Η Αγκυρα ζητάει άρση του αποκλεισμού της Γάζας ως όρο για να εξομαλυνθούν οι σχέσεις με το Ισραήλ

«Οι σχέσεις με το Ισραήλ θα εξαρτηθούν από τη στάση του», προειδοποίησε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος επιστρέφοντας από την Ουάσιγκτον αποκάλυψε ότι έθεσε ωμά το ζήτημα στην αμερικανίδα ομόλογό του Χίλαρι Κλίντον: «Αν οι Ισραηλινοί δεν αφήσουν τους ακτιβιστές εντός 24 ωρών, τότε θα επανεξετάσουμε τις σχέσεις μας με το Ισραήλ». Σύμφωνα με το διπλωματικό παρασκήνιο που αποκαλύπτει η εφημερίδα «Χουριέτ», το Ισραήλ αναγκάστηκε να υποχωρήσει απελευθερώνοντας τους ακτιβιστές χωρίς υπογραφή εγγράφων όταν η Αγκυρα απείλησε ότι θα αρχίσει δίκες στην Τουρκία εναντίον του προέδρου και του πρωθυπουργού του Ισραήλ, κάτι που θα σήμαινε πλήρη διακοπή διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Μόλις διασφαλίστηκε η απελευθέρωση των τούρκων ακτιβιστών, ο Νταβούτογλου δήλωσε: «Για να εξομαλυνθούν οι σχέσεις με το Ισραήλ πρέπει να αρθεί ο αποκλεισμός της Γάζας». Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η Τουρκία κέρδισε αυτό που ήθελε, αν και τώρα αναμένονται τα επόμενα βήματα της Αγκυρας εναντίον του Τελ Αβίβ.

Η κρίση ωστόσο δεν τελειώνει με την επιστροφή των ακτιβιστών. «Συζητήθηκαν τα βήματα που θα γίνουν μετά την επίθεση του Ισραήλ», ανακοινώθηκε μετά το πέρας της Συνόδου Ασφαλείας η οποία πραγματοποιήθηκε χθες με τη συμμετοχή της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση ήταν και η κοινή διακήρυξη των κομμάτων της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης χθες: «Η τουρκική Εθνοσυνέλευση αναμένει από την κυβέρνηση να επανεξετάσει τις διπλωματικές και στρατιωτικές σχέσεις με το Ισραήλ και να λάβει δραστικά μέτρα». Η τουρκική Εθνοσυνέλευση καταδίκασε την επίθεση χαρακτηρίζοντάς την παραβίαση του διεθνούς δικαίου και κάλεσε το Ισραήλ να απολογηθεί επισήμως.

Αίσθηση προκάλεσε το σχόλιο του γνωστού δημοσιογράφου Μεχμέτ Αλί Μπιράντ στο ΝΤV, όπου ήταν προσκεκλημένος, ότι «η ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα οργανώθηκε από Ερντογάν και Νταβούτογλου για να σπάσει το εμπάργκο στη Γάζα». Κατά την άποψή του, το Ισραήλ δεν περίμενε αυτή την κίνηση και έπεσε στην παγίδα. Ο τούρκος δημοσιογράφος εκτιμά ότι τώρα η Τουρκία έχει το αποτέλεσμα που ήθελε, κινητοποιώντας τη διεθνή κοινότητα για την άρση του εμπάργκο. Δεν είναι λίγοι όμως οι πολιτικοί αναλυτές που επικρίνουν τη στάση της Τουρκίας, κατηγορώντας την ότι ταυτίζεται με τη Χαμάς. «Ας μην ξεχνάμε ότι η Χαμάς είναι το ΡΚΚ του Ισραήλ», σχολιάζει ο Οράι Εγίν της τουρκικής εφημερίδας «Ακσάμ».

Η Τουρκία ήταν ανέκαθεν η μόνη μουσουλμανική χώρα σύμμαχος και εμπορικός εταίρος του Ισραήλ, έχοντας αναγνωρίσει το εβραϊκό κράτος λίγο μετά την ίδρυσή του, το 1948. Οι δεσμοί τους ενισχύθηκαν κατά τη δεκαετία του ΄90, όταν υπέγραψαν πολλές συμφωνίες στους τομείς της άμυνας και της αντικατασκοπείας. Τότε, κοινός τους στόχος ήταν να ανακόψουν τη Συρία, που αφενός αποτελούσε παραδοσιακό εχθρό του Ισραήλ και αφετέρου υπέθαλπε αντάρτες του ΡΚΚ. Εκτοτε όμως οι συνθήκες άλλαξαν. Η μείωση της δράσης του ΡΚΚ και η θεαματική βελτίωση των σχέσεων της Τουρκίας του Ερντογάν με τη Δαμασκό και την Τεχεράνη έδειξαν ότι η συμμαχία με το Ισραήλ δεν είναι πια ζωτικής σημασίας για την Τουρκία. «Η σχέση αυτή ψυχορραγεί εδώ και χρόνια και ουδείς θα χάσει πολλά αν πεθάνει», σημειώνει ο Γκάρεθ Τζένκινς, αναλυτής στην Κωνσταντινούπολη.
Αννα Ανδρέου-Νέα