Εχουν υπάρξει έντονες αντιδράσεις όσον αφορά το μέτρο για την παραχώρηση ιθαγένειας. Κάποιοι μιλούν για μαζικές ελληνοποιήσεις και για ενίσχυση των μεταναστευτικών ροών. Είναι βάσιμοι αυτοί οι φόβοι;

Οι συγκεκριμένες αντιδράσεις κατά τη δημόσια διαβούλευση δεν είναι αντιπροσωπευτικές του τρόπου με τον οποίο η κοινωνία μας αντιμετωπίζει το ζήτημα της αλλαγής του κώδικα ιθαγένειας. Σε μεγάλο βαθμό οι αντιδράσεις αυτές είναι υποκινούμενες, καθώς εμπίπτουν σε έναν σαφή μικροκομματικό σχεδιασμό ενός πολιτικού κόμματος που αναζητά ταυτότητα, χώρο, αλλά και «πελατεία». Η ελληνική κοινωνία έχει κατανόηση, είναι εξωστρεφής και αντιλαμβάνεται το αδιέξοδο στο οποίο έχουμε καταδικάσει τα παιδιά αυτά, που είναι εκ των πραγμάτων Έλληνες διότι έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα ή/και έχουν φοιτήσει σε ελληνικό σχολείο. Κατά δεύτερον, ο όρος «ελληνοποίηση» δεν είναι ορθός. Δεν δημιουργούμε «γιουσουφάκια», ας μου επιτραπεί η λέξη. Τα παιδιά αυτά είναι ήδη Έλληνες, είναι όμως «Έλληνες δεύτερης κατηγορίας». Το μέτρο αυτό συνιστά νομική θωράκιση ανθρώπων που έχουν ένδεια δικαιωμάτων στην πατρίδα τους, διότι πατρίδα τους είναι η Ελλάδα.

Εχουν ανακοινωθεί μία σειρά από μέτρα για την αλλαγή της πολιτικής ασύλου. Ουσιαστικά, τι αλλάζει;

Αυτό που θεωρώ ότι έχει αλλάξει είναι ότι υπάρχει πλέον σαφής πολιτική βούληση για την ουσιαστική αντιμετώπιση του ζητήματος. Αυτή τη στιγμή, με πρωτοβουλία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, εργάζεται ομάδα εμπειρογνωμόνων με εκπροσώπους από τη συντεταγμένη πολιτεία και από την κοινωνία των πολιτών, με σκοπό να καταθέσει άμεσα πρόταση για τον εξορθολογισμό της διαδικασίας ασύλου. Βούληση του υπουργείου είναι: Όποιος χρήζει διεθνούς προστασίας, θα τη λαμβάνει.

Αυτό σημαίνει ότι θα αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των αναγνωρίσεων. Μπορεί η Ελλάδα να διαχειριστεί έναν τόσο μεγάλο αριθμό προσφύγων;

Υπάρχουν διαδικασίες στους κόλπους της Ε.Ε. για τη διαχείριση του ζητήματος. Σύμφωνα και με το πρόγραμμα της Στοκχόλμης, εάν μία χώρα δύναται να αποδείξει ότι ο αριθμός των αλλοδαπών στην επικράτεια της είναι μεγαλύτερος από αυτόν που μπορεί να διαχειριστεί, μπορεί να επικαλεστεί συνθήκες «ειδικής πίεσης» (particular pressure) και να αιτηθεί τη μετεγκατάσταση (resettlement και relocation) αριθμού αυτών σε άλλο κράτος-μέλος με χαμηλότερα ποσοστά αλλοδαπών, στο πλαίσιο του καταμερισμού ευθυνών (responsibility sharing).

Η προηγούμενη κυβέρνηση δεν το είχε ζητήσει από την Ε.Ε.;

Μα πώς να το ζητήσει; Αφού δεν είχε στοιχεία. Ξέρετε, όποτε έχω συμμετάσχει σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια για τις μεταναστευτικές ροές, με λυπεί και με προβληματίζει ότι δεν γίνεται καμία αναφορά στην Ελλάδα. Κάθε φορά ρωτάω για ποιο λόγο εξαιρείται η χώρα μου και κάθε φορά λαμβάνω την ίδια απάντηση: δεν έχουμε στοιχεία (data).

Υπάρχει κάποιο μέτρο που θεωρείτε το πιο σημαντικό που πρέπει να αλλάξει στην πολιτική ασύλου;

Τα κέντρα κράτησης. Όταν αλλάξει η δομή στα κέντρα κράτησης, θα αλλάξουν πολλά, ακόμα και η κατάσταση στο κέντρο της Αθήνας. Τα κέντρα κράτησης θα πρέπει να μετεξελιχθούν σε κέντρα καταγραφής και διαχείρισης (screening centers), εντός των οποίων οι ατύπως εισερχόμενοι αλλοδαποί να καταγράφονται και να διαχωρίζονται, και στη συνέχεια οι ευάλωτες ομάδες (π.χ. ασυνόδευτοι ανήλικοι, αιτούντες άσυλο, θύματα βασανισμών) να προωθούνται σε ανοιχτές δομές φιλοξενίας.

Πώς θα γίνεται αυτό το screening;

Αυτό θα μας το ανακοινώσει η επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Είναι αυτονόητο ότι η Ύπατη Αρμοστεία μαζί με τους λοιπούς εξίσου σημαντικούς φορείς θα κάνουν τα πάντα για το καλύτερο του αλλοδαπού που χρήζει ανθρωπιστικής βοήθειας.
Εάν εφαρμοστεί αυτό το μέτρο, αναμένεται να πραγματοποιηθούν και πολλές απελάσεις;
Ναι. Αυτοί που είναι για απέλαση και η απέλαση τους είναι εφικτή, θα απελαύνονται. Ωστόσο, η κάθε περίπτωση θα εξετάζεται ατομικά, ανεξαρτήτως της χώρας καταγωγής.
Προς το παρόν, πάντως, η πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου είναι σχεδόν ανέφικτη.
Έχει κατατεθεί πρόταση για τη δημιουργία Ανεξάρτητης Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία αναμένεται να λειτουργήσει το αργότερο τον Απρίλιο, οπότε και θα κατατεθεί το νέο Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο θα αλλάξει άρδην η παρούσα κατάσταση.

Εως ότου εφαρμοστούν οι σχεδιασμοί, τι προβλέπεται για εκείνους που αφήνονται ελεύθεροι από τα κέντρα κράτησης;

Να παραμένουν ει δυνατόν συντομότερο χρονικό διάστημα σε κέντρα κράτησης που δεν πληρούν βασικές προδιαγραφές. Όσον αφορά το κέντρο της Αθήνας, ο υφυπουργός κ. Βούγιας ζήτησε από τον Δήμο Αθηναίων τη σύσταση μίας επιτροπής για τη διαχείριση του προβλήματος στο ιστορικό κέντρο, σε συνεργασία με τη νομαρχία, τα αρμόδια υπουργεία και ΜΚΟ.

Τι αναμένεται να γίνει με την απορρόφηση των κονδυλίων από τα ευρωπαϊκά ταμεία;

Αυτή τη στιγμή ο βαθμός απορρόφησης είναι χαμηλός, γιατί δεν έχουμε τις υποδομές. Υπολογίζουμε ότι εντός του 2010 θα έχουμε τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε κονδύλια.

Έχουν υπάρξει δημοσιεύματα και αντιδράσεις για την τοποθέτηση σας σε αυτήν τη θέση. Πώς αντιδράτε;

Δεν αντιδρώ. Συνεχίζω να κάνω αυτό που θεωρώ καθήκον μου, όπως και πριν. Βέβαια, με προβληματίζουν πολιτικά η κατάσταση -ο σεξισμός, η εσωστρέφεια, η καχυποψία και ο ανθρωποφαγικός χαβαλές αυτής της χώρας. Ευτυχώς, δεν είναι αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά της χώρας μας. Υπάρχει και η άλλη Ελλάδα -η ανθρώπινη, η εξωστρεφής και η συνειδητοποιημένη Ελλάδα.
Επενδυτής 9/1/10