Η προσπάθεια της Τουρκίας να ανακτήσει έναν ηγετικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, που θεωρεί ότι της ανήκει και ιστορικά, εξελίσσεται σε καταλύτη εξελίξεων. Η προσπάθεια αυτή δεν εστιάζεται αποκλειστικά στη Μέση Ανατολή -ούτε εκδηλώνεται τώρα για πρώτη φορά.

Στις 26 Μαΐου, δηλαδή μερικά 24ωρα πριν αποπλεύσει ο στολίσκος των ακτιβιστών, σε ανάλυση του Stratfor (ενός από τα εγκυρότερα αμερικανικά Think Tanks), ο συντάκτης υπενθύμιζε ότι η προσπάθεια της Αγκυρας να κατοχυρώσει ρόλο περιφερειακής υπερδύναμης εκδηλώθηκε (ανεπιτυχώς, λόγω παρέμβασης της Μόσχας) πρόσφατα στον Καύκασο με την επιχείρηση προσέγγισης Τουρκίας – Αρμενίας. Ακολούθησε η αναθέρμανση της ελληνοτουρκικής συνεργασίας και τώρα η Αγκυρα στρέφεται στη Μέση Ανατολή. Λίγα 24ωρα αργότερα, η αιματηρή κατάληξη που είχε το ρεσάλτο των Ισραηλινών κομάντος επιβεβαίωνε ότι οι σχέσεις Αγκυρας – Τελ-Αβίβ είναι πλέον οριακές.

Η αρχή έγινε με τον Ταγίπ Ερντογάν στο Διεθνές Φόρουμ του Νταβός και ακολούθησε η ταπεινωτική αντιμετώπιση του Τούρκου πρέσβη από τον Ισραηλινό υφυπουργό Εξωτερικών, Ντάνι Αγιαλόν, ωθώντας το αμερικανικό περιοδικό «Time» να σχολιάσει ότι «περαιτέρω εντάσεις είναι αναπόφευκτες. Η αναδυόμενη φιλοδοξία της Τουρκίας να καταστεί μία περιφερειακή υπερδύναμη την ωθεί σε δυναμική σύσφιξη σχέσεων με χώρες του αραβικού κόσμου και της κεντρικής Ασίας. Κι αν αυτή η παρατήρηση φαίνεται «γενικόλογη», μπορούμε να δούμε τι συμβαίνει το τελευταίο 6μηνο στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ιράν.

Με συστηματικά «ανοίγματα» και αποκορύφωμα την παρέμβαση Ερντογάν (σε ρόλο συνηγόρου υπεράσπισης) στην υπόθεση των πυρηνικών της Τεχεράνης, η Αγκυρα προκάλεσε δημόσιες αντιδράσεις ηγετικών στελεχών της κυβέρνησης Νετανιάχου, που επισήμαναν ότι η Τουρκία προσεγγίζει φονταμενταλιστικά στοιχεία του ισλαμικού κόσμου. Τον προβληματισμό εντείνει η ανάλυση που κάνει η προοδευτική και έγκυρη ισραηλινή εφημερίδα «Haaretz» στον απόηχο του επεισοδίου με την ανθρωπιστική νηοπομπή στα διεθνή ύδατα της Μεσογείου.

Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται η διαπίστωση ότι η Αγκυρα έχει ήδη ανοιχτούς διαύλους με τη Χαμάς και ενδέχεται να υποστηρίξει ανοιχτά πλέον την προοπτική διάνοιξης του περάσματος Ραφά, που συνδέει τη Λωρίδα της Γάζας με την Αίγυπτο.

Επιφυλακτική η ΑθήναΠοια θέση παίρνει η Αθήνα μπροστά σε αυτό το σκηνικό; Από τη μία πλευρά επικρατεί άκρα επιφυλακτικότητα, καθώς στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών διαπιστώνουν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μία «δοκιμή» της Τουρκίας να θέσει σε εφαρμογή το «νεοοθωμανικό» μοντέλο που οραματίζεται ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου (φωτογραφία). Σε αυτό το πλαίσιο, ορισμένοι επισημαίνουν ότι η έμμεση εμπλοκή της Αθήνας, λόγω της συμμετοχής ελληνικών ανθρωπιστικών οργανώσεων και ακτιβιστών, ανέδειξε τις παγίδες που κρύβει η άσκηση εξωτερικής πολιτικής από εξωθεσμικά κέντρα.

Αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου Εξωτερικών τονίζουν -αντί άλλου σχολίου- ότι την εξωτερική πολιτική της χώρας ασκεί μόνον η κυβέρνηση. Στο ίδιο πλαίσιο, διπλωματικές και στρατιωτικές πηγές διαχωρίζουν σε δύο κατηγορίες τους ακτιβιστές: σε αγνούς και ιδεολόγους, που ήθελαν να υψώσουν τη φωνή τους κατά της βίας του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας (αυτή ήταν και η μεγάλη πλειοψηφία) και σε άλλους, που δε δίστασαν να παίξουν ρόλο ακόμη και στο παρασκήνιο, διευκολύνοντας ακραία στοιχεία από την Τουρκία να παίξουν το δικό τους παιχνίδι.

Στον αντίποδα, η Αθήνα εξακολουθεί να επιθυμεί στενή και πολυεπίπεδη συνεργασία με το Τελ Αβίβ και στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας επισημαίνουν ότι οι κοινές διαδρομές που έγιναν την περασμένη εβδομάδα στο Αιγαίο στο πλαίσιο της κοινής ελληνοϊσραηλινής άσκησης (που διεκόπη μετά το ρεσάλτο στην ανθρωπιστική νηοπομπή) αποτελούν πολύτιμο «οδηγό» για την ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματολογίας σε μείζονα ζητήματα…

ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΟΥΡΛΗΣ
ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ