Όπως σας ενημερώσαμε προ καιρού, ο σχεδιασμός του κ. Γκρούεφσκι για κατασκευή 12 μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών στον Μαύρο ποταμό («Τσέρνα ρέκα») προκάλεσε το ενδιαφέρον της ελληνικής εταιρίας ΔΕΚΜΟ, η οποία προσανατολίστηκε στην ανάληψη του έργου σε συνεργασία με τη ΔΕΗ. Ο Σκοπιανός πρωθυπουργός επείγεται, εν όψει των προσεχών εκλογών στη χώρα του, να αναγγείλει την έναρξη κατασκευής του έργου, που θα προκαλέσει την κατάληψη από το νερό, ολόκληρου αρχαίου χωριού.
Με τίτλο «Vardar Valley» (Вардарска Долина, Βαρντάρσκα Ντόλινα, δηλαδή Κοιλάδα του Βαρδάρη-Αξιού) το έργο συναντά τις αντιδράσεις του τμήματος «Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Village», όπου σύμφωνα με το «time.mk», ο υπεύθυνος Πάσκο Κούζμαν είναι αποφασισμένος να μην επιτρέψει την έναρξη του σχεδίου, εάν δεν διεξάγει αρχαιολογικές έρευνες με σκοπό τη σωτηρία του χωριού, που θα αποτελέσει πολύτιμη πολιτιστική κληρονομιά.

«Οι νόμοι είναι σαφείς. Πριν την έναρξη οποιασδήποτε κατασκευαστικής δραστηριότητας, θα πρέπει να καθορίσουν ποιες θέσεις και μνημεία θα πλημμυρίσουν, θα πρέπει να διερευνηθούν αυτές οι περιοχές, να σωθούν τα αντικείμενα. Δεν έχει σημασία πόσος καιρός θα χρειαστεί γι’ αυτήν τη δραστηριότητα».

Οι αρμόδιοι φορείς, για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, είναι καθοριστικοί. Να μην επιτραπεί η έναρξη του σχεδίου αν δεν διεξαχθούν οι αναγκαίες αρχαιολογικές έρευνες, ώστε να απομακρυνθούν τα στοιχεία εκείνα τα οποία θεωρούνται σημαντικά για την ιστορία της περιοχής.

Με το που αποφάσισε το έργο ο κ. Γκρούεφσκι υπέγραψε μνημόνιο συμφωνίας με την China International Corporation για το νερό και την ηλεκτρική ενέργεια. Στον επόμενο ενάμιση χρόνο θα προετοιμαστεί η μελέτη σκοπιμότητας με την οποία θα εκτελεστεί το έργο. Η αξία του εκτιμάται σε 1,5 δισ. ευρώ και αναμένεται να ολοκληρωθεί σε 12 έως 15 έτη.

Σύμφωνα με την κ. Πέτρα Κοστόφ, διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου στο Βέλες, «Σε τέτοιες περιπτώσεις προστατεύονται εκείνες οι περιοχές που θεωρούνται αρχαιολογικά σημαντικές. Εκείνες με λιγότερη σημασία πλημμυρίζουν. Έτσι γίνεται παντού στον κόσμο», λέγει.

Αρχαιολόγοι που γνωρίζουν καλά το τοπίο στα Σκόπια, είπαν ότι στην κοιλάδα του Αξιού υπάρχουν αρκετές εκατοντάδες περιοχές με αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Κατά τις εκτιμήσεις τους, μέσα σε 12 χρόνια δεν μπορούν όλες να διερευνηθούν. Στο Gradec, υπάρχει αρχαίος οικισμός.  Η κοιλάδα του Αξιού έχει πολλά αρχαιολογικά αξιοθέατα από διαφορετικές περιόδους. Στο παρελθόν, οι άνθρωποι έκαναν συχνά οικισμούς, κοντά στους ποταμούς. Ωστόσο, όλα εξαρτώνται από την τοποθεσία των φραγμάτων, λένε οι αρχαιολόγοι.

Είπαν επίσης ότι οι προστατευτικές ανασκαφές δεν είναι κάτι νέο στη χώρα τους.  Κατά τη διάρκεια της κατασκευής του ταμιευτήρα Kozjak διατηρήθηκαν το νεκροταφείο και η εκκλησία του χωριού. Επεμβατικές αρχαιολογικές έρευνες διεξήχθησαν και στους Στοβαίους κατά την κατασκευή της εθνικής οδού, καθώς και σε πολλές άλλες περιπτώσεις.

Ομολογούν όμως ότι υπήρξαν καταστρατηγήσεις των νόμων, όπου κτίστηκαν κτίρια πάνω σε αρχαίους οικισμούς, όπως και κατά την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου της Γευγελής, κατεστράφησαν τμήματα αρχαίας πόλης.

Όταν κάτι παρόμοιο έγινε και στην Τουρκία, κινητοποιήθηκαν πλην των Τούρκων αρχαιολόγων και ελληνικοί φορείς, δραστηριοποιήθηκε η UNESCO και κάτι περισώθηκε. Ελπίζεται ότι θα υπάρξει στην περίπτωση αυτή και η ίδια ευαισθησία.

Ο Μακεδών

Υπάρχει φωτογραφία

http://voria.gr/