Του Μάριου Ευρυβιάδη
Επτά χρόνια μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, το 1952, και για τα επόμενα δέκα σχεδόν χρόνια, στην καρδιά της Αφρικής, στη βρετανική αποικία της Κένυας, οι Βρετανοί αποικιοκράτες προσπαθούσαν να καταστείλουν τον απελευθερωτικό αγώνα των Κενυατών με ακριβώς τις ίδιες μεθόδους που οι Ναζί χρησιμοποιούσαν κατά των μη γερμανικών πληθυσμών στην υπό κατοχή Ευρώπη και Ρωσία.

Στρατόπεδα συγκέντρωσης, μαζικές δολοφονίες, ευνουχισμοί, σοδομισμοί, βιασμοί, εκτελέσεις και ανείπωτα βασανιστήρια ήταν, από το 1952 μέχρι το 1961, στην ημερήσια διάταξη. Το μόνο που έλειπε την περίοδο αυτή στη βρετανική αποικία της Κένυας, ώστε να ταυτιστούν απόλυτα τα τεκταινόμενα με τις θηριωδίες των Ναζί στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν τα ναζιστικά κρεματόρια.

Την περίοδο από το 1952 μέχρι το 1961 ένα εκατομμύριο Κενυάτες της κυρίαρχης φυλής των Κικουγιού (Κikuya) που εξεγέρθησαν κατά των αποικιοκρατών κλείσθηκαν σε κρατητήρια στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι ιστορικοί ονόμασαν τα στρατόπεδα αυτά γκούλακς (gulags), ονομασία που παραπέμπει στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Στάλιν.

Αν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Κένυα περιείχαν και κρεματόρια, θα πληρούσαν και το απαραίτητο κριτήριο για να ονομασθούν Άουσβιτς, δηλαδή ναζιστικά. Μέχρι 100.000 άνθρωποι έχασαν συνολικά τις ζωές τους από τη βία και τις κακουχίες στην Κένυα. Από αυτούς 12.000-20.000 πέθαναν σε ένοπλες συγκρούσεις και λόγω των συγκρούσεων αυτών, ενώ 1.090 εκτελέσθηκαν διά απαγχονισμού από τους Βρετανούς αποικιοκράτες.

Από τους εκτελεσθέντες μόνο γύρω στους 20 θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι διέπραξαν εκείνου του είδους τις εγκληματικές πράξεις που δικαιολογούσαν τη θανατική καταδίκη. Οι υπόλοιποι οδηγήθηκαν στην αγχόνη σχεδόν αυθαίρετα, απλά και μόνο για να επιβεβαιώνεται η βρετανική κυριαρχία στην αποικία.

Τα εγκλήματα των Βρετανών στην Κένυα και σε άλλες βρετανικές αποικίες δεν αποτελούν κανένα μυστικό. Τα εγκλήματά τους στις Ινδίες, για παράδειγμα, υπήρξαν παροιμιώδη. Από το 1875 μέχρι το 1900 πάνω από 30 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από ασιτία στις Ινδίες λόγω μια γενοκτονικής πολιτικής των Εγγλέζων που αφαιρούσε την εγχώρια παραγωγή ρυζιού, ώστε αυτή να διατίθεται στη διεθνή αγορά ρυζιού μέσω του λονδρέζικου χρηματιστηρίου. Και για να καταστρέψουν την ανθούσα κλωστοϋφαντουργία των Ινδιών, ώστε να κερδηθεί η διεθνής αγορά από την αναδυόμενη αγγλική κλωστοϋφαντουργία, οι Βρετανοί αποικιοκράτες ακρωτηρίαζαν τα δάχτυλα των Ινδών που ασχολούνταν με την κλωστοϋφαντουργία!

Ωστόσο, οι λεπτομέρειες των βρετανικών θηριωδών στην Κένυα δεν έγιναν ευρέως γνωστές μέχρι το 2005. Τότε κυκλοφόρησαν οι μελέτες της Caroline Εlkins , Ιmperial Reckoning: Τhe Untold StoryofΒritain’s Gulagin Κenya και του David Αnderson, Ηistoryofthe Ηanged: Τhe Dirty Warin Κenya and the Εnd ofΕmpire.

Στα δυο βιβλία καταγράφονται με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες οι θηριωδίες των αποικιοκρατών και τα πολιτικά τους κίνητρα. Οι δυο μελετητές ανατρέπουν επίσης την περίτεχνη και αποτελεσματική προπαγάνδα της εποχής. Κατά τη βρετανική προπαγάνδα οι Κενυάτες αγωνιστές της ελευθερίας δεν ήταν παρά οι αιμοσταγείς Μάου Μάου που τρομοκρατούσαν τους λευκούς εποίκους και τους νομοταγείς υπηκόους της Αυτοκρατορίας και οι οποίοι αφιονίζονταν τις νύκτες μετά από τελετές μαύρης μαγείας.

Παρά το γεγονός ότικαι τα δυο βιβλία προήλθαν από μακρόχρονη έρευνα, τα στοιχεία και τα συμπεράσματά τους αμφισβητήθηκαν από τους λογής-λογής απολογητές του βρετανικού ιμπεριαλισμού και της αποικιοκρατίας. Οι αμφισβητίες αυτοί δεν περιορίζονται μόνο στις μητροπόλεις του ιμπεριαλισμού. Όλο και πιο συχνά τους συναντάμε στις ίδιες τις χώρες που υπήρξαν θύματα των αποικιοκρατών. Είναι οι νοσταλγοί της αποικιοκρατίας. Είναι αυτοί που θεωρούν ότι τα δεινά του τόπου τους άρχισαν από τη μέρα που οι αποικιοκράτες «εκδιώχθηκαν» κακήν κακώς και την εξουσία ανέλαβαν οι ιθαγενείς.

Η ιστορική αλήθεια, ωστόσο, ούτε παραγράφεται, ούτε εκλογικεύεται και σίγουρα δεν παραχαράσσεται.

Τις μέρες αυτές στα βρετανικά δικαστήρια γράφεται ο ιστορικός επίλογος των βρετανικών θηριωδών στην Κένυα και, κατ’ επέκταση, των θηριωδών της αυτοκρατορίας σε πολλές αποικίες, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου. Η δικαστική αγωγή που κατέθεσαν πέντε Κενυάτες θύματα των Βρετανών (συμπεριλαμβανομένου και ενός που ευνουχίστηκε στα 24 του χρόνια) φαίνεται να οδεύει σε αίσιο τέλος. Οι πέντε μηνυτές κατά του βρετανικού Στέμματος, που εκπροσωπούν περίπου άλλους 1.400 επιζώντες, διεκδικούν υλικές αποζημιώσεις και απαιτούν ηθική παραδοχή ευθύνης από τη βρετανική Κυβέρνηση για τα όσα υπέστησαν. Το Λονδίνο αρνείται ότι ευθύνεται. Αλλά η άμυνά του είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Χιλιάδες επίσημα έγγραφα που ξεπερνούν τις 17.000 και που περιέχουν verbatim records επίσημων συνομιλιών για την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στην Κένυα εντοπίσθηκαν «ξεχασμένα» σε υπόγεια του κράτους και εξασφαλίστηκαν ως τεκμήρια για την αγωγή των Κενυατών.

Η προκαταρκτική επεξεργασία των εγγράφων αυτών επιβεβαιώνει το περιεχόμενο των βιβλίων Εlkins – Αndersson και το αξιόπιστο της αγωγής κατά του Στέμματος. Επιβεβαιώνει επιπλέον ότι η ναζιστικού περιεχομένου εφαρμοζόμενη βρετανική πολιτική στην Κένυα ήταν εν γνώσει και έχαιρε της κάλυψης του Λονδίνου.

Το εύρος και οι ναζιστικές μέθοδοι των Εγγλέζων στην Κένυα επιβεβαιώνουν και ένα ακόμη βρόμικο μυστικό της εκπολιτιστικής τους αποικιακής αποστολής. Επιβεβαιώνουν ότι στη βάση της η αποστολή αυτή ήταν ρατσιστική. Το κυρίαρχο γνώρισμα του βρετανικού ιμπεριαλισμού υπήρξε ανέκαθεν ο βαθιά ριζωμένος ρατσιστικός δεσποτισμός του.

Τα εγκλήματα στην Κένυα συντελέσθηκαν ώστε οι λευκοί Βρετανοί έποικοι να διατηρήσουν την εύφορη γη της κυρίαρχης φυλής των μαύρων Κικουγιού, από την οποία οι τελευταίοι εκδιώχθηκαν συστηματικά, μετατράπηκαν σε είλωτες μέχρι που απελπισμένοι επαναστάτησαν. Με ή χωρίς τη δίκη του Λονδίνου οι Κενυάτες αγωνιστές της ελευθερίας έχουν δικαιωθεί από τα πράγματα. Έχουν κερδίσει το ηθικό πεδίο της μάχης.

Ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν αποτρέπει έναν εσμό «πρόθυμων διανοούμενων» στις πρώην αποικίες και στις μητροπόλεις του ιμπεριαλισμού να συνεχίζουν να χειροκροτούν, να επιδοκιμάζουν και να εξαγνίζουν τους πρώην δυνάστες τους και την αυτοκρατορική τους πολιτική. Αντίθετα με τους Κενυάτες, η ζημιά για αυτούς τους «πρόθυμους διανοούμενους» είναι ανεπανόρθωτη, διότι έχει γίνει μέσα στα μυαλά τους.

* Ο Μάριος Ευρυβιάδης διδάσκει Διεθνείς Σχέσεις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 17/04/2011