Η περίπτωση της Ελλάδας, με τη γνωστή περιπέτεια και το διασυρμό που υπέστη, με αφορμή και αιτία την οικονομική της δραματική κατολίσθηση, προσφέρεται ως πάθημα για μάθημα σε όλους. Αλλά και ως πρόσφορη πηγή για άντληση των κατάλληλων διδαγμάτων.

ΤΟΥ ΔΡΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ*
Πρώτα και κύρια, ασφαλώς, εκείνοι που πρέπει να μάθουν, να αντλήσουν και να διδαχθούν είναι οι παθόντες. Οι ίδιοι οι Έλληνες πολίτες. Αλλά δικαιότερο και επωφελέστερο είναι να αντλήσουν, να μάθουν και να διδαχθούν οι κύριοι πρωταίτιοι, οι πρωταγωνιστές και κατ’ εξοχήν υπεύθυνοι για την κατάσταση στην οποία περιήλθε η οικονομία της χώρας. Και αυτοί είναι οι Έλληνες πολιτικοί. Όλοι ανεξαίρετα. Τουλάχιστον όλοι εκείνοι που κυβέρνησαν τη χώρα στα τελευταία τριάντα έξι χρόνια. Από την πτώση της χούντας και τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. Και σ’ αυτούς δεν περιλαμβάνονται, ίσως, τουλάχιστον πρωταιτίως, η κομμουνιστική και η ριζοσπαστική αριστερά. Όχι γιατί αυτοί έπραξαν, ως αντιπολίτευση έστω, όσα όφειλαν να πράξουν. Όχι γιατί αυτοί έκρουσαν έγκαιρα και ηχηρά τον κώδωνα του επερχόμενου κινδύνου. Όχι γιατί αυτοί έκριναν και επέκριναν ή προσέφεραν λύσεις βιώσιμες εναλλακτικές. Απλώς γιατί δεν κυβέρνησαν, δεν συγκυβέρνησαν και δεν συμπολιτεύτηκαν. Γιατί κατά τα άλλα η όλη πολιτική τους, η κριτική και οι προτάσεις τους υπήρξαν και εξακολουθούν να είναι κατά βάσιν εξωπραγματικές και παρωχημένες. Γιατί κινήθηκαν και κινούνται στη σφαίρα του δόγματος και της ουτοπίας. Γιατί ενώ όλος ο κόσμος κινείται προς τα εμπρός, αυτοί έχουν το βλέμμα στραμμένο προς τα πίσω.

Η πραγματικότητα δεν αποκρύπτεται
Όμως, η πραγματικότητα δεν αποκρύπτεται. Και η πραγματικότητα είναι ότι το κέντρο και η κεντροδεξιά, το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία, μονοπώλησαν την εξουσία από το 1974 μέχρι σήμερα. Και αυτοί φέρουν πρωταιτίως είτε εκ πράξεων, είτε εκ παραλείψεων, είτε εξ αγαθών είτε εκ δολίων προαιρέσεων την πρωτογενή ευθύνη για το σημερινό θλιβερό κατάντημα της χώρας. Για την ευκαιρία που έδωσαν σε άσπονδους εχθρούς και λυκόφιλους να εξευτελίσουν την Ελλάδα. Να διακωμωδήσουν το λαό της. Και να εξωτερικεύσουν τα συμπλεγματικά τους απωθημένα. Με πρωταγωνιστές τους Βρετανούς, αυτούς τους κακούς δαίμονες του Ελληνισμού, τους Γερμανούς και τους Ολλανδούς.Η Ελλάδα πλήρωσε πολύ ακριβά τα απαράδεκτα και απίστευτα λάθη της. Τα λάθη των πολιτικών της ταγών. Για τρεις ολόκληρους μήνες, ιδιαίτερα το Φεβρουάριο και Μάρτιο, η ελληνική οικονομία έγινε το πρωτοσέλιδο του βρετανικού και γερμανικού μένους. Και ο στόχος του εμπαιγμού τους. Με προεκτάσεις ανά τον κόσμο ολόκληρο. Ξαφνικά, η λιλιπούτεια ελλαδική οικονομία έγινε το επίκεντρο των πάντων. Και ο δήθεν μόνος πραγματικός κίνδυνος για την ενδεχόμενη κατάρρευση του ευρώ και το πισωγύρισμα της οικονομίας της Ευρωζώνης.Είναι, όμως, γεγονός ότι οι κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν τα ελληνικά οικονομικά, και κυρίως τα δημόσια οικονομικά της χώρας, υπήρξαν απαράδεκτα ανεύθυνες και αξιοκατάκριτες. Γιατί αντί να νοιαστούν για την οικονομική εξυγίανση της Ελλάδας, νοιάζονταν για την πολιτική τους επιβίωση και τη διαιώνιση της κομματικής νομής της εξουσίας. Κατασπάραξαν κυριολεκτικά και καταλεηλάτησαν τα δημόσια οικονομικά. Αντί να υπηρετήσουν το δημόσιο συμφέρον, υπηρέτησαν το προσωπικό και κομματικό τους συμφέρον. Αντί να πρωταγωνιστήσουν σε δημοσιονομικό εξορθολογισμό, πλεόνασαν σε λαϊκισμό και κατασπατάληση των δημόσιων πόρων.

Απέκρυψαν την πραγματικότητα
Αλλά το χειρότερο και πιο αποκρουστικό είναι ότι απέκρυψαν επιμελώς την πραγματικότητα. Και από το λαό και από τους Ευρωπαίους εταίρους. Και, ακόμη, πρωταγωνίστησαν στην καταγγελία και το κάρφωμα. Οι επόμενοι κατάγγελλαν τους προηγούμενους όταν τους διαδέχονταν, για παραποίηση στοιχείων, για πλασματικές καταστάσεις και για ψευδείς παραστάσεις. Για να δικαιολογήσουν τις δυσχέρειες που θα αντιμετώπιζαν, λόγω των προβλημάτων που κληρονόμησαν. Και η τακτική και πρακτική αυτή έγινε πολιτικός θεσμός με αδιάλειπτη συνέχεια. Μέχρι που φθάσαμε στα πρόσφατα θλιβερά γεγονότα.Η Ελλάδα που παρέδωσε ο Κώστας Καραμανλής είχε, καθώς δήλωνε, δημοσιονομικό έλλειμμα 6%. Ενώ η Ελλάδα που παρέλαβε ο Γιώργος Παπανδρέου είχε, όπως δήλωσε ο ίδιος, ευθύς μετά την ανάληψη της εξουσίας, δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξης του 12% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Και οι Ευρωπαίοι να χαιρεκακούν ή να θλίβονται. Και η ελληνική αξιοπιστία και εγκυρότητα να εκμηδενίζεται. Και η χώρα να τίθεται στο στόχαστρο των κερδοσκόπων, με έδρα και ορμητήριο τη Βρετανία, τη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Υπέστη ταπεινωτική μεταχείριση
Η ΕΛΛΑΔΑ επλήγη και ως οικονομία και ως γόητρο. Και υπέστη μεταχείριση ταπεινωτική. Και εχρειάσθη να σταθεί στο πλευρό της ένας Σαρκοζί και ένας Τρισέ, για να αποφύγει το πέσιμο στο βάραθρο. Οι Ιταλοί και οι Ισπανοί, οι Πορτογάλοι και οι Ιρλανδοί τήρησαν στάση χαμηλών τόνων. Γιατί και η δική τους οικονομική κατάσταση δεν είναι αξιοζήλευτη. Γιατί μετά την Ελλάδα γνώριζαν ή προέβλεπαν ότι θα ερχόταν η δική τους σειρά. Και αυτό δεν το αγνοούσαν ούτε οι Γερμανοί ούτε οι Βρετανοί ούτε οι Ολλανδοί. Και, βεβαίως, ούτε και οι Αμερικανοί. Η πρωταίτια και πρωτοϋπαίτια χώρα της παγκόσμιας κρίσης και των οικονομικών δεινών σύμπασας της ανθρωπότητας.
Στο τέλος ο Έλληνας Πρωθυπουργός βγήκε στο σεργιάνι. Και οι υπόλοιποι 15 της Ευρωζώνης και οι 26 της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν στην απόφασή τους.
Η Ελλάδα εξαναγκάστηκε να πάρει μέτρα σκληρά, κυριολεκτικά εξουθενωτικά από κοινωνική άποψη. Και ετέθη υπό πρωτοφανή δημοσιονομική και γενικότερη οικονομική επιτήρηση. Στην ουσία, κατέστη χώρα με μειωμένη κυριαρχία, καθ’ όσον αφορά τουλάχιστον τα οικονομικά της. Η απόφαση που πήραν οι Ευρωπαίοι, με πρωτοστάτη τη Γερμανίδα Καγκελάριο Μέρκελ, ήταν, κατά γενική ομολογία, δυσανάλογα σκληρή και αυστηρή, σχεδόν εκδικητική. Στο κάτω-κάτω η Ελλάδα δεν ζήτησε οικονομική βοήθεια. Πολιτική στήριξη ζήτησε και προστασία από τα εξοντωτικά επιτόκια των καιροσκοπικών κερδοσκόπων. Για δανεισμό που θα έκανε η ίδια από την ελεύθερη αγορά, αλλά με επιτόκια που δεν θα αποκλίνουν από το μέσο όρο των ευρωπαϊκών. Η απόφαση του Συμβουλίου της 26ης Μαρτίου 2010, αναμφίβολα δεν ανταποκρίνεται πλήρως προς τις ελλαδικές προσδοκίες. Και ούτε είναι όσο απαιτείται ικανή να στηρίξει την Ελλάδα και να επενεργήσει ως ασπίδα προστασίας της από τα αρπακτικά όρνεα της κερδοσκοπίας. Αρνητικό σημείο αποτελεί και η εμπλοκή, σε περίπτωση απευθείας δανεισμού της, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Τούτο είναι διπλό σφάλμα. Πρώτον, γιατί εμπλέκει τους Αμερικανούς που ελέγχουν πλήρως το Δ.Ν.Τ. σε μια περίπτωση καθαρά ευρωπαϊκή. Και, δεύτερον, γιατί είναι γνωστές οι δραματικές εσωτερικές πολιτικές συνέπειες, που κατά κανόνα επιφέρουν οι εξουθενωτικές συνταγές και επιταγές του εν λόγω Ταμείου. Οι χώρες που έχουν δανειστεί απ’ αυτό έχουν πικρή πείρα. Με εξαίρεση ίσως την Τουρκία, για λόγους προφανείς και ευνόητους.

Πολύ επίκαιρη περίπτωση και για εμάς στην Κύπρο
ΕΙΝΑΙ, όμως, η περίπτωση της Ελλάδας πολύ επίκαιρη και για μας, εδώ στην Κύπρο. Που η παρούσα Κυβέρνηση δεν αποδείχθηκε ότι απέκρυψε ή παραποίησε στοιχεία. Αποδεδειγμένα, όμως, παραπλάνησε όλους και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, με τις απίστευτα λανθασμένες, εξωπραγματικές και ευσεβοποθικές εκτιμήσεις της. Για το δημοσιονομικό έλλειμμα, για το δημόσιο χρέος, για την ανάπτυξη, για την ανεργία. Στοιχεία λανθασμένα και εκτιμήσεις απίστευτα αποστασιοποιημένες από την πραγματικότητα. Στο έλλειμμα έπεσαν έξω κατά 700%, στην ανάπτυξη κατά 500%, στην ανεργία κατά 300%, στο χρέος κατά 15%.Όσο καλή πίστη και προαίρεση κι αν αποδοθούν στους κυβερνώντες, άλλη τόση ανεπάρκεια και ερασιτεχνισμός, αλλά και ανικανότητα να ερμηνεύσουν σωστά και να προβλέψουν με αντικειμενικότητα τις προσεχείς εξελίξεις, αναπόφευκτα τους καταλογίζονται. Αλλά και βαρύτατες και ασήκωτες ευθύνες. Γιατί με βάση τις χιμαιρικές, ουτοπικές και ευσεβοποθικές τους εκτιμήσεις και προβλέψεις, προέβησαν σε αλόγιστη κατασπατάληση των δημόσιων εσόδων, σε αντιπαραγωγικές και ισοπεδωτικές δαπάνες, και αύξησαν σε βαθμό απίστευτα ψηλό και το έλλειμμα και το χρέος και την ανεργία. Και δεν εκμηδένισαν απλώς, αλλά μετέτρεψαν σε αρνητική την οικονομική ανάπτυξη. Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα, οι κυβερνώντες θα πρέπει να αναμένουν σκληρή και αυστηρή μεταχείριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ήδη το τελεσίγραφο, που μας απέστειλαν με αφορμή την απαράδεκτη καθυστέρηση της Κυβέρνησης να υποβάλει το πρόγραμμα σταθερότητας της κυπριακής οικονομίας, είναι αυτόδηλο. Η δημοσιονομική επιτήρηση που μας αναμένει δεν θα είναι ούτε ανώδυνη ούτε άνευ σοβαρών επιπτώσεων στο βιοτικό μας επίπεδο και στην κοινωνική πολιτική. Το παράδειγμα της Ελλάδας δεν πρέπει να μας εφησυχάζει. Πολύ περισσότερο γιατί το πρόγραμμα σταθερότητας που η Κυβέρνησή μας απέστειλε με τρεις μήνες καθυστέρηση ούτε πειστικό είναι ούτε καθησυχαστικό. Γιατί δεν είναι ουσιαστικό και ούτε θα κριθεί ως αποτελεσματικό. Και οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες ούτε άσχετοι είναι ούτε τυχαίοι ούτε ερασιτέχνες. Συνεπώς, η αντίδρασή τους δεν αναμένεται να είναι ανώδυνη για τη χώρα μας. Οι κυβερνώντες θα εφεύρουν, βεβαίως, και πάλιν κάποιες δικαιολογίες. Όμως, σε τελευταία ανάλυση, είναι ο λαός μας που θα πληρώσει τα σπασμένα. Ούτε οι προστατευόμενοι και γενναίως επιχορηγούμενοί μας Τουρκοκύπριοι, ούτε οι αθίγγανοι, ούτε οι λαθρομετανάστες.

*Πρώην Υπουργός Οικονομικών και Εσωτερικών,
και τέως Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου
ΣΗΜΕΡΙΝΗ