοπίων να χαλκιδεύσουν την ελληνική ιστορία. Δεν μπορεί τα μικροσκοπικά Σκόπια να προβάλουν ως “γίγαντας με ξύλινα πόδια” χωρίς να έχουν την υποστήριξη άλλων. Προς την άλλη λοιπόν πλευρά η πίεση. Η Ελλάδα έδωσε ότι είχε να δώσει. Το μόνο που έχει τώρα να κάνει είναι να δηλώνει προς κάθε κατεύθυνση ότι θα επαναλαμβάνει το βέτο εφόσον τα Σκόπια συνεχίζουν την αδιαλλαξία τους.

Αιγαίο
Συνεχίζονται οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο. Τουρκικά α/φ πετούν και για πρώτη φορά πάνω και από κατοικημένα ελληνικά νησιά. Διεξάγονται θαλάσσιες έρευνες και μέσα σε ελληνική υφαλοκρηπίδα. Παρενοχλούνται ελληνικές και ευρωπαϊκές αποστολές έρευνας και διάσωσης. Ωστόσο, οι διερευνητικές επαφές συνεχίζονται και το θέμα των 12 ν.μ. φθάνει σε υψηλό πολιτικό επίπεδο. Το μόνο υπαρκτό θέμα είναι το νομικό της υφαλοκρηπίδας. Πάντως όσα άλλα κράτη προσέφυγαν στη Χάγη χρησιμοποίησαν την αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) και όχι μόνο την υφαλοκρηπίδα εφόσον η ΑΟΖ εμπεριέχει την υφαλοκρηπίδα. Η Τουρκία φαίνεται να δείχνει, ίσως προσχηματικά, διάθεση αλλά μη μείνει εκεί όπως πολλά χρόνια μέχρι τώρα.
Παγκόσμια Οικονομική Κρίση

Παρουσιάζεται η χειρότερη από το 1929. Βρίσκει το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα ανίσχυρο για να αντιμετωπίσει την κρίση που άρχισε από τις ΗΠΑ το 2008 και γρήγορα ξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Το Ευρώ περνάει την πρώτη κρίση στα 11 χρόνια ζωής του. Ασκείται διεθνής κερδοσκοπία, αρχικά μέσω Ελλάδας, στην ευρωπαϊκή οικονομία. Η Ε.Ε. με την πρώτη αναθεώρηση της συνθήκης της Λισαβόνας, ενισχύει το μόνιμο μηχανισμό στήριξης, καταρτίζει σύμφωνο υπέρ του Ευρώ και προβαίνει και σε άλλες μεταρρυθμίσεις. Χωρίς αυτά η εξάλειψη διαφοράς μεταξύ Βοράς και Νότου δεν είναι εφικτή, κινδυνεύει το ευρώ και καταρρέει η Ε.Ε. Προβάλλει τώρα η αναγκαιότητα για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις σε όλους τους οικονομικούς οργανισμούς, όπως αποδείχθηκε και στις 4 από το 2008 συνόδους κορυφής των G-20. Συγκροτούνται ενδείκτες ανισορροπιών και συναγερμού επικινδυνότητας της παγκόσμιας οικονομίας.
Κλιματικές αλλαγές

Ευαισθητοποιείται ο κόσμος περισσότερο από κάθε άλλη φορά για τις αρνητικές επιπτώσεις κλιματικών αλλαγών στο ισορροπημένο περιβάλλον του πλανήτη. Χωρίς όμως το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Υπάρχουν διαφορές μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσομένων κρατών, μικρών και ισχυρών δυνάμεων ως και για το ποιος πληρώνει το υψηλό κόστος της απαιτουμένης σύγχρονης τεχνολογίας.

Το από το 1997 και λήγει το 2012 Πρωτόκολλο του Κιότο αποδείχθηκε ανεπαρκές, η διάσκεψη Κοπεγχάγης το 2009 αναποτελεσματική και η δύο εβδομάδων διάσκεψη στο Κανκούν του Μεξικού, 29 Νοε. 10, υπήρξε υποτονική και τα θέματα επανεξετάζονται στην επόμενη διάσκεψη στη Ν. Αφρική το 2011. Αν και τότε υπάρξει αστοχία, η μετά Κίοτο περίοδος θα βρεθεί χωρίς δεσμεύσεις για το θέμα.

Βέβαια υπάρχουν και διαφορετικές απόψεις για τον τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος. Άλλοι βλέπουν ότι είναι υπερβολή να θεωρείται ο άνθρωπος και μόνο ότι είναι «φταίχτης». «Δεν είναι υπεύθυνος ο άνθρωπος» λένε «που ορισμένα ερπετά και ζώα έχουν εξαφανισθεί, αλλά ο ίδιος ο πλανήτης».

Άλλοι προβάλλουν ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί με πλέον βελτιωμένο φιλτράρισμα του CO2, με εναποθήκευση του σε κλειστούς χώρους μέσα στη θάλασσα ή σε χώρους πάνω από την ατμόσφαιρα όπου θα μπορούσαν να τοποθετηθούν κάτοπτρα προς αντανάκλαση της θερμότητας του ήλιου. Αδιανόητα πράγματα, αλλά διερευνώνται.

Ενεργειακό σύστημα
Ο ενθουσιασμός σήμερα από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ο φόβος που ενέχει κάθε παραγωγή ενέργειας και κυρίως πυρηνικής, έχουν προκαλέσει επιφυλακτικότητα. Όλες οι πηγές ενέργειας έχουν πλεονεκτήματα, αλλά και μειονεκτήματα. Πάντως, η καλύτερη επιλογή είναι ο συνδυασμός ανανεώσιμων και μη πηγών. Εξάλλου, το πυρηνικό ατύχημα στην Ιαπωνία 2011, επέτεινε τον προβληματισμό για την πυρηνική ενέργεια.

Οι μέχρι τώρα χρησιμοποιούμενες πηγές ως βάση έχουν φθίνουσα πορεία λόγω αλόγιστης χρήσης. Ενώ, οι ανανεώσιμες πηγές ενισχύουν και συμπληρώνουν την ενέργεια για χωριά, πόλεις και χώρους εργασίας. Ευτυχώς, που καθ’ όλο το χρόνο, ο ελληνικός χώρος διαθέτει την απαιτούμενη ελάχιστη διαθεσιμότητα για παραγωγή. Όμως, με μόλις 175 ερευνητικές γεωτρήσεις, η Ελλάδα είναι η λιγότερη με διερευνηθείσες περιοχές για ανακάλυψη κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι πιθανές προς έρευνα περιοχές: Δυτική Ελλάδα, Γρεβενά, Θερμαϊκός, Θρακικό Πέλαγος, Σποράδες, Αιγαίο και Ν, ΝΑ της Κρήτης. Πάντως, οι ενεργειακές ανάγκες αυξάνονται με γρήγορο ρυθμό που δεν τις καλύπτει το εκάστοτε ενεργειακό σύστημα και έχουμε διεθνή ενεργειακή κρίση κάθε 20-30 έτη.

Περιφερειακές και λοιπές Προκλήσεις
Λατινική Αμερική.
Ο αριστερός λαϊκισμός του Chavez της Βενεζουέλας και των συνοδοιπόρων του έχουν διαχωρίσει τις χώρες της περιοχής σε αντικρουόμενες ομάδες. Σ’ αυτό ευκαιρία έδωσε και η έλλειψη αισθητής παρουσίας των ΗΠΑ λόγω εμπλοκής τους στον πόλεμο του Αφγανιστάν και του Ιράκ. Αν και τελευταία αυξήθηκαν οι επισκέψεις των αμερικανών προέδρων και κυρίως του Ομπάμα.

Μάλλον, οι κοινωνίες της περιοχής δεν έχουν ακόμη ωριμάσει για ευρύτερες προσεγγίσεις και συναινέσεις. Εάν κάποτε τούτο γίνει, τότε μπορούμε να λέμε για «ένωση ευρωπαϊκών κρατών στην Αμερική».

Αφρική.
Η πλούσια σε διαμάντια, πετρέλαιο και Φ/Α Αφρική είναι φτωχή περιοχή. Παλιότερα, ο αποικισμός και τώρα οι ξένες εταιρείες λυμαίνονται τον ορυκτό πλούτο και προκαλούν της αντιδράσεις των ιθαγενών, όπως στις πετρελαιοπηγές της Νιγηρίας.

Το νεοσύστατο στο κόσμο κράτος της Αφρικής είναι το Ν. Σουδάν, που προέκυψε από το δημοψήφισμα στο τέλος του 2010 για την ανεξαρτησία από το Β. Σουδάν και τερματίζεται ο περίπου 30 ετής εμφύλιος του Σουδάν, αν και οι ακόμη διενέξεις δεν αποκλείονται.

Ενώ, στο Νταρφούρ του Β. Σουδάν οι συγκρούσεις μεταξύ παραστρατιωτικών κυβερνητικών Αράβων Jahjaweeds και ανταρτών μαύρων Αφρικανών συνεχίζονται και ο πρόεδρος Bashir κατηγορείται από τη διεθνή κοινότητα για εγκλήματα πολέμου, όπως ο Καντάφι στη Λιβύη για πιθανά εγκλήματα κατά του λαού του.

Στη Σομαλία, συγκρούονται από τη δεκαετία του 1990 ισλαμικές αντάρτικες ομάδες με κυβερνητικές δυνάμεις. Προσφέρεται έδαφος για φιλοξενία εξτρεμιστικών ισλαμικών οργανώσεων, όπως για την Αλ Κάϊντα. Βέβαια και Σομαλοί αντάρτες ενεργούν πειρατείες σε εμπορικά πλοία ανοικτά της Σομαλίας και εμποδίζουν τις θαλάσσιες συγκοινωνίες στον Ινδικό ωκεανό. Για την αντιμετώπιση τους επεμβαίνουν διεθνείς δυνάμεις, το ΝΑΤΟ, η Ε.Ε. και δυνάμεις από άλλες χώρες.

Η αφρικανική ένωση παρέχει ειρηνευτική βοήθεια στην περιοχή, αλλά και στον εκδημοκρατισμό. Σήμερα, οι εκλεγμένες κυβερνήσεις είναι 44 περίπου: Πολιτικές 29, με πρώην στρατιωτικούς 15 και με περισσότερες των 2 θητειών, 7. Η Αφρική λοιπόν κινείται, μακρύς όμως ο δρόμος και μόνο με εξάλειψη της διαφθοράς και με δημοκρατικές κοινωνίες θα υπάρχει ουσιαστικό αποτέλεσμα ως και με την τοπική εκμετάλλευση και ισοκατανομή ορυκτού πλούτου.
Ο ευρύτερος της Ελλάδας χώρος

Τα Βαλκάνια – Μεσόγειος – Μ. Ανατολή, αποτελούν γεωστρατιωτικό τόξο διεθνούς ενδιαφέροντος. Η προοπτική μέχρι το 2014, για ολοκλήρωση της ένταξης όλων των χωρών των Βαλκανίων – με πρόβλημα την ονομασία των Σκοπίων – στους ευρωπαϊκούς δεσμούς δίδει σταθερότητα στην περιοχή και εμποδίζει τη διακίνηση ναρκωτικών, όπλων και παράνομων ανθρώπων από ανατολάς προς τη δύση. Η Μεσόγειος αποτελεί την πλωτή γέφυρα προσέγγισης προς την ευαίσθητη περιοχή της Μ. Ανατολής.

Στο Β. Καύκασο της Ν. Ρωσίας, οι μουσουλμάνοι Τσετσένοι αγωνίζονται συνεχώς για την ανεξαρτησία τους. Εξτρεμιστές μουσουλμάνοι Τσετσένοι αντάρτες προκαλούν κτυπήματα σε ρωσικούς στόχους ακόμη και στο κέντρο της Μόσχας και η ανησυχία στην περιοχή συνεχίζεται.

Στο Ν. Καύκασο, με προηγούμενο το Κόσοβο του Φεβρουαρίου 2008, οι αποσχισθείσες Αμπχαζία και Ν. Οσσετία κηρύσσουν την ανεξαρτησία τους και για την προστασία τους ρωσικές δυνάμεις εισβάλλουν στην Γεωργία, Αύγουστος 2008, και προκαλείται η πρώτη μετά τον ψυχρό πόλεμο ένταση στις σχέσεις Ρωσίας – Δύσης. Η περιοχή του Ν. Καυκάσου με τους αγωγούς μεταφοράς ενέργειας από την περιοχή της Κασπίας προς τη Δύση αποτελεί πεδίο ανταγωνισμού – ελέγχου.

Στη γύρω της Κασπίας περιοχή, οι χώρες βρίσκονται πολλάκις σε αντιθέσεις από τα ασαφή θαλάσσια όρια και από τον ανταγωνισμό εκμετάλλευσης του θαλάσσιου ορυκτού πλούτου της Κασπίας θάλασσας.

Η Τουρκία – το πάλαι προπύργιο του ΝΑΤΟ κατά της Σοβιετικής Ένωσης – τώρα ανοίγεται στην περιοχή της Κασπίας, με ακανθώδες όμως το πρόβλημα της γενοκτονίας των Αρμενίων από τους Οθωμανούς Τούρκους, το 1915. Υπογράφεται πρωτόκολλο ειρήνης Τουρκίας – Αρμενίας, Οκτώβριος 2009, για το άνοιγμα των από την ανεξαρτησία της Αρμενίας μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης κλειστών συνόρων. Περιμένει ακόμη η επικύρωση αφού αντιδρά η βάση και ο Ερντογκάν τώρα διαμηνύει δυσχέρεια εάν δεν τερματιστεί και η κατοχή του αρμενικού θύλακα Ναγκόρνο Καραμπάχ στο Αζερμπαϊτζάν, το άλλο οξύ πρόβλημα στην περιοχή από τη δεκαετία 1990, αρμοδιότητας προς επίλυση του ΟΑΣΕ, με την πρωτοβουλία της καλούμενης ομάδας Μίνσκ.

Η ευρύτερη της Ελλάδας περιοχή, συνεπώς αποτελεί το συνδετικό κρίκοι και την buffer zone μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Κεντρική Ασία
Η ρευστότητα συνεχίζεται αμείωτη και κατά τη δεκαετία του 2000 και έως πότε. Η διαφιλονικούμενη περιοχή του Κασμίρ μεταξύ των πυρηνικών δυνάμεων Ινδίας – Πακιστάν, η εγχώρια τρομοκρατία με επίκεντρο τη Βομβάη, 2008, το καταφύγιο ομάδων ανταρτών στο Αφγανιστάν, στο Πακιστάν ως και οι αντικρουόμενες επιδιώξεις Ινδίας – Πακιστάν για εξασφάλιση επιρροής στο μετά πόλεμο Αφγανιστάν, κρατούν την περιοχή σε συνεχή ένταση. Ανησυχούν οι γείτονες Ρωσία και Κίνα για την περιοχή, αλλά και οι ΗΠΑ επιδιώκουν την επιρροή τους στην περιοχή και για να ελέγχουν την έξοδο προς τον Ινδικό ωκεανό.

Δύσκολο επομένως να βρεθεί κοινή γλώσσα συναίνεσης που επιλύει τα προβλήματα στην περιοχή.

Ασία – Ειρηνικός
Οι δύο Κορέες βρίσκονται αδιάλειπτα με το χέρι στην σκανδάλη μετά τον κορεάτικο πόλεμο του 1952. Ακόμη, στις 23 Νοεμβρίου 2010, βομβαρδίζεται από τη Β. Κορέα με πυρά πυροβολικού νησί της Ν. Κορέας κοντά στα διαφιλονικούμενα θαλάσσια όρια στην Κίτρινη θάλασσα με 2 πολίτες και 2 ναύτες νεκρούς. Είναι η πρώτη παραβίαση της ανακωχής του 1952 με τον στο τέλος της 10ετίας 2000 χειρότερο βομβαρδισμό νησιωτικού χερσαίου χώρου της Ν. Κορέας. Έχει προηγηθεί, το Μάρτιο 2010, βύθιση πολεμικού πλοίου της Ν. Κορέας με απώλειες 46 ναύτες, χωρίς η Β. Κορέα να αποδέχεται την ευθύνη.

Η Β. Κορέα προκαλεί με το πυρηνικό της πρόγραμμα, αφού αθετεί τις διεθνείς υποχρεώσεις της για τα Π.Ο. Γίνεται τώρα προσπάθεια για επαναφορά της Β. Κορέας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων των έξη για το πυρηνικό της πρόγραμμα, με αβέβαιο αποτέλεσμα και στην περίπτωση επαναφοράς.
Σύγχρονος πόλεμος

Παλαιότερα, με πολλές εξόδους αεροσκαφών (α/φ) και με πολλές δυνάμεις, καταστρέφετο ένας στόχος. Σήμερα, ο πραγματικός μαχητής με GPS και Lazer ακτίνες κατευθύνει τις έξυπνες βόμβες και τα βλήματα ακριβείας ενός α/φ και καταστρέφει πολλούς ταυτόχρονα στόχους.

Το σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον προδιαγράφει ολιγότερα άρματα και περισσότερες ειδικές δυνάμεις, ολιγότερες αεροπορικές βάσεις και περισσότερα α/φ μακράς εμβέλειας και ολιγότερα σταθερά και περισσότερα κινητά στρατηγεία.

Συνεπώς, με ολιγότερους στρατιώτες και με υψηλής τεχνολογίας μέσα έχουμε αποφασιστικό αποτέλεσμα, ενώ με περισσότερες δυνάμεις και παλαιάς τεχνολογίας μέσα αβέβαιο.

Ειρηνευτικές αποστολές
Οι ειρηνευτικές δυνάμεις σε διεθνείς αποστολές παρουσιάζουν και δυσχέρειες. Συμμετέχουν μεγάλες και μικρές δυνάμεις με ανομοιογενές προσωπικό και με ή χωρίς σύγχρονες αντιλήψεις και μέσα. Υπαρκτό λοιπόν το πρόβλημα του συντονισμού.

Οι απαιτήσεις της σημερινής έντονης παγκοσμιοποιήσης και οι αυξημένες φυσικές καταστροφές – όπως το ασιατικό τσουνάμι 2004 – αναδεικνύουν τον αυξημένο ρόλο και την ανάγκη για συναίνεση στα Η.Ε.

Η διεθνής τρομοκρατία και οι συνεχώς διαμορφούμενες περιφερειακές εξελίξεις επιβάλλουν τη διαρκή αναπροσαρμογή του Σ.Α. των Η.Ε. Η Γερμανία π.χ., με τροποποίηση του Συντάγματος συμμετέχει στην ειρηνευτική δύναμη στο Αφγανιστάν. Όμως, θα μπορούσε να συμμετέχει και στο Σ.Α. των Η.Ε., ως μόνιμο μέλος.

Πάντως, τα Η.Ε., σήμερα δεν παύουν να είναι το μόνο καταφύγιο των αδυνάτων ανά τον κόσμο.

Συμπερασματικά λοιπόν, οι προβλέψεις προοπτικών για τις επόμενες 10ετίες είναι δύσκολες. Η Πυθία των Δελφών σταμάτησε τους χρησμούς. Μόνο η εμπειρία του χθες, η γνώση του σήμερα μπορεί να εικάσει το αύριο με στοχεύσεις και προτεραιότητες. Στο σήμερα προβάλλει μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων για αλλαγή αντίληψης στην αντιμετώπιση των προκλήσεων. Ιδιαίτερα, στη προβαλλόμενη νέα εποχή στον αραβικό κόσμο, οι επιφορτισμένοι με τη χάραξη της πολιτικής στην περιοχή, αναπροσαρμόζουν τις στρατηγικές στις απαιτήσεις της νέας κατάστασης, αποκλειομένης της επιστροφής στην προ των εξεγέρσεων κατάσταση. Όμως, πριν από τα συγχαρητήρια ελευθερίας, πρέπει να εκτιμηθεί τι χρήση θα γίνει με αυτή.

Ο δεσμός των γενιών, των εθνοτήτων και των θρησκειών έχει γίνει σήμερα περισσότερο σημαντικός από τα σύνορα και οι παλαιότερες τάσεις εθνικισμού έχουν σχεδόν εξαλειφθεί. Αλλά και ο υπερφίαλος και με μονοπώληση πατριωτισμός και η με υστερία εμμονή σε ανέφικτες λύσεις, αντιτίθενται στις σημερινές διπλωματικές τακτικές προσέγγισης των διεθνών προβλημάτων. Ωστόσο, και οι προσεγγίσεις δε γίνονται αποσπασματικά, αλλά με συνέχιση του παρελθόντος, με σημείο αναφοράς το παρόν και με προθάλαμο το μέλλον.
http://www.anparatiritis.gr