Όταν ο Κώστας Καραμανλής ανακοίνωσε την παραίτησή του και τη σύγκληση συνεδρίου για την εκλογή νέου αρχηγού, η Ντόρα Μπακογιάννη εθεωρείτο το απόλυτο φαβορί. Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Σήμερα, το φαβορί είναι ο Αντώνης Σαμαράς. Η πρωτοβουλία Αβραμόπουλου για εκλογή από τη βάση έπαιξε καθοριστικό ρόλο γι’ αυτή την αντιστροφή. Και βεβαίως, η εκ μέρους του δημόσια υποστήριξη της υποψηφιότητας του Μεσσήνιου βουλευτή την ενίσχυσε.

Η Μπακογιάννη προετοιμάζεται χρόνια γι’ αυτή τη μάχη. Το δικό της (οικογενειακό) σύστημα είναι συνεκτικό και οργανωμένο. Διαθέτει συγκροτημένη ομάδα στο εσωτερικό της ΝΔ, εκτεταμένες προσβάσεις στα ΜΜΕ και συμμαχίες με άλλα εξωκομματικά κέντρα εξουσίας. Εκτός αυτών, διαθέτει και περίσσεια χρηματικών πόρων.

Όλα αυτά της δίνουν ένα πλεονέκτημα και ακριβώς γι’ αυτό κυριάρχησε αρχικά η εντύπωση ότι «η Ντόρα θα κάνει περίπατο». Μια εντύπωση που ώθησε –κατά κανόνα καιροσκοπικά– την πλειοψηφία των ανώτερων στελεχών να την υποστηρίξουν. Εάν τον αρχηγό εξέλεγε το συνέδριο, πιθανότατα θα κέρδιζε. Τώρα που ο αρχηγός θα εκλεγεί από τη βάση, αποφασιστικό ρόλο παίζει το γεγονός ότι η πλειοψηφία των «γαλάζιων» δεν επιθυμεί η ΝΔ να ξαναπέσει στα χέρια της οικογένειας Μητσοτάκη. Το διάχυτο αυτό αίσθημα, ωστόσο, δεν αρκεί για να εμποδίσει την εκλογή της. Η οργανωμένη μειοψηφία επικρατεί όταν έχει να αντιμετωπίσει μια πλειοψηφία που είναι σκορποχώρι.

Τώρα που ο αρχηγός θα εκλεγεί από τη βάση, αποφασιστικό ρόλο παίζει το γεγονός ότι η πλειοψηφία των «γαλάζιων» δεν επιθυμεί η ΝΔ να ξαναπέσει στα χέρια της οικογένειας Μητσοτάκη. Το διάχυτο αυτό αίσθημα, ωστόσο, δεν αρκεί για να εμποδίσει την εκλογή της. Η οργανωμένη μειοψηφία επικρατεί όταν έχει να αντιμετωπίσει μία πλειοψηφία που είναι σκορποχώρι.

Εάν ο Σαμαράς επέλεγε να δώσει τη μάχη με οργανωτικούς – ψηφοθηρικούς όρους, θα ήταν εκ των προτέρων χαμένος. Αυτό είναι προνομιακό γήπεδο για την Μπακογιάννη. Η μόνη δυνατότητά του να συσπειρώσει την πλειοψηφία γύρω από την υποψηφιότητά του ήταν να μετατοπίσει το κέντρο βάρους της αντιπαράθεσης στο ιδεολογικοπολιτικό επίπεδο. Αυτό και κάνει. Λέει καθαρά τι ΝΔ θέλει, δίνει ιδεολογική ταυτότητα και πολιτική διέξοδο.

Η σύμπτωση των δύο υποψηφίων στη ρητορική περί «κοινωνικού φιλελευθερισμού» κρύβει την πραγματικότητα. Από τη δημόσια παρουσία τους τα προηγούμενα χρόνια προκύπτει ότι ο Σαμαράς και η Μπακογιάννη εκφράζουν δύο διαφορετικές εκδοχές της Κεντροδεξιάς. Αυτό ισχύει και για τα εθνικά θέματα και για την οικονομική – κοινωνική πολιτική. Σχηματοποιώντας εκ των πραγμάτων, μπορούμε να πούμε ότι το ιδεολογικοπολιτικό στίγμα του Μεσσήνιου βουλευτή είναι πιο πατριωτικό και πιο λαϊκό, ενώ της θυγατρός Μητσοτάκη πιο «κοσμοπολίτικο» και πιο κοντά στο νεοφιλελευθερισμό.

Ορισμένοι «γαλάζιοι» στράφηκαν προς τον Σαμαρά, επειδή όλοι σχεδόν ενεπλάκησαν σε σκάνδαλα, έχουν συνταχθεί με την υποψηφιότητα της Μπακογιάννη. Κάποιοι άλλοι, επειδή φοβούνται ότι με την έρευνα που έχει προαναγγείλει η κυβέρνηση για το σκάνδαλο Siemens, θα επανέλθει στο προσκήνιο η σχέση της ίδιας και των αδελφών της με τον Μιχάλη Χριστοφοράκο.

Όπως προαναφέραμε, η πλειοψηφία των ανώτερων στελεχών έσπευσε να συνταχθεί με την Μπακογιάννη. Ήταν αναμενόμενο να το πράξουν στελέχη που συνδέονται μαζί της ή που έχουν τις ιδεολογικοπολιτικές αντιλήψεις. Ξένισε, όμως, η στάση στελεχών, όπως π.χ. οι Μιλτιάδης Έβερτ, Νικήτας Κακλαμάνης, Πάνος Καμμένος, που οι δημόσιες απόψεις τους θα έπρεπε να τους είχαν στείλει απέναντι. Οι επιλογές υποψηφίων, βεβαίως, δεν γίνονται με αμιγώς ιδεολογικοπολιτικά κριτήρια. Παρεμβάλλονται πάντα οι προσωπικές σχέσεις και η πολιτική συναλλαγή. Στην περίπτωσή μας, όμως, το πράγμα παράγινε.

Η Μπακογιάννη στήριξε την υποψηφιότητά της στον αυθαίρετο ισχυρισμό ότι αυτή μπορεί να κερδίσει τον Γιώργο Παπανδρέου. Ουσιαστικά, μιμείται τη συνταγή με την οποία ο πατέρας της έγινε αρχηγός της ΝΔ στη δεκαετία 1980. Προϋπόθεση, όμως, για βιώσιμη επιστροφή στην εξουσία είναι η κατάκτηση της πολιτικής ηγεμονίας. Δηλαδή, να πείσει τους πολίτες ότι διαθέτει σχέδιο για τη χώρα κι ότι αυτό το σχέδιο είναι καλύτερο από την όποια κυβερνητική πολιτική.

Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, η ελπίδα της Μπακογιάννη είναι να παραμείνει μέχρι τέλος στην κούρσα ο Παναγιώτης Ψωμιάδης. Η υποψηφιότητά του κόβει ψήφους κατά κανόνα από τον Σαμαρά, αλλά κυρίως θολώνει το τοπίο. Εκφράζει μια καρικατούρα της ΝΔ και όχι ένα υπαρκτό τρίτο ρεύμα. Μ’ αυτή την έννοια, δεν έχει πολιτικό λόγο ύπαρξης. Το κίνητρο του νομάρχη Θεσσαλονίκης είναι άδηλο, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι προσφέρει υπηρεσία στη θυγατέρα Μητσοτάκη.

του Σταύρου Λυγερού