Σημαντική απόφαση με συγκεκριμένες πολιτικές διαστάσεις ως προς την προοπτική προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για θέματα όπως η έλλειψη νομικού καθεστώτος για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Οικουμενικότητα και η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, αλλά και ως προς τις σχέσεις της Τουρκίας με το Συμβούλιο της Ευρώπης, έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη Δημοκρατία, γνωστή και ως Επιτροπή Βενετίας.

Πρόκειται για «γνώμη» που υιοθέτησε η Επιτροπή στις 13 Μαρτίου, γύρω από το θέμα «νομικό καθεστώς των θρησκευτικών κοινοτήτων στην Τουρκία και το δικαίωμα του ορθόδοξου πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης να κάνει χρήση του επίθετου Οικουμενικό»

Ξεχωριστή σημασία δίνει στη «γνώμη» το γεγονός ότι η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης τη ζήτησε από την Επιτροπή.

Στο τελικό κείμενο της «γνώμης» αναφέρεται ότι η Συνθήκη της Λωζάνης δεν θέτει κανέναν περιορισμό ως προς τη χρήση του επιθέτου «Οικουμενικό» εκ μέρους του Πατριαρχείου, ενώ σημειώνεται ότι το δικαίωμα αυτό απορρέει και από το άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Σημειώνεται ότι «από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δεν προκύπτει υποχρέωση των Τουρκικών αρχών να προχωρήσουν στην χρήση του τίτλου αυτού, όταν αναφέρονται στο Πατριαρχείο ή να το αναγνωρίσουν επισήμως. Αν οι αρχές δεν θέλουν να χρησιμοποιούν τον τίτλο αυτόν, είναι τυπικά ελεύθερες από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση να μην το κάνουν, εφόσον δεν παρακωλύουν τρίτους να τον χρησιμοποιούν», ενώ ως προς τη συμπεριφορά της Τουρκίας, υπογραμμίζονται τα εξής:

«Η Επιτροπή σημειώνει ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι Τουρκικές αρχές αποτρέπουν το Πατριαρχείο να χρησιμοποιεί αυτό τον τίτλο και ότι δεν υπάρχει θετική υποχρέωση των αρχών να χρησιμοποιούν οι ίδιες αυτό τον τίτλο. Ωστόσο, η Επιτροπή της Βενετίας δεν βλέπει κανέναν πραγματικό ή νομικό λόγο για τις Τουρκικές αρχές να μην αναφέρονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο με τον ιστορικό και γενικώς αναγνωρισμένο τίτλο του».

Πέραν τούτου, η Επιτροπή προειδοποιεί την Τουρκία να μην παρεμποδίσει τη χρήση της Οικουμενικότητας, διότι η παρεμπόδιση θα συνιστούσε παραβίαση της ΕΣΔΑ.

Κατά τη διαδικασία συζήτησης της «γνώμης» ήταν παρών και εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου εξωτερικών, ο υποδιευθυντής του τμήματος Συμβουλίου της Ευρώπης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Καάν Εσενέρ. Αναφερόμενος στα περί Οικουμενικότητας, ο τούρκος εκπρόσωπος είπε πως η Τουρκία είναι κοσμικό κράτος και δεν μπορεί να δεχθεί την Οικουμενικότητα, πράγμα που θα συνιστούσε ανάμειξη στα εσωτερικά της Ορθοδοξίας.

Αυτό όμως που έχει διάσταση προειδοποίησης για προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αφορά το νομικό καθεστώς του Πατριαρχείου στην Τουρκία. Οι τουρκικές αρχές ανέκαθεν δεν αναγνωρίσουν νομικό καθεστώς στο Φανάρι. Η Επιτροπή αναφέρει ότι με βάση την Ευρωπαϊκή Σύμβαση, πρέπει να αναγνωριστεί νομικό καθεστώς.

Το τρίτο ζήτημα είναι η Θεολογική Σχολή, αφού η Επιτροπή κάνει λόγο για ανάγκη επαναλειτουργίας στο πλαίσιο του άρθρου 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης περί θρησκευτικών ελευθεριών.

Τέλος, παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης χαρακτηρίζει η Επιτροπή και το γεγονός ότι οι τουρκικές αρχές θέτουν τον όρο της τουρκικής ιθαγένειας για τους κληρικούς του Πατριαρχείου.

Η Επιτροπή Βενετίας θεωρείται το δεύτερο σημαντικότερο θεσμοθετημένο όργανο νομομαθών του Συμβουλίου της Ευρώπης, μετά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Συστάθηκε το 1990 και έχει για μέλη του το σύνολο των μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Το Πατριαρχείο εκπροσώπησε στη σύνοδο της Επιτροπής όπου εγκρίθηκε η «γνώμη», ο Γιάννης Κτιστάκις, λέκτορας στη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και νομικός σύμβουλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Οι επίδοξοι δελφίνοι επιδιώκουν να «ταρακουνήσουν» τον Αρχιεπίσκοπο – «Χριστοδουλικοί» και Μητροπολίτες από τις «Νέες Χώρες» στηρίζουν τον Ιερώνυμο – Ο ρόλος του Μεσσηνίας

Η τελευταία διένεξη μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδος ανακάτεψε την «τράπουλα» των συμμαχιών στο εσωτερικό της ιεραρχίας και έφερε στην επιφάνεια φιλοδοξίες και προθέσεις νέων επίδοξων δελφίνων.

Στη διαμάχη που ξέσπασε με αφορμή το «έκκλητο» του πρώην Αττικής η πλειοψηφία της ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος συντάχθηκε για πρώτη φορά τόσο μαζικά με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο. Πολλοί Μητροπολίτες, μεταξύ αυτών και ένας εντυπωσιακός αριθμός αρχιερέων από τις λεγόμενες «Νέες Χώρες», φέρονται να στηρίζουν την επιλογή του Αρχιεπισκόπου να οριοθετήσει μια νέα γραμμή μεταξύ των δύο Εκκλησιών. Μια γραμμή που θα επαναπροσδιορίζει τα «δικαιώματα» και τις υποχρεώσεις που έχει το Οικουμενικό Πατριαρχείο απέναντι στην Εκκλησία της Ελλάδος. Ο Αρχιεπίσκοπος, αν και ανέκαθεν θεωρείτο φιλοπατριαρχικός, «διαρρέει» την ενόχλησή του για την έκπληξη που του επιφύλαξαν στο Φανάρι και για πρώτη φορά δείχνει να συντάσσεται με την πολιτική των προκατόχων του Σεραφείμ και Χριστόδουλου. (Γράφουμε «διαρρέει» και όχι «εκφράζει» γιατί ο κ. Ιερώνυμος πάντοτε τηρεί, όπως λένε, την πάγια τακτική της… διπλωματίας, που τον θέλει να μην έρχεται σε άμεση σύγκρουση…) Κύρια αιτία δυσφορίας του Αρχιεπισκόπου, θυμίζουμε, είναι το «άδειασμά» του από τον Βαρθολομαίο, ο οποίος φέρεται να είχε συμφωνήσει να μη δημιουργηθούν προσκόμματα με την υπόθεση του πρώην Αττικής και να μπορέσει η Εκκλησία της Ελλάδος να προχωρήσει σε εκλογές στις δύο νέες Μητροπόλεις Κηφισιάς και Ιλίου. Από την άλλη πλευρά, στο Πατριαρχείο υποστηρίζουν ότι ο κ. Ιερώνυμος παρασύρθηκε από συγκεκριμένα πρόσωπα που τον έβαλαν να βιαστεί (γιατί άραγε;) για να καλύψει τις δύο νεοσύστατες Μητροπόλεις.

Οι μεσάζοντες
Η υπόθεση του πρώην Αττικής διαμόρφωσε όμως μια νέα κατάσταση στα στρατόπεδα των δύο πλευρών. Στο Οικουμενικό Πατριαρχείο η πλειοψηφία επιμένει να ακολουθεί τη σκληρή γραμμή του Πατριάρχη, την οποία είτε χαράσσει ο ίδιος είτε κάποιοι που φέρονται ως «άτεγκτοι» υποστηρικτές των δικαίων του Πατριαρχείου τον πείθουν να την ακολουθήσει. Εκφραστής της σκληρής γραμμής έναντι της Εκκλησίας της Ελλάδος φέρεται να είναι ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης, ενώ ο διαλλακτικότερος και ο άνθρωπος που επιθυμούσε περισσότερο να τα βρουν οι δύο πλευρές ο αρχιγραμματέας του οικουμενικού θρόνου Ελπιδοφόρος. Η κατάσταση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι όμως λίγο-πολύ αναμενόμενη και σπάνια τα πρόσωπα αλλάζουν άποψη. Εκεί όπου υπάρχουν πατριαρχικές και αντιπατριαρχικές… διακυμάνσεις είναι στην Εκκλησία της Ελλάδος.
Το έκκλητο προκάλεσε απροσδόκητες συσπειρώσεις, ακόμη και ανθρώπων που δεν βρίσκονταν στο πλευρό του Αρχιεπισκόπου, όπως των λεγόμενων και «χριστοδουλικών» αλλά και πολλών από τις «Νέες Χώρες». Τις θέσεις του Πατριαρχείου στο εσωτερικό της Εκκλησίας της Ελλάδος στήριξαν οι… γνωστοί – άγνωστοι Μητροπολίτες, δηλαδή οι Ιωαννίνων, Περιστερίου, Ζακύνθου και, λίγο πιο ουδέτερα αυτήν τη φορά, ο Φιλίππων. Όμως από τη νέα σύγκρουση προέκυψαν και ορισμένες εκπλήξεις. Πιο τρανταχτή απ’ όλες η περίπτωση του Μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσοστόμου, ο οποίος εμφανίστηκε πατριαρχικότερος του… Ιωαννίνων, καθώς φέρεται να ήταν εκείνος που με μια επιστολή του συνέστησε στο Πατριαρχείο να μην κάνει πίσω και να αρνηθεί να συναινέσει στην τήρηση των νόμων του ελληνικού κράτους, αλλά να δοθεί προτεραιότητα στους ιερούς κανόνες.

Κάποιοι ερμηνεύουν τη συγκεκριμένη κίνηση ως την κατάλληλη ευκαιρία που αναζητούσε ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας για να κάνει αισθητή την παρουσία του στα εσωτερικά της Εκκλησίας της Ελλάδος. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, με την κίνησή του να παρακάμψει την Ιερά Σύνοδο και να στείλει εν αγνοία όλων επιστολή στον Βαρθολομαίο (παρότι, όπως λένε αρχιερείς, πρόκειται για έναν εξαίρετο καθηγητή Θεολογίας, που σίγουρα γνωρίζει καλά αυτό το εκκλησιαστικό του ατόπημα) θέλησε να κερδίσει την εύνοια του Πατριαρχείου. Και, όπως όλα δείχνουν, το έχει καταφέρει, καθώς ήδη υπάρχει έντονη φημολογία ότι το Φανάρι βρήκε στο πρόσωπο του Μεσσηνίας τον άνθρωπο που μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στα εκκλησιαστικά πράγματα όποτε προκύψει ανάγκη. Κάτι που σημαίνει πως ο Χρυσόστομος φέρεται να έχει εγγράψει ήδη υποθήκη για το μέλλον και κατόρθωσε να προωθήσει τον εαυτό του ως μελλοντικό παίκτη στην εκκλησιαστική σκακιέρα.

Συνάντηση με Παπανδρέου
Το συγκεκριμένο σενάριο που θέλει τον Μεσσηνίας ως τον νέο «εκλεκτό» του Πατριαρχείου ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο μετά την πρόσφατη συνάντηση που είχε ο Χρυσόστομος με τον πρωθυπουργό. Κάποιοι υπονοούν ότι ο Μεσσηνίας μετέφερε στον κ. Παπανδρέου μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη να μεριμνήσει σχετικώς για να «συνετιστεί» ο Αρχιεπίσκοπος και να μην τραβήξει άλλο το σκοινί. Οι κινήσεις του Μεσσηνίας έχουν προκαλέσει απορίες σε πολλούς Μητροπολίτες, που δεν βλέπουν με καλό μάτι τη νέα τακτική που ακολουθεί, καταλογίζοντάς του προθέσεις να αναδειχθεί σε πρώτο τη τάξει δελφίνο στη μελλοντική κούρσα διαδοχής στην Εκκλησία της Ελλάδος, όποτε βεβαίως προκύψει τέτοιο ζήτημα. Ωστόσο, άλλοι θεωρούν ότι όλη αυτή η παραφιλολογία που έχει ξεσπάσει δεν μπορεί να προκαλείται από έναν Μητροπολίτη, αλλά από ομάδα ιεραρχών που θέλουν για τους δικούς τους λόγους να «ταρακουνήσουν» τον Αρχιεπίσκοπο. Και το επιτυγχάνουν εκμεταλλευόμενοι τις επιπόλαιες κινήσεις ενός «άπειρου» ιεράρχη που κινείται όχι λόγω φιλοδοξιών, αλλά για λόγους καθαρά ιδεολογίας υπέρ των θέσεων του Οικουμενικού Θρόνου.

Όλες οι πληροφορίες από το Φανάρι λένε ότι δεν είναι διατεθειμένοι να εκτεθούν άλλο για να χαριστούν στον πρώην Αττικής, τον Παντελεήμονα. Κι έτσι μάταια χάνει τον καιρό του, προσφεύγοντας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για το έκλυτο, για να πέσει πιο μαλακά.
ΠΑΡΟΝ