Τhe Economist
Στη σπουδαία του ομιλία, την περασμένη Δευτέρα, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα είπε ότι οι πολεμικές επιχειρήσεις των Αμερικανών στο Ιράκ θα έχουν τελειώσει, όπως είχε υποσχεθεί, στο τέλος του μήνα, οπότε και θα έχουν επιστρέψει στις ΗΠΑ περισσότεροι από 90.000 στρατιώτες, αφ’ ότου ο ίδιος ανέλαβε την προεδρία της χώρας του. Το γεγονός αυτό δεν αναμένεται να ωφελήσει ιδιαιτέρως τους Δημοκρατικούς στις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο, τον ερχόμενο Νοέμβριο, δεδομένου ότι ο πόλεμος στο Αφγανιστάν έχει εξελιχθεί σε ακόμη πιο αιματηρή και αμφιλεγόμενη σύγκρουση.

Η αποχώρηση ωστόσο των Αμερικανών από το Ιράκ αποτελεί αξιοσημείωτο γεγονός. Και η ομιλία του Ομπάμα ήταν μια καλή ομιλία, υπό την έννοια ότι ο πρόεδρος προσπάθησε να κάνει τους βετεράνους της Αμερικής να αισθανθούν καλά για τις υπηρεσίες που προσέφεραν στη χώρα τους, χωρίς ταυτόχρονα να υποχωρήσει από την πάγια πολιτική του θέση ότι ο πόλεμος στο Ιράκ ήταν ένας «ανόητος» πόλεμος.

Πολιτική κρίση

Πού βρίσκεται όμως σήμερα το Ιράκ; Εξακολουθεί να επικρατεί, από πολλές πλευρές, χάος. Οι New York Times δημοσίευσαν ένα εξαιρετικό, καταθλιπτικό ρεπορτάζ για το πώς η Αμερική και οι σύμμαχοί της δεν κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές δίκτυο ηλεκτροδότησης για τη Βαγδάτη από τότε που κατέλαβαν τη χώρα πριν από επτά χρόνια.

Σε πολιτικό επίπεδο, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Το Ιράκ δεν αντικατέστησε τον Σαντάμ με έναν άλλο δικτάτορα. Και προς το παρόν, η ιρακινή πολιτική δεν πλήττεται από εθνοτικές συγκρούσεις. Την περασμένη άνοιξη έγιναν εκλογές, σε αρκετά ειρηνικές συνθήκες, στις οποίες το ποσοστό συμμετοχής ήταν υψηλό. Οι εκλογές όμως αυτές δεν ανέδειξαν σαφή πλειοψηφία και έκτοτε το πολιτικό αδιέξοδο βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη. Οι εκλογές κατέδειξαν ότι, σε αντίθεση με αυτό που επισημαίνουν πολλοί εξωτερικοί παρατηρητές, οι Αραβες δεν δυσκολεύονται να αντιληφθούν τη δημοκρατία και να την επιζητούν.

Τώρα το ενδιαφέρον ερώτημα είναι: μπορεί η Αμερική να χρησιμοποιήσει τη στρατιωτική, πολιτική και οικονομική της επιρροή στο Ιράκ, ώστε να αναγκάσει τους Ιρακινούς πολιτικούς να σεβαστούν τις επιθυμίες των ψηφοφόρων; Θα πρέπει να το επιχειρήσει; Το κέρδος μιας τέτοιας παρέμβασης θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά σημαντικό: η διεξαγωγή ειρηνικών εκλογών μέσω των οποίων θα επιτυγχάνετο η ειρηνική αλλαγή κυβέρνησης θα ήταν καθοριστικό επίτευγμα όχι μόνον για το Ιράκ αλλά για όλο τον αραβικό κόσμο. Το πρόβλημα είναι ότι καθώς η Αμερική αποσύρει τις δυνάμεις της από το Ιράκ, μειώνεται και η ικανότητά της να επηρεάζει τις εξελίξεις. Εξάλλου υποτίθεται ότι το Ιράκ είναι τώρα εθνικά κυρίαρχο. Οπότε με ποιο δικαίωμα μπορεί η Αμερική να αναμειχθεί στην εσωτερική του πολιτική;

Θεωρούμε ότι προτεραιότητα του Ομπάμα είναι να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις όσο πιο ανώδυνα γίνεται. Πρέπει να εστιάσει την προσοχή του στο Αφγανιστάν και στην επανεκλογή του. Μετά τις θλιβερές συνέπειες της πολιτικής του Τζορτζ Μπους στη Μέση Ανατολή, η διακριτικότητα είναι ίσως η μεγαλύτερη αρετή: να αποχωρήσουν οι Αμερικανοί από το Ιράκ, ενώ τα πράγματα πάνε ακόμη σχετικά καλά. Τι τραγικό όμως να έχουν φτάσει τόσο κοντά στην εδραίωση μιας σχετικά υπεύθυνης διακυβέρνησης στο Ιράκ και να αποχωρούν πριν ολοκληρώσουν το έργο τους.

Λάθος και «ανόητη» η εισβολή στο Ιράκ

Τι πέτυχε η Αμερική με τον πόλεμο στο Ιράκ, αν όντως πέτυχε κάτι; Εξακολουθεί να είναι τόσο μεγάλη η πικρία για την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να εισβάλουν στο Ιράκ, ώστε είναι σχεδόν αδύνατο να συζητήσει κανείς για την εισβολή, ψύχραιμα και χωρίς πάθος. Ο Economist είχε υποστηρίξει με σθένος την αμερικανική εισβολή, όχι επειδή πιστεύαμε ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν είχε σχέση με τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, αλλά επειδή φοβόμαστε ότι θα μπορούσε να βγει από το κουτί στο οποίο τον είχαν περιορίσει μετά τον πόλεμο στον Περσικό Κόλπο το 1991, με ιδιαιτέρως επικίνδυνες συνέπειες για την περιοχή.

Κάναμε όμως λάθος για τα όπλα μαζικής καταστροφής, τα οποία υποτίθεται ότι διέθετε ο Σαντάμ. Και κάναμε ακόμη μεγαλύτερο λάθος ως προς το κόστος του πολέμου σε ανθρώπινες ζωές. Αν είχαμε προβλέψει ότι το Ιράκ, μετά την εισβολή, θα βυθιζόταν σε τέτοιο αιματηρό χάος, δεν θα την είχαμε υποστηρίξει.