Πώς κατέληξε στην απόφαση να κρατήσει το χαρτοφυλάκιο επί των Εξωτερικών και οι τρεις βασικές προτεραιότητές του

Η ΑΠΟΦΑΣΗ του κ. Γ. Παπανδρέου να αναλάβει παράλληλα το υπουργείο Εξωτερικών δεν υπήρξε «κεραυνός εν αιθρία» για όσους γνωρίζουν τις σκέψεις του. Αλλωστε, είναι γνωστό ότι ο Πρωθυπουργός διατηρεί κατασταλαγμένες απόψεις σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Ηταν όμως η ανάγκη ανάληψης ταχείας δράσης ώστε να μπορέσει να ορθοποδήσει η ελληνική οικονομία, η οποία βάρυνε πολύ στη σκέψη του και στην τελική επιλογή του.

Αυτό θα μπορούσε να γίνει, όπως ο ίδιος έκρινε, μόνο με την αναβάθμιση της διεθνούς εικόνας της χώρας. Παράλληλα η σειρά των ανοικτών εθνικών θεμάτων (ελληνοτουρκικά, Κυπριακό, ευρωτουρκικά,Σκοπιανό) τους προσεχείς μήνες δεν επέτρεπε πειραματισμούς. Ηδη κατά τη συνάντησή του την περασμένη Παρασκευή με τον πρωθυπουργό της Τουρκίας κ. Ερντογάν έδειξε ότι πρώτη προτεραιότητά του παραμένει η εξομάλυνση των Ελληνοτουρκικών σχέσεων και η επιστροφή στην πολιτική του Ελσίνκι με τις αναγκαίες προσαρμογές.

Αρκετοί φυσικά αιφνιδιάστηκαν με την κίνηση του κ. Γ. Παπανδρέου. Ιδιαίτερα μάλιστα επειδή ο ίδιος είχε δηλώσει σε προεκλογική συνέντευξή του ότι δεν σκοπεύει να αναλάβει το υπουργείο Εξωτερικών «διότι η χώρα έχει κρίσιμα προβλήματα σε όλους τους τομείς και πρέπει να είμαι σε θέση να εξασφαλίσω απρόσκοπτα τον συντονισμό της κυβέρνησης, την ταχεία εφαρμογή του προγράμματός μας, τον σφιχτό έλεγχο του κυβερνητικού έργου» .

Υπάρχει άλλος ένας λόγος που εξηγεί την τελική επιλογή Παπανδρέου. Και αυτός πρέπει να αναζητηθεί στην εμπειρία του πατέρα του και ιδρυτή του ΠαΣοΚ Ανδρέα Παπανδρέου. Μετά τη νίκη του κόμματός του το 1981, ο Ανδρέας Παπανδρέου ανέλαβε παράλληλα με την πρωθυπουργία και το υπουργείο Αμυνας. Ηταν μια κίνηση συμβολισμού και ουσίας, εξαιτίας των προβλημάτων με την Τουρκία αλλά και με το ΝΑΤΟ, στο στρατιωτικό σκέλος του οποίου είχε επιστρέψει το 1980 η Ελλάδα. Ως ανάλογη κίνηση πρέπει να ερμηνευθεί και αυτή του νέου πρωθυπουργού.

Κύκλοι του Μεγάρου Μαξίμου επισημαίνουν ότι τρεις είναι οι βασικές προτεραιότητες του κ. Παπανδρέου στις οποίες θα δώσει έμφαση υπό το «διπλό καπέλο» του Πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών.

Στην κορυφή των προτεραιοτήτων βρίσκεται το Κυπριακό, το οποίο σχετίζεται φυσικά με τα ευρωτουρκικά και το ορόσημο της αξιολόγησης της ενταξιακής πορείας της Αγκυρας τον Δεκέμβριο. «Δεν μπορεί να υπάρξει ούτε μέρα αναβολή στα όσα πρέπει να γίνουν» σχολιάζουν οι ίδιοι κύκλοι. Ηδη ανακοινώθηκε ότι στις 19 Οκτωβρίου ο κ. Παπανδρέου θα επισκεφθεί τη Λευκωσία για να υπάρξει συντονισμός με την κυπριακή ηγεσία εν όψει της συνόδου κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 29-30 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες. Ο Πρωθυπουργός θα συναντηθεί με τον πρόεδρο κ. Δ. Χριστόφια και με τους αρχηγούς όλων των κομμάτων.

Ακολουθεί η αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στα Βαλκάνια. Η συμμετοχή Παπανδρέου στην άτυπη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Διαβαλκανικής Συνεργασίας στην Κωνσταντινούπολη δεν αφήνει περιθώριο παρερμηνείας για τις προθέσεις του. «Η Ελλάδα πρέπει και πάλι να γίνει πρωταγωνιστής στα Βαλκάνια» σημειώνουν συνεργάτες του. «Με αυτόν τον τρόπο» προσθέτουν «θα μπορέσει να διαπραγματευθεί από καλύτερη θέση στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων και να περιορίσει την αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας στη Βαλκανική».

Τέλος, ο κ. Παπανδρέου θέλει να θέσει επί νέας βάσεως τόσο τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις όσο και αυτές της Αθήνας με την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) και τις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Δεν ήταν λίγοι άλλωστε εκείνοι που σχολίασαν το πόσο γρήγορα επικοινώνησε μαζί του ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα για να τον συγχαρεί για την εκλογή του. Αλλωστε, οι σχέσεις Αθήνας- Ουάσιγκτον δεν διήνυσαν την καλύτερη περίοδό τους επί κυβερνήσεως Καραμανλή. Ο κ. Παπανδρέου σκοπεύει επίσης να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα καταδεικνύουν την επιστροφή της Αθήνας στο «κοινοτικό γίγνεσθαι», ενώ πληροφορίες σημειώνουν ότι προετοιμάζονται σημαντικές διμερείς επισκέψεις (αναφέρεται ενδεικτικά πιθανή μετάβαση στο Βερολίνο) «για να επαναφέρει την Ελλάδα στην Ευρώπη».

Οι βολιδοσκοπήσεις και οι επιλογές
ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ της επιλογής του τελικού σχήματος παρουσιάζει ενδιαφέρον. Ο νέος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών κ. Δ. Δρούτσας ήταν από την αρχή στους σχεδιασμούς του κ. Παπανδρέου. Η στενή σχέση που έχει αναπτύξει με τον Πρωθυπουργό από την πρότερη θητεία του κ. Παπανδρέου στο υπουργείο Εξωτερικών υπήρξε καταλυτική. Ωστόσο δεν ήταν εξαρχής σαφές αν ο κ. Δρούτσας θα αναλάμβανε αναπληρωτής υπουργός ή υφυπουργός. Ενα από τα πρόσωπα που εξέταζε να αξιοποιήσει ο κ. Παπανδρέου ήταν η ευρωβουλευτής κυρία Μαριλένα Κοππά, πιθανότατα στη θέση του υφυπουργού Κοινοτικών Υποθέσεων. Σύμβουλος επί βαλκανικών θεμάτων του κ. Παπανδρέου όταν ο τελευταίος ήταν και πάλι υπουργός Εξωτερικών, η κυρία Κοππά υπήρξε τόσο έμπιστη που είχε τότε αναλάβει μέρος των διαπραγματεύσεων για το Σκοπιανό. Ωστόσο, όταν βολιδοσκοπήθηκε (λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές) από στενό συνεργάτη του Πρωθυπουργού απάντησε ότι θα προτιμούσε να μείνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Καθώς πλέον το σχήμα με τον κ. Παπανδρέου υπουργό και το δίδυμο Δρούτσα- Κοππά υφυπουργούς δεν προχώρησε, ο Πρωθυπουργός συμπλήρωσε το παζλ με τον κ. Σπ. Κουβέλη.

ΒΗΜΑ
ΑΓΓ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ