Η είδηση του θανάτου του Σάντα, δεν νομίζω ότι θα αφήσει πολλούς ασυγκίνητους. Οσοι Ελληνες ανήκουν στην ίδια γενιά με εκείνον και τον “άλλο”, τον Γλέζο, σήμερα αποχαιρετούν μαζί του, μια ανεπανάληπτη εποχή. Μια εποχή που κουβαλάει πικρές μνήμες βουτηγμένες στο αίμα, αλλά και κορυφαίες στιγμές. Σε τέτοιες εποχές συνήθως αναδύονται οι μεγάλες προσωπικότητες και οι ήρωες.

“Οι ήρωες είναι ένας θρύλος που πάντα προκαλεί συγκίνηση…” θα έλεγαν ίσως κάποιοι “ορθολογιστές” προβάλοντας την απομυθοποιημένη αποτίμηση των ιστορικών γεγονότων. Η πεποίθηση όμως που θέλει τους ήρωες αθάνατους, επικρατεί ακόμα και όχι μόνο από τους ρομαντικούς νοσταλγούς του παρελθόντος. Διότι ο ηρωισμός είναι μια πράξη ανδρείας, μια υπέρβαση που αναδεικνύει το μεγαλείο του ανθρώπου. Και αυτός ο άνθρωπος, όσο και να αλλάζουν οι εποχές, θαυμάζει την έννοια του μεγαλείου που αφυπνίζει την συνείδησή του ωθώντας την προς την ανωτερότητα. 

Οι μνήμες μας γυρίζουν πίσω πάλι, σ΄εκείνα τα χρόνια της Κατοχής, όπου η θέα της γερμανικής σημαίας πάνω στην Ακρόπολη, κυμάτιζε προκλητικά λαβώνοντας τις καρδιές του κόσμου κάθε μέρα, κάθε στιγμή. Ηταν κάτι που πονούσε βαθειά τις ελληνικές ψυχές, ίσως πολύ περισσότερο από τους περιορισμούς, τους εξευτελισμούς και τα βάσσανα που η κατοχή είχε φέρει στις ζωές τους. Αυτό το θέαμα λύγισε τις αντιστάσεις μιας εμπνευσμένης γυναίκας, της Πηνελόπης Δέλτα που μόλις το αντίκρυσε, είπε μέσα της “αντίο στα οράματα ενός καλύτερου κόσμου…” και αυτοκτόνησε. Εκείνη πέθανε μια φορά, όσοι έζησαν την κατοχή, πέθαιναν κάθε μέρα από λίγο. Ετσι ήταν τότε…

Σ΄αυτά τα σκοτεινά χρόνια όπου η σωτηρία έμοιαζε ακόμα μακρινή, ξεπήδηξε σαν λαμπερή φλόγα η αντίσταση των Ελλήνων. Υπήρξαν στιγμές που το πάθος του αγώνα τους,  αναβίωνε το μεγαλείο θρυλικών μαχών σαν του Μαραθώνα και των Θερμοπυλών. Μέσα σε τέτοια συχνότητα θα βρέθηκαν ασφαλώς και οι δύο εκείνοι νέοι, ο Γλέζος με τον Σάντα εκείνο το βράδι. Δεν τους τρόμαξε τίποτα, ούτε τα σκοτεινά στενά ούτε η διάχυτη τρομοκρατία της γερμανικής κατοχής. Είχαν όντως τολμήσει κάτι που έμοιαζε με τρέλλα. Να κατεβάσουν τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη, για να ξημερώσει έστω και μια μέρα στην Αθήνα χωρίς το απαίσιο αυτό θέαμα. Κι΄ας τους σκότωναν. Κι΄ας ξανάβαζαν την επομένη οι γερμανοί μια άλλη σημαία στην ίδια θέση…

Η πράξη τους καταδικάστηκε δημόσια όπως γνωρίζουμε, από την κατοχική κυβέρνηση κατόπιν δριμύτατων παραπόνων των Γερμανών και η πλειοψηφία του πολιτικού κόσμου, δέχτηκε να υπογράψει ότι συναινεί στην καταδίκη “δύο αφρόνων νεαρών που εξ΄αιτίας τους, κινδύνευσε η ομαλότητα και η τάξη…”. Ανάμεσα στους υπογράφοντες αυτό το κείμενο έμμεσης συγνώμης προς τους γερμανούς κατακτητές, υπήρξαν και πρόσωπα που αργότερα, ενδύθηκαν τον μανδύα του φανατικού δημοκράτη, αλλά …ας μην ξύνουμε παλιές πληγές. Εχει πολύ συγκίνηση η ιστορία αυτού του τόπου, αλλά και μπόλικη πίκρα. Σημασία έχει πάντως, ότι αυτοί οι δυό παλληκαράδες, κατάφεραν κάτι. Αν όχι την παύση της κατοχής, τουλάχιστον ένα χαστούκι στο σύμβολό της. Και ήξεραν μέσα τους, ότι ακόμα και αν τους εκτελέσουν, ο απλός λαός θα τους θυμάται γι΄αυτό που έκαναν. Ηταν ένα ταρακούνημα ακόμα, μια παραπάνω σπίθα στην Αντίσταση των Ελλήνων. Και μια πράξη ανδρείας, που η αίσθησή της την κάνει ανεξίτηλη, επειδή είναι αυτό που είναι…