ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ Η εμπορική και στρατιωτική συνεργασία ανάμεσα στην Τουρκία και στο Ισραήλ παραμένει πολύ ισχυρή, παρά την εχθρική ρητορεία που κορυφώθηκε με την αιματηρή επιδρομή των Ισραηλινών στον Στόλο της Ελευθερίας έξω από τη Γάζα και τη δολοφονία εννέα τούρκων ακτιβιστών. Τα κινητά, οι τηλεοράσεις και τα κομπιούτερ των Τούρκων έχουν ένα σωρό ισραηλινά προγράμματα και εξαρτήματα, οι «αμυντικές» βιομηχανίες των δύο κρατών εξακολουθούν να συνεργάζονται αγαστά, την ώρα που εκατοντάδες ισραηλινοί επιχειρηματίες δραστηριοποιούνται στην Τουρκία καλυπτόμενοι πίσω από κοινοπραξίες (joint ventures) με τουρκικές φίρμες.

Αυτό υποστηρίζει σε άρθρο του στους «Νew Υork Τimes» ο δημοσιογράφος Νταν Μπιλέφσκι. Η κοινή γνώμη των δύο χωρών μπορεί να «βράζει», αλλά καμία ισραηλινή εταιρεία που δραστηριοποιείται στην Τουρκία δεν έχει δείξει πρόθεση να εγκαταλείψει τη χώρα, όπως και καμία τουρκική εταιρεία δεν εγκαταλείπει τις δραστηριότητές της στο Ισραήλ. Ο λόγος είναι απλός: οι εταιρείες δεν κερδίζουν μόνον από τις εκατέρωθεν πωλήσεις τους, αλλά χρησιμοποιούν τις κοινοπραξίες που έχουν συστήσει για να αποκτήσουν πρόσβαση σε «απαγορευμένες» γι΄ αυτές αγορές. Δηλαδή, οι ισραηλινές εταιρείες (π.χ. λογισμικού για υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα ή συστημάτων αυτόματης άρδευσης) «κρύβονται» πίσω από τους τούρκους συνεταίρους τους προκειμένου να πουλήσουν τα προϊόντα τους στον αραβικό κόσμο. Και οι τουρκικές εταιρείες, π.χ. μεταποίησης, χρησιμοποιούν τον ισραηλινό «μανδύα» για να πουλήσουν τα χαμηλού κόστους βιομηχανικά προϊόντα τους στην αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτό το φαινόμενο έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική μεγέθυνση του πραγματικού τζίρου της τουρκοϊσραηλινής εμπορικής συμμαχίας, η οποία ξεπερνά κατά πολύ τα επίσημα νούμερα.

Οσο κι αν οι πολιτικές ηγεσίες ανεβάζουν συνεχώς τους τόνους της φραστικής τους αντιπαράθεσης, οι δύο χώρες εξακολουθούν να έχουν ανάγκη η μια την άλλη: για το Ισραήλ άλλωστε η Τουρκία είναι ο μοναδικός ιστορικός σύμμαχος, έστω και αλλόθρησκος, μέσα σε μια θάλασσα εχθρών, ενώ για την Τουρκία η συμμαχία με το Τελ Αβίβ δεν αποτελεί μόνο μια εγγυημένη πηγή προηγμένων οπλικών συστημάτων και εν γένει υψηλής τεχνολογίας, χωρίς όρους και υποσημειώσεις, αλλά και τη συντομοτέρα οδό για την εύνοια της υπερατλαντικής υπερδύναμης.

Προς το παρόν, μόνον ένας τομέας αντιμετωπίζει καταφανώς πρόβλημα στις οικονομικές σχέσεις των δύο κρατών: ο τουρκικός τουρισμός. Και αυτό διότι εκατοντάδες χιλιάδες ισραηλινοί τουρίστες, οι οποίοι παραδοσιακά περνούν τα καλοκαίρια τους στις τουρκικές ακτές του Αιγαίου, ακύρωσαν φέτος μαζικά τις κρατήσεις τους, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια ως και 400 εκατομμυρίων δολαρίων για τον τουριστικό κλάδο της γείτονος.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ανακοινώσει ότι θα επανεξετάσει όλα τα συμβόλαια προμήθειας οπλικών συστημάτων από τις ισραηλινές πολεμικές βιομηχανίες. Αν αυτό συμβεί, θα προκληθεί απώλεια δισεκατομμυρίων δολαρίων για το στρατοβιομηχανικό σύμπλεγμα του Ισραήλ μέσα στα επόμενα χρόνια. Ωστόσο η πρόσφατη επίσκεψη στην Αγκυρα υψηλόβαθμης αντιπροσωπείας ισραηλινών στρατιωτικών ερμηνεύτηκε από πολλούς ως προσπάθεια για να βρεθεί «αμοιβαία επωφελής λύση» σε αυτό το ζήτημα.
ΒΗΜΑ