Με τα μάτια του είδε εκτελέσεις Ελληνοκύπριων στρατιωτών από τους Αττίλες στην ακτή της Κερύνειας. Ο φίλος του κουράστηκε να έχει τα χέρια πίσω από το σβέρκο κι όταν τα άπλωσε για να ξεμουδιάσουν, ο Τουρκοκύπριος φρουρός τον κλοτσοκόπησε και τον εκτέλεσε μπροστά στα μάτια άλλων επτά Ελληνοκυπρίων.

O Δημήτρης Δημητρίου πέρασε από τα καζάνια της κόλασης και επέζησε. Τρεις φορές τον χάιδεψε ο θάνατος στην εισβολή, αλλά η μοίρα ήθελε να του χαρίσει κι άλλες μέρες, για να μεταφέρει σήμερα στους νεότερους την εμπειρία του. Με τα μάτια του είδε εκτελέσεις Ελληνοκύπριων στρατιωτών από τους Αττίλες στην ακτή της Κερύνειας. Ο φίλος του κουράστηκε να έχει τα χέρια πίσω από το σβέρκο κι όταν τα άπλωσε για να ξεμουδιάσουν, ο Τουρκοκύπριος φρουρός τον κλοτσοκόπησε και τον εκτέλεσε μπροστά στα μάτια άλλων επτά Ελληνοκυπρίων. Ο Δημήτρης Δημητρίου, από την Ορόκλινη Λάρνακας, επέζησε γιατί το μπόι και το πρόσωπό του τον έδειχναν να είναι παιδί και όχι κληρωτός στρατιώτης, λοχίας μάλιστα πολύ καλός στους Όλμους 4,2 χιλιοστών της Μονάδας 120 ΤΒΟ.

Να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή σε μια ιστορία που είναι γεμάτη αίμα, αγωνία και θάνατο, ενδεικτική της αντίδρασης της Εθνοφρουράς εκείνες τις ώρες.
Ο άνθρωπός μας επέζησε για να μεταφέρει μέχρι τις μέρες μας ζωντανή μαρτυρία για όσα πέρασε και όσα είδε. Η κατάθεσή του με κάθε λεπτομέρεια βρίσκεται από τα πρώτα χρόνια της εισβολής στην Υπηρεσία Αγνοουμένων, μυστήριο γιατί οι καθαρές αναφορές του δεν έφτασαν στους γονείς των παιδιών που σήμερα αγνοούνται.

Ο Δημήτρης Δημητρίου είναι σεμνός και περιγράφει με λιτότητα και σοβαρότητα τα γεγονότα. Τα καταθέτει για να νουθετήσουν τις γενιές που έρχονται και να μη βρεθούν οι νέες και οι νέοι της Κύπρου σε ανάλογη δεινή θέση όπως βρέθηκαν οι νέοι του 1974.

Έχει σήμερα 4 γιους, που υπηρέτησαν όλοι στην Εθνική Φρουρά γαλουχημένοι από άνθρωπο που έχει επίγνωση τι πάει να πει χρέος προς την πατρίδα. Όταν κοιτάζει τα παιδιά του στα μάτια, γνωρίζει ότι δεν θα ήταν στη ζωή σήμερα αν ο ίδιος είχε κάποιο μικρό λάθος στην προσπάθειά του να αμυνθεί και να διαφύγει από την κόλαση του Αττίλα.

Η μαρτυρία του Δημήτρη έχει αξία, γιατί έζησε την Κερύνεια στις κρίσιμες ώρες της εκδήλωσης της εισβολής και ο ίδιος ήταν μέρος της σπασμωδικής άμυνας που προσπαθούσε να αναπτύξει η Εθνική Φρουρά.

Η 20ή Ιουλίου 1974
Η εκδήλωση της εισβολής βρήκε τη μονάδα 120 ΤΒΟ των αγγλικής προέλευσης όλμων 4,2 χιλιοστών άγρυπνη. Είχε προηγηθεί το πραξικόπημα, οι φημολογίες και το σήμα του ΓΕΕΦ, που έλεγε να αναμένεται εκδήλωση τουρκικής αεροπορικής επίθεσης τα χαράματα. Από την έδρα της μονάδας στη Λακατάμια, ο λοχίας Δημητρίου μαζί με άλλους στρατιώτες διατάχθηκαν να μεταβούν με τρεις όλμους 4,2 χιλιοστών στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας. Η μονάδα είχε όλους κι όλους 9 όλμους αυτής της ισχύος και είχε αναλάβει διάφορες αποστολές. Με ένα φορτηγό γεμάτο εκρηκτικά βλήματα και με ένα άλλο όχημα μεταφοράς η συγκεκριμένη ομάδα έφτασε πριν χαράξει το φως της 20ής Ιουλίου 1974 στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας. Εκεί, σε μια κατωφέρεια προς τη θάλασσα, η ομάδα έστησε τους όλμους κοντά σε ένα εργοστάσιο παρασκευής κονσερβών, θυμάται ο Δημήτρης.

«Δεν είχαμε ασυρμάτους που είναι απαραίτητοι για σωστές βολές και εκεί βρήκαμε δύο εφέδρους και μας έδωσαν τους δικούς τους. Ήταν φορητοί ασύρματοι μικρής εμβέλειας. Ο παρατηρητής πήρε τη θέση του σε ένα ψηλό κτίριο και από εκεί μας έδινε στοιχεία. Οι Τούρκοι προχωρούσαν και τα εκρηκτικά μας τους θέριζαν. Κάθε λίγο ακούγαμε τον παρατηρητή που έλεγε στόχος εβλήθη. Αυτήν τη ρήση την πανηγυρίζαμε δεόντως με επευφημίες. Ο παρατηρητής με το αβάκιον και την πυξίδα του συνέχισε για πολλές ώρες να δίνει στοιχεία για να βρίσκουν οι βολές τις σωστές αποστάσεις. Με το πρώτο φως της ημέρας το πρώτο κύμα των βομβαρδισμών των τουρκικών αεροπλάνων κτύπησε θέσεις της Εθνοφρουράς στον Πενταδάκτυλο. Τα αεροπλάνα έκαναν βυθίσεις και κτυπούσαν συγκεκριμένους στόχους σαν να τους γνώριζαν, σαν να τους είχαν χαρτογραφήσει προηγουμένως. Μετά από αυτό ακολούθησε ανηλεές σφυροκόπημα ολόκληρης της πόλης της Κερύνειας. Από παντού έβγαιναν καπνοί. Οι εκρήξεις και το κροτάλισμα των βολών των αεροσκαφών, των πλοίων και των επίγειων τμημάτων έκαναν την περιοχή να φαντάζει κόλαση. Έπρεπε να πάρουμε καλύτερη θέση για βολές και συζήτησα λίγο με το συνάδελφό μου λοχία Χαράλαμπο Χαραλάμπους από την Αγλαντζιά. Τελικά επέμεινε και πήγε αυτός. Παρά την κόλαση του πυρός, συνεχίσαμε να βάλλουμε κατά των εχθρικών στόχων. Αυτό, όμως, δεν μπορούσε να κρατήσει για πάντα. Οι Τούρκοι εντόπισαν τον παρατηρητή και τον εξουδετέρωσαν με μια ομοβροντία αρμάτων. Αντικρίσαμε τη θέση του να γίνεται θρίψαλα και δεν τον είδαμε από τότε ούτε ζωντανό ούτε νεκρό. Το πιο πιθανό είναι ότι σκοτώθηκε επί τόπου γιατί το κτίριο σχεδόν κατέρρευσε από τις βολές των Τούρκων. Παρά την απώλεια, εμείς συνεχίσαμε να βάλλουμε χωρίς στοιχεία κατ’ υπολογισμόν.

Λοκατζήδες λουσμένοι στο αίμα

»Σε κάποια στιγμή είδαμε μια ομάδα στρατιωτών να κατεβαίνει από τον Πενταδάκτυλο με δύο λοκατζήδες σοβαρά τραυματισμένους. Πλησίασα και είδα δύο νέα παιδιά λουσμένα στο αίμα και την αγωνία του θανάτου στο πρόσωπό τους. Η θέση τους είχε βληθεί από την Τουρκική Αεροπορία και τις βολές των πλοίων.

»Μέσα στην κόλαση, τον πανικό του άμαχου πληθυσμού και της φήμης ότι οι Τούρκοι θα μας σφάξουν όλους, βρήκα σταθμευμένο και κλειδωμένο ένα μικρό άσπρο αυτοκίνητο «Μόρρις» 1100. Γνώριζα από ηλεκτρολογικά και το ξεκίνησα ανοίγοντας το καπό. Βάλαμε μέσα τους τραυματίες και τους μετέφερα στο Μπέλλα Πάις, όπου λειτουργούσε μονάδα περίθαλψης τραυματιών. Παρέδωσα τους λοκατζήδες που βρίσκονταν μεταξύ ζωής και θανάτου και προσπάθησα να επιστρέψω στην ομάδα μου στη χαράδρα του Αγίου Γεωργίου».

Εδώ ρωτούμε το Δημήτρη πώς σκέφτηκε να το κάνει αυτό όταν έβλεπε κάτω από τα πόδια του την πόλη να φλέγεται. Ο ίδιος εξηγεί ότι ένιωθε ευθύνη έναντι των συμπολεμιστών του. Η αίσθηση που είχε δεν ήταν ότι χάναμε το παιχνίδι, αλλά αντίθετα ότι κάτι θα γινόταν και τα πράγματα θα αναστρέφονταν. Ήμουν, λέγει, 18 και μισό χρόνων, αγνός και πειθαρχημένος, δεν είχα άλλη σκέψη από του να γυρίσω πίσω και να συνεχίσω να βάλλω εναντίον των εισβολέων. Συνεχίζει: «Στο δρόμο προς τον Άγιο Γεώργιο έπεσα πάνω σε φάλαγγα αρμάτων που προέλαυνε προς την Κερύνεια. Είδα τα πρώτα τέσσερα άρματα από μακριά και έκανα τη σκέψη να κρυφτώ μέσα στο αυτοκίνητο, που στο μεταξύ το πάρκαρα στην άκρη του δρόμου. Ευτυχώς έκανα δεύτερη σκέψη, κατέβηκα και κρύφτηκα στις πορτοκαλιές έξω από το δρόμο. Σε δευτερόλεπτα τα άρματα έκαναν λιώμα το μικρό άσπρο “Μόρρις”.

»Η προέλαση των Τούρκων έγινε πιο πυκνή. Ήταν αδύνατη η επανασύνδεσή μου με την ομάδα μου και η διαφυγή από τον Πενταδάκτυλο.Το βουνό καιγόταν και από τις απόκρυμνες κορυφές του δεν φαινόταν δυνατότητα διαφυγής. Κινήθηκα προς το βουνό και εκεί συνάντησα ομάδα εφέδρων που είχαν παγιδευτεί. Τους παρακολούθησα και άκουσα να μιλούν ελληνικά και τότε μόνο τους πλησίασα και τους φώναξα “είμαι Έλληνας, είμαι δικός σας, μην πυροβολήσετε”. Όλοι μαζί, επτά εκείνοι και ένας εγώ οκτώ, βρήκαμε ένα μεγάλο σπίτι στις παρυφές του βουνού και μπήκαμε μέσα».
Τους θυμάσαι ποιοι ήταν, ρωτούμε εμείς.

«Ήταν ο Στέλιος κι ο Δώρος, αδέλφια από τα Ανάγυια. Ένας πρώτος εξάδελφός τους, ο Στελλάκης, ο Κώστας από την Αγροκηπιά, ο Κώστας Βουγιουκλάκης, έτσι νομίζω ήταν το επίθετό του, ο Αντώνης Λαπηθιώτης και άλλος ένας, που δεν θυμάμαι το όνομά του. Ο Στελλάκης δούλευε σε τράπεζα και γνώριζε Αγγλικά. Από τα τηλέφωνα που λειτουργούσαν ακόμη, βρήκε τρόπο και πήρε τα Ηνωμένα Έθνη. Μίλησε και με τη Στέλλα Σουλιώτη, που μας συμβούλευσε να βάλουμε πολιτικά και να δηλώσουμε, αν συλληφθούμε, ότι είμαστε άμαχοι. Οι άλλοι είχαν βρει νωρίτερα πολιτικά ρούχα από κάποια άλλα σπίτια, εγώ βρήκα στο σπίτι αυτό ένα κοντό παντελόνι και μια ριγέ μπλούζα στο ερμάρι. Στην αυλή ανοίξαμε ένα λάκκο και θάψαμε τα όπλα μας. Το στρατιωτικά μου ρούχα τα έβαλα μέσα στην τρύπα του τζακιού. Τα Ηνωμένα Έθνη μάς είπαν ότι θα στείλουν ελικόπτερο να μας πάρει και κάθε λίγο, όταν ακούγαμε θόρυβο ελικοπτέρου, κοιτάζαμε έξω. Ήταν όμως όλα ελικόπτερα των Τούρκων, που μετέφεραν στρατό στις κορυφές του Πενταδακτύλου και έκαναν βομβαρδισμούς σε χαράδρες.

»Οι εκκαθαρίσεις συνεχίζονταν και δεν άργησαν να περικυκλώσουν το σπίτι Τούρκοι στρατιώτες. Ίσως μας κάρφωσαν και οι ΟΗΕδες όταν ζητήσαμε τη βοήθειά τους, γιατί αυτό έγινε πολύ λίγο μετά που δώσαμε τη θέση μας. Το σπίτι έγινε κόσκινο. Μας έβαλαν με διάφορα όπλα κι εμείς πέσαμε κάτω. Έκοψα ένα σεντόνι και το ανέμισα από το παράθυρο με τη σκούπα. Τότε όρμησαν μέσα και μας συνέλαβαν. Μας κλοτσοκόπησαν και μας έβαλαν στη σειρά με τα χέρια πίσω από τον ώμο. Περπατήσαμε ένα χιλιόμετρο προς τα κάτω και μας πήραν σε ένα σημείο μεταξύ Αγίου Γεωργίου και Κερύνειας. Εκεί ήταν και πολλοί άλλοι δικοί μας στρατιώτες αιχμάλωτοι. Τούρκοι και Τουρκοκύπριοι ανακριτές ζητούσαν πληροφορίες για θέσεις μάχης, φυλάκια, για το πόσο στρατός βρισκόταν στην περιοχή. Ένας στρατιώτης από το «Δίκωμο» ή το Τρίκωμο, δεν είμαι σίγουρος για την καταγωγή του, μας είπε ότι η ομάδα του εκτελέστηκε μπροστά στα μάτια του. Ο ίδιος υποσχέθηκε στους Τούρκους να τους δείξει πού υπάρχουν πολυβολεία στον Πενταδάκτυλο και δεν τον εκτέλεσαν. Την ίδια ώρα της κράτησής μας εκεί ακούγαμε οιμωγές, κραυγές και ριπές στην παραλία και λίγο ψηλότερα. Οι Τούρκοι εκτελούσαν ομαδικά αυτούς που ανέκριναν. Εμείς διαταχθήκαμε από Τουρκοκύπριο να πέσουμε μπρούμυτα στο έδαφος μέχρι να τελειώσει η ανάκριση.
Τον πρόδωσε το μούδιασμα

»Εκεί στο έδαφος, από την πολλή ώρα με τα χέρια στο σβέρκο, ο Στελλάκης μούδιασε και τέντωσε τα χέρια του. Ένας από τους σκοπούς τον κλοτσοκόπησε άγρια και φώναζε ότι προσπάθησε να τον πιάσει από το πόδι. Αυτό μας είπε στα Ελληνικά και αυτό είπε σε λίγο σε ανώτερό του που έσπευσε κοντά. Από το ύφος και τις χειρονομίες, αυτό καταλάβαμε ότι του έλεγε. Πήραν το Στελλάκη 30-40 μέτρα μακριά, πίσω από την τερατσιά, και τον εκτέλεσαν. Κάποτε ήρθε και η δική μου σειρά για ανάκριση. Ένας από τους Τουρκοκυπρίους που ήταν εκεί φαίνεται με λυπήθηκε και μου είπε «είνταμ’ που γυρεύκεις εσύ, ρε μιτσή, με τούτους;». Αυτό μου έδωσε κατεύθυνση και τους είπα ότι είμαι μαθητής από τη Λευκωσία που ήρθα να δω συγγενείς μου και εγκλωβίστηκα. Μου ζήτησαν διεύθυνση και έδωσα μια στην τύχη. Στην επιμονή τους επέμενα κι εγώ σε ό,τι τους είπα και σε καμιά περίπτωση δεν ανέφερα ότι υπηρετούσα στην Εθνική Φρουρά. Με έστειλαν στο Κιόνελι και εκεί επέμεινα στα ίδια. Άπλωσαν χάρτη και είδαν τη διεύθυνση που τους είπα, σύμπτωση ήταν μια πάροδος κοντά στο Προεδρικό. Ένα “λαντρόβερ} του ΟΗΕ μετέφερε Βρετανούς υπηκόους στη Λευκωσία. Ο Τουρκοκύπριος μπήκε στη μέση του δρόμου και με παρέδωσε σε αυτούς, που με έφεραν στα ελεύθερα εδάφη την τέταρτη ημέρα της εισβολής. Στο Κιόνελι είδα μεγάλο ανθρωπομάζωμα μέσα σε μια πρόχειρη μάντρα. Πολλοί που με είδαν να φεύγω, φώναζαν διάφορα. Μετά τον πόλεμο κάποιοι με συνάντησαν και μου είπαν ότι είδαν τη σκηνή. Μου είπαν ακόμη ότι πολλοί από αυτούς που ήταν μαζί δεν γύρισαν ποτέ.
»Στη Λευκωσία περιπλανήθηκα χαμένος και σταμάτησα ένα αυτοκίνητο για να πάω στη μονάδα μου, στη Λακατάμια. Σύμπτωση το ζευγάρι που σταμάτησε ήταν από την Ανάγυια, συγγενείς των τριών παιδιών που ήταν μαζί μου. Τα δύο αδέλφια και ο εξάδελφός τους δεν γύρισαν ποτέ. Πολύ πιθανόν να πήραν κι αυτοί το δρόμο των εκτελέσεων, όπως και τόσοι άλλοι, κοντά στο κύμα της Κερύνειας. Θυμάμαι που μου είπαν ότι παρουσιάστηκαν στη μονάδα τους για να αποκρούσουν την εισβολή και τους μετέφεραν στον Πενταδάκτυλο. Έπεσαν στα χέρια των Τούρκων και δεν τους χαρίστηκαν. Ένας μόνο από την ομάδα διασώθηκε, που μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στην Τουρκία».

Σε νέα περιπέτεια στον δεύτερο γύρο

Ο Δημήτρης Δημητρίου παρουσιάστηκε στη μονάδα του και στον Ελλαδίτη διοικητή του, Χριστάκη Πουλέα. Στον δεύτερο γύρο μεταφέρθηκε στον Κουτσοβέντη, όπου πολέμησε ηρωικά πριν η γραμμή σπάσει από τους Τούρκους. Οδήγησε ο ίδιος το μοναδικό φορτηγό που έμεινε άθικτο και μέσω του δρόμου της Χαλεύκας έφτασε στην Αμμόχωστο και ακολούθως στη Λάρνακα. Κάποιοι στρατιώτες της μονάδας του και πολεμικό υλικό διεσώθησαν.
Ο ίδιος σήμερα αναπολεί και βλέπει στα όνειρά του αυτά που έζησε στον πόλεμο. Βλέπει ότι αυτήν τη φορά οι όλμοι 4,2 σταματούν την προέλαση και ο στρατός μας δεν υποχωρεί αλλά ρίχνει τους εισβολείς στη θάλασσα. Αυτό είναι το όνειρο του Δημήτρη και του κάθε Κύπριου πατριώτη, γιατί όσα χρόνια κι αν περάσουν, δεν θα συμβιβαστούμε με τα αποτελέσματα της εισβολής. Οι οιμωγές των στρατιωτών μας πριν από την εκτέλεση, μας δείχνουν το δρόμο.

ΤΟΥ ΑΔΩΝΗ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΔΗ
ΣΗΜΕΡΙΝΗ