Tου Παναγη Γαλιατσατου


Στη συζήτηση που έχει ανοίξει στη χώρα μας για το τι θέλει η Γερμανία, έχει κανείς την εντύπωση ότι τα σύνδρομα που άφησε ο μεγάλος πόλεμος πήραν το πάνω χέρι. Από τότε που η πρόταση της κ. Μέρκελ για τη δημιουργία μηχανισμού ελεγχόμενης πτώχευσης έπεσε στο τραπέζι, το Βερολίνο βρέθηκε στο επίκεντρο μιας κριτικής με συνήθη επωδό καταγγελίες περί «ηγεμονισμού» και προσπάθειας αναβίωσης του Ράιχ.

Ράιχ, στα γερμανικά, είναι η αυτοκρατορία. Αυτοκρατορία στο τζάμπα δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία. Αποτελεί βασική προϋπόθεση για ηγεμονικές ορέξεις να έχεις τη βούληση να πληρώσεις για την επέκταση ή τη διατήρηση της σφαίρας επιρροής σου: αυτός ήταν ο πολιτικός στόχος του σχεδίου Μάρσαλ το 1947. Είναι ό,τι δεν θέλουν οι Γερμανοί. Εμφανίζονται εξαιρετικά απρόθυμοι έως απόλυτα αρνητικοί στο να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να αναλάβουν τα χρέη της Ευρωζώνης. Αν το έκαναν, θα είχαμε άτυπη ηγεμονία της Γερμανίας στην Ευρώπη, όπως ακριβώς τον 19ο αιώνα η Βρετανία αντιλαμβανόταν ως «άτυπη αυτοκρατορία» τη Λατινική Αμερική, το δημόσιο χρέος της οποίας ήλεγχε πλήρως.

Αυτό ίσως να έχει να κάνει με το ότι αντικειμενικά οι Γερμανοί πολύ δύσκολα θα ήταν σε θέση να πληρώσουν το τίμημα. Στον μηχανισμό στήριξης του Μαΐου συμμετέχουν με 158 δισ. ευρώ και με περίπου άλλα 20 δισ. ευρώ στο ελληνικό δάνειο. Αυτό αντιστοιχεί στο 7,5% του γερμανικού ΑΕΠ. Θα ήταν αρκετή η προσφυγή της Ισπανίας (με δανειακές ανάγκες 480 δισ. για 3 χρόνια) για να εξαντλήσει τη Γερμανία και να προκαλέσει «αυτοκρατορική υπερεπέκταση».

Ο συνήθης αντίλογος είναι ότι αυτά τα δάνεια αποδίδουν κέρδος, αφού η Γερμανία δανείζεται φθηνότερα. Αυτό ισχύει όμως όσο οι χώρες που τα παίρνουν τα αποπληρώνουν. Ποια είναι η διασφάλιση ότι θα συνεχίσουν, αν τα προγράμματα εξυγίανσης αποτύχουν; Οτι η Γερμανία θα βοηθήσει εκ νέου;


Από την περασμένη άνοιξη, το Βερολίνο στέλνει το μήνυμα ότι, πολιτικά και οικονομικά, δεν επιθυμεί να αναλάβει το βάρος της Ευρωζώνης. Η ηγεμονική διάθεση δεν θα πρέπει να συγχέεται με το ότι η κ. Μέρκελ επιβάλλει όρους, όταν δίνει δάνεια. Η ελεγχόμενη πτώχευση αποβλέπει ακριβώς στο να σταματήσει να βρίσκεται η Γερμανία στο επίκεντρο, όταν ανακύπτει ζήτημα διάσωσης μιας χώρας του ευρώ. Αυτό αποτελεί παραίτηση από το ηγεμονικό αίτημα, όχι επιβεβαίωσή του. Και είναι μια πραγματικότητα, την οποία οι καταχρεωμένες χώρες θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν τους…

Ολα τα άλλα που ακούγονται σε σχέση με αυτήν τη συζήτηση ελάχιστη σημασία έχουν και πολύ λιγότερο η πεποίθησή μας ότι οι Γερμανοί είναι υποχρεωμένοι να μας στηρίξουν γιατί η ευημερία τους προέρχεται από εξαγωγές στις χώρες του Νότου. Το επιχείρημα μας το προμήθευσαν νομπελίστες οικονομολόγοι, που δεν μπήκαν στον κόπο να κοιτάξουν τα νούμερα. Το 2007, ένα έτος ρεκόρ για τις γερμανικές εξαγωγές, η Ελλάδα απορρόφησε το 0,83%, η Πορτογαλία το 0,81, η Ιρλανδία το 0,65% και η Ισπανία το 4,97%.