Του Κωστάκη Αντωνίου
Ενόψει της εντεινόμενης αμερικανικής δυσαρέσκειας για τις τουρκικές κινήσεις και την κλιμακούμενη ένταση στις σχέσεις με το Ισραήλ, ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν αποστέλλει στην Ουάσινγκτον πολυμελή αντιπροσωπία, η οποία θα έχει συνομιλίες με εκπροσώπους των αμερικανικών κέντρων αποφάσεων.

Σύμφωνα με τη “Χουριέτ”, η οποία μιλά για “απόβαση στην Ουάσινγκτον”, της τουρκικής αντιπροσωπίας θα ηγείται ο αντιπρόεδρος του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης Ομέρ Τσελίκ, και θα μετέχουν ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, δύο βουλευτές και ο πρωτοσύμβουλος του Ερντογάν, Ιμπραΐμ Καλίν.

Η τουρκική αντιπροσωπία θα έχει επαφές στο Λευκό Οίκο, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στο Κογκρέσο καθώς και με αμερικανικές “Δεξαμενές Σκέψης”.
Στις συνομιλίες θα κυριαρχήσει το θέμα των γεγονότων της Γάζας και η αντιπροσωπία θα εξηγήσει στους Αμερικανούς αξιωματούχους τις τουρκικές θέσεις έναντι του Ισραήλ καθώς και του Ιράν.

Στο μεταξύ, όπως γράφει η αθηναϊκή “Ελευθεροτυπία”, ο υπουργός Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών Ρόμπερτ Γκέιτς δεν απέκρυψε την ανησυχία της Ουάσινγκτον για την επιδείνωση των σχέσεων Τουρκίας – Ισραήλ. Ο Γκέιτς απέδωσε ως ένα βαθμό την απόρριψη από την Τουρκία των σχέσεών της με τη Δύση σε “κάποιους στην Ευρώπη”, οι οποίοι “ωθούν την Τουρκία προς ανατολάς”.

Εξέφρασε, πάντως, την ελπίδα ότι οι σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ “που συνέβαλαν στη σταθερότητα”, θα αποκατασταθούν.
«Χάλασαν» από το Ιράκ

Πάντως, ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφαλεία των ΗΠΑ Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι δήλωσε ότι οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας είχαν αρχίσει “να χαλούν”, από την εποχή που ο Τζορτζ Μπους ζητούσε από την Άγκυρα να διευκολύνει την επέμβαση στο Ιράκ, παραχωρώντας τις Βάσεις της.

Επισημαίνεται ότι ο Ερντογάν μπορεί να είναι ήρωας στα μάτια των Αράβων, όμως η δυσαρέσκεια της Ουάσινγκτον για την ενίσχυση του ρόλου της Τουρκίας στην περιοχή δεν μπορεί να αποκρυβεί. “Ό,τι και να λένε οι Αμερικανοί δεν μπορούν να δεχτούν ένα νέο κόσμο με περιφερειακές δυνάμεις, που θα έχουν λόγο στην περιφερειακή και παγκόσμια πολιτική”, γράφει καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης.

Εξάλλου, ο ακαδημαϊκός Στίβεν Κουκ, σε άρθρο του στους “Νιου Γιορκ Τάιμς”, τονίζει ότι αυτό που εισπράττει η Ουάσινγκτον από την Τουρκία, είναι ότι “τρέχει γύρω-γύρω, κάνοντας πράγματα που είναι αντίθετα από αυτά που επιθυμούν οι μεγάλες δυνάμεις”. Κατά τον Κουκ, το πιεστικό ερώτημα που διατυπώνουν οι Αμερικανοί, είναι “πώς θα κρατήσουμε τους Τούρκους στο δρόμο τους;”.

Γυρίζει τις πλάτες στην Ε.Ε.;
H προσπάθεια της Τουρκίας να αναδειχθεί σε ηγεμόνα του μουσουλμανικού κόσμου, φαίνεται ότι έχει και τις αρνητικές επιπτώσεις της καθώς, όλο και περισσότερο, γίνεται κατανοητό στην Ευρώπη ότι ο Ερντογάν γυρίζει την πλάτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στρέφεται προς την Ανατολή.

Δέκτης της αντίληψης αυτής έγινε και Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος, σε μια προσπάθεια να ρίξει ευθύνες στην Ευρώπη, αντέστρεψε τις επικρίσεις και με δόρυ το Κυπριακό ισχυρίστηκε ότι ”η ΕΕ έχει διαπράξει μεγάλη αδικία στο Κυπριακό” και ότι εξαιτίας του Κυπριακού παραμένουν κλειστά επτά κεφάλαια στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας.

Ερωτηθείς σχετικά με την κριτική που ασκείται προς την Τουρκία ότι έχει γυρίσει την πλάτη της στην Ευρώπη, ο κ. Νταβούτογλου είπε πως η κριτική αυτή θα ήταν σωστή εάν μιλούσαμε για μια ΕΕ που είχε καταργήσει τα λεγόμενα εμπάργκο στην Κύπρο μετά το σχέδιο Ανάν, για μια ΕΕ που δεν κάνει συνεχώς λόγο για ειδικές σχέσεις της Τουρκίας.

Παρ’ όλα αυτά, είπε ο κ. Νταβούτογλου, δεν υπάρχει δήλωση Τούρκου ηγέτη ότι εγκαταλείψαμε την ΕΕ, και συμμετέχουμε σε όλες τις συναντήσεις της ΕΕ.

Η συμφωνία με το Ιράν
Μιλώντας στο τουρκικό τηλεοπτικό κανάλι ”24”, ο κ. Νταβούτογλου είπε ότι η συμφωνία που υπήρξε στις 17 Μαΐου στην Τεχεράνη μεταξύ του Ιράν, της Βραζιλίας και της Τουρκίας, για την παράδοση του ιρανικού ουρανίου, διασφάλιζε αυτά που είχαν ζητήσει οι ΗΠΑ από τη Βραζιλία και την Τουρκία.

Ο κ. Νταβούτογλου έθεσε θέμα μεταρρύθμισης στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και είπε ότι η Τουρκία ”δεν είναι ένα οποιοδήποτε μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Είμαστε η μόνη χώρα-μέλος που είναι γείτονας με το Ιράν”, είπε, προσθέτοντας ότι ”οι κυρώσεις εναντίον του Ιράν θα έχουν κόστος και για τη χώρα του”.

Οι κυρώσεις αυτές, με τη μορφή που ψηφίστηκαν, είναι η ήπια μορφή τους και σε αυτό συνέβαλαν οι προσπάθειες της Τουρκίας και η συμφωνία της Τεχεράνης.

Στο σχέδιο απόφασης που είχε ετοιμαστεί, περιλαμβάνονταν σοβαρές κυρώσεις, κυρίως στους τομείς της ενέργειας, του εμπορίου, των μεταφορών, των ασφαλειών και των τραπεζών. Ήταν κυρώσεις που ήθελε το Ισραήλ και θα παρέλυαν το Ιράν, είπε ο κ. Νταβούτογλου.

Ο Τούρκος ΥΠΕΞ είπε πως η Άγκυρα επιθυμεί την κατάργηση και των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί στο παρελθόν στο Ιράν και είπε ότι το εμπόριο μεταξύ της Τουρκίας και του Ιράν αγγίζει τα 10 δισεκ. δολάρια ΗΠΑ και ότι σε περίπτωση που αρθούν οι κυρώσεις, το ποσό αυτό θα ανέλθει στα 30 δισεκ. δολάρια.

Προτιμά την Ανατολή
Ο κ. Νταβούτογλου είπε πως γίνεται προσπάθεια να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Τουρκία προτιμά την Ανατολή έναντι της Δύσης.

Κατέστησε σαφές ότι ”δεν θέλουμε στην περιοχή μας πυρηνικά όπλα” και σημείωσε ότι το Ιράν πρέπει να επιδείξει διαφάνεια και να συνεργαστεί με τη Διεθνή Οργάνωση Ατομικής Ενέργειας.

Ο κ. Νταβούτογλου έκανε λόγο για ανάγκη οικοδόμησης εκ νέου της διεθνούς πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής τάξης και είπε ότι ο ΟΗΕ δεν έχει προχωρήσει ακόμη σε μεταρρύθμιση και ότι το διεθνές σύστημα θα πρέπει να είναι περισσότερο συμμετοχικό.
ΣΗΜΕΡΙΝΗ