Tου Hλια Mαγκλινη

Οταν ο πρόεδρος Τρούμαν απέλυσε τον στρατηγό Μακάρθουρ, με αφορμή τη διεξαγωγή του πολέμου στην Κορέα (1950-53), ο τελευταίος μίλησε στο Κογκρέσο, όπου είπε το περίφημο: «Οι παλαιοί στρατιώτες δεν πεθαίνουν. Απλώς ξεθωριάζουν». Θυμήθηκα τον στρατηγό πριν από λίγες ημέρες, όταν βρέθηκα στην Κορέα, με αφορμή τα εξήντα χρόνια της έναρξης εκείνου του αιματηρού εμφυλίου πολέμου, στον οποίο πήραν μέρος η Κίνα, οι ΗΠΑ και είκοσι τρεις χώρες του ΟΗΕ – μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, με ένα ενισχυμένο τάγμα πεζικού, ένα σμήνος πολεμικών μεταφορών και φόρο αίματος 186 νεκρούς και περίπου 500 τραυματίες

Η συμπλήρωση εξήντα ετών είναι για τους Κορεάτες το κλείσιμο ενός κύκλου, κάτι σαν τη δική μας πεντηκονταετία, γι’ αυτό και οι τιμητικές εκδηλώσεις προς τους βετεράνους και τους συγγενείς τους είχαν ιδιαίτερα εορταστικό χαρακτήρα. Η επίσκεψη στο Εθνικό Κοιμητήριο, στο Πολεμικό Μουσείο της Σεούλ και κυρίως στα μνημεία που έχει κάθε χώρα που συμμετείχε σε αυτόν τον «ξεχασμένο πόλεμο» ήταν φορτισμένη συναισθηματικά. Ηταν μια φόρτιση που από τους Ελλληνες παλαιμάχους εκφράστηκε διά μιας εκκωφαντικής σιωπής. Ηταν μια σιωπή γεμάτη δικαιοσύνη. Τα λόγια περίττευαν εκείνες τις στιγμές.

Στέκομαι ιδιαίτερα στους δύο βασικούς εκπροσώπους της ελληνικής αποστολής: τον αντιστράτηγο εν αποστρατεία Σταύρο Θωμόπουλο και τον συνταγματάρχη σε πολεμική διαθεσιμότητα Αλέξανδρο Καρατζά. Ο πρώτος, με τρεις τραυματισμούς ήδη από τις άγριες μάχες στον Γράμμο και το Βίτσι την περίοδο 1948-49, ο δεύτερος, με ένα τραύμα στο χέρι από την περίοδο που ως δεκαεξάχρονος αντάρτης του ΕΔΕΣ μαχόταν τους Γερμανούς, κυρίως όμως με ένα σοβαρότατο τραύμα από τη μάχη του «αιματοβαμμένου Σκοτς», του υψώματος 313 στην Κορέα, χάρη στο οποίο πήρε τον άτυπο τιμητικό τίτλο της πολεμικής διαθεσιμότητας. Σεμνοί και ταπεινοί και οι δύο, στο πούλμαν αρκέστηκαν σε λίγα λόγια, κυρίως προς τους νεώτερους. Με τον δικό του τρόπο ο καθένας, μας υπενθύμισαν μιαν αλήθεια που ισχύει σε πόλεμο και ειρήνη: «Οι νεκροί πεθαίνουν πραγματικά μόνον όταν τους ξεχνάμε».

«Δεν θα ζήσω πολύ ακόμα», μου είπε αργότερα ο κ. Θωμόπουλος. «Δεν ήρθα εδώ για τουρισμό. Ηρθα γι’ αυτά τα παιδιά που έπεσαν σε αυτά τα χώματα». Ενα προσκύνημα, λοιπόν. Οπως και για τον κ. Καρατζά, ο οποίος μετά τον τραυματισμό του σπούδασε αρχιτεκτονική στη Γερμανία. Εργάστηκε ως αρχιτέκτονας – σχεδιάζοντας και το ηρώο των Ελλήνων πεσόντων στην Κορέα (το οποίο ανακαινίστηκε με δαπάνη του Δήμου Παπάγου).

Ηταν οι δύο αυτοί Ελληνες, όπως φυσικά και όλοι οι άλλοι της αποστολής, που με έκαναν να νιώσω μια σιγουριά όταν ένας Αμερικανός βετεράνος μου είπε: «Περνάτε δύσκολα με την κρίση, έτσι;». Οπότε, του είπα: «Δεν είναι τόσο τρομερό. Εχουμε περάσει πολύ χειρότερα».