Η οικονομική κρίση επανακαθορίζει τις σχέσεις Αθήνας- Αγκυρας.Από τη συμφιλίωση των σεισμών στο Μεικτό Υπουργικό Συμβούλιο
ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΡΙΝ από περίπου 10 χρόνια, το 1999, η «διπλωματία των σεισμών» έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα της ελληνοτουρκικής προσέγγισης. Σήμερα, το έτος 2010, ο επανακαθορισμός των σχέσεων ΑθήναςΑγκυρας φαίνεται ότι περνά μέσα από τη… «διπλωματία των spreads».

Η οικονομική κρίση που διέρχεται η Ελλάδα, σε συνδυασμό με τη βαθιά πεποίθηση του κ. Γ. Παπανδρέου ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί υπέρβαση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθοδηγεί τους σχεδιασμούς της ελληνικής διπλωματίας. Αλλωστε ο Πρωθυπουργός έχει ξεκάθαρη και διαμορφωμένη άποψη επί του θέματος, την οποία είχε επιχειρήσει να εφαρμόσει και την περίοδο 1999-2004 από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών.

Το ίδιο φαίνεται όμως να επιθυμεί και η τουρκική πλευρά. Μια αποστροφή του Αχμέτ Νταβούτογλου χθες στην Αγκυρα ήταν χαρακτηριστική και πλήρης νοήματος: «Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα μοιάζει με σεισμό. Και στους σεισμούς, οι δύο χώρες ξέρουν πώς να συνεργάζονται. Και γι΄ αυτό η Τουρκία με αυτό το σκεπτικό είναι πάντοτε έτοιμη να υποστηρίξει την Ελλάδα» δήλωσε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου με τον έλληνα αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών κ. Δ. Δρούτσα.

Η προγραμματιζόμενη εντός του Μαΐου επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα «θα πρέπει να θεωρείται κλειδί» κατά την έκφραση διπλωματικής πηγής «για την πορεία που θα ακολουθήσουν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις». Οι κκ. Παπανδρέου και Ερντογάν αναμένεται να ανακοινώσουν τη σύσταση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας το οποίο θα αποτελεί ουσιαστικά ένα μεικτό υπουργικό συμβούλιο ΕλλάδαςΤουρκίας. Μάλιστα, θα διοργανωθεί και μεγάλο επιχειρηματικό συνέδριο στην Αθήνα με τη συμμετοχή και των δύο πρωθυπουργών. Ο κ. Ερντογάν θα συνοδεύεται και από πολλούς τούρκους επιχειρηματίες, ως μια ένδειξη ότι η Τουρκία πιστεύει πως μπορεί να επενδύσει στην Ελλάδα και δεν πτοείται από τη χειμαζόμενη οικονομία της.

Η Τουρκία φαίνεται άλλωστε να πιστεύει ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου θα μπορούσε να είναι πιο εποικοδομητική και στο Κυπριακό, η επίλυση του οποίου θα έδινε ώθηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και θα αφαιρούσε και ένα υψηλό εμπόδιο στις διαπραγματεύσεις ΕΕ- Τουρκίας. Ο κ. Δρούτσας επανέλαβε και στην Αγκυρα ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου κινείται με βάση τις εμπειρίες της περιόδου 1999-2004.

Επειτα από μια περίοδο στασιμότητας, η κυβέρνηση Παπανδρέου επιθυμεί την εντατικοποίηση των διερευνητικών επαφών. Η επιλογή αυτή έχει τη σαφή ενθάρρυνση της Ουάσιγκτον. Οδηγός είναι αυτό που οι γνωρίζοντες ονομάζουν «το σενάριο του 2004». Σύμφωνα με πληροφορίες, οι δύο πλευρές είχαν φθάσει τότε κοντά σε συμφωνία για την υπογραφή κοινού ανακοινωθέντος με σκοπό την έναρξη διαπραγματεύσεων σε διμερές επίπεδο.

Μετά την ολοκλήρωσή τους, οι δύο πλευρές φέρονταν να είχαν συμφωνήσει για υπογραφή συνυποσχετικού με σκοπό την παραπομπή του θέματος της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, καθώς και όποιου άλλου θέματος απέμενε, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Πριν από αυτό, η Αθήνα θα προχωρούσε μονομερώς σε κλιμακωτή επέκταση των χωρικών της υδάτων. Ανάλογα δηλαδή με την περιοχή, τα ελληνικά χωρικά ύδατα θα εκτείνονταν από τα έξι ως και τα 10 ναυτικά μίλια, προκειμένου να ευνοείται και η διεθνής ναυσιπλοΐα. Σε αυτό φαίνεται ότι υπήρχε άτυπη συμφωνία με την Αγκυρα. Θα υπήρχε επίσης παράλληλη εναρμόνιση του εναερίου χώρου.

Η κατάσταση σήμερα δεν είναι η ίδια. Και η Τουρκία, παρά την επιμονή της Αθήνας ότι η μόνη διαφορά στο Αιγαίο είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, εξακολουθεί να ομιλεί, διά στόματος Νταβούτογλου μάλιστα, για συνδεόμενες «εκκρεμείς διαφορές» . Επίσης «η Τουρκία του 2010 δεν είναι η ίδια με εκείνη του 2004. Πριν από έξι χρόνια, η ευρωπαϊκή προοπτική της ήταν καθαρότερη, ενώ υπήρχε και ο μοχλός του Ελσίνκι» εξηγεί ένας από αυτούς που συμμετείχανστις διερευνητικές επαφές της περιόδου 1999-2004.

Στη συνάντηση των κκ. Δρούτσα και Νταβούτογλου συζητήθηκε και το θέμα της μείωσης των αμυντικών δαπανών. Η σοβούσα οικονομική κρίση στην Ελλάδα και οι οικονομικές ανισότητες στην Τουρκία θα μπορούσαν να αποτελέσουν τον καταλύτη. Η αμοιβαία μείωση των αμυντικών δαπανών όμως θα μπορούσε να γίνει μόνο με την υπογραφή ενός Συμφώνου Φιλίας και Μη Επίθεσης, ένα όραμα στο οποίο πιστεύει ο έλληνας πρωθυπουργός για να απολαύσουν οι δύο χώρες το «μέρισμα ειρήνης» στο οποίο συχνά αναφέρεται.
ΒΗΜΑ