Της Ελίνας Γαληνού
Η νέα εποχή του Βερολίνου, ταυτίστηκε με την πτώση του «τείχους του Αίσχους» και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου είκοσι χρόνια πριν. Η πόλη των παλιών κάρτ-ποστάλ και φωτογραφιών με την τραγουδισμένη λεωφόρο Ούντερ ντερ Λίντερ, η πόλη –πρωταγω-νίστρια της Ευρωπαικής Ιστορίας του 20ου αιώνα και κυρίως, των 2 μεγάλων Πολέμων, έχει πια δώσει τη θέση της σε ένα ανακαινισμένο αστικό κέντρο με εξαιρετικά σύγχρονες προδιαγραφές. Το Βερολίνο σήμερα, δεν είναι βέβαια η πόλη που θα εμπνεύσει έρωτες και τραγούδια του Kleine Konditorei, αλλά αποτελεί μια υποδειγματική περίπτωση διαμόρφωσης πόλεως , έτοιμης να απαντήσει στις προκλήσεις του μέλλοντος με τον καλύτερο τρόπο.
Το σύγχρονο Βερολίνο, χαρακτηρίζεται από την αρμονικότατη και ευθύγραμμη πολεοδομική δομή-πράγμα που καταδεικνύεται από την απίστευτη άπλα των οδών και τα απέραντα πάρκα. Η αρχιτεκτονική του αναμόρφωση που συνιστάται κυρίως από τους μοντέρνους ρυθμούς, ίσως να υστερεί σε γοητεία, κερδίζει όμως πολύ σε λειτουργικότητα. Ο άθλος του συγκερασμού ανάμεσα στο παλιό και μοντέρνο στυλ, έχει ως επί το πλείστον επιτύχει. Η προσπάθεια να απαλειφτούν οι «πληγές» ενός βεβαρημένου παρελθόντος, όπου η πόλη είχε βάρβαρα διαχωριστεί ανάμεσα σε Ανατολική και Δυτική, έχει αποδώσει τα μέγιστα. «Η ενοποίηση ήταν για μας ένας μεγάλος άθλος αλλά και μια πρόκληση…» λένε σήμερα οι Βερολινέζοι. Η όψη της πόλης αποδεικνύει ότι το στοίχημα έχει κερδιθεί- το Βερολίνο είναι η μεγαλύτερη σε έκταση πρωτεύουσα της Ευρώπης, με πληθυσμό περί τους 3500.000 κατοίκους που απολαμβάνουν ηρεμία, απλοχωριά, καθαριότητα και καταπράσινο περιβάλλον. Το στοιχείο της πολυεθνικότητας δεν απουσιάζει, ωστόσο είναι αρκετά προσαρμοσμένο στην εγχώρια ατμόσφαιρα και τα δεδομένα.
Ισως ο εκσυγχρονισμός της πόλης να ξεπέρασε τις πληγές, δεν θέλησε όμως να θάψει τις πικρές μνήμες –όσες και αν ήταν. Το check-point Charly είναι στην πρώτη γραμμή τουριστικών αξιοθέατων που θα δεί κανείς…Εκεί βρισκόταν το σημείο διέλευσης ανάμεσα στους δύο αλλότριους κόσμους που διαχωρίστηκαν από τον Αύγουστο του 1961 έως τον Νοέμβριο του 1989. Σήμερα, το σημείο αυτό αποτελεί πόλο έλξης τουριστικού ενδιαφέροντος και ιστορικής μνήμης που παραπέμπει αναπόφευκτα σε πολλούς προβληματισμούς. Σε ένα μικρό στάντ, εκτίθενται κάποια σουβενίρ από τις ζοφερές εποχές ενός κανιβαλικού πολέμου και μιας τραυματισμένης «δήθεν» δημοκρατίας. Στο διπλανό κτίριο, φιλοξενείται μόνιμη έκθεση φωτογραφικών μαρτυριών από τα σκοτεινά χρόνια… Κάποια τμήματα του τείχους, έχουν παραμείνει όπως ήταν-οι τρύπες από τις σφαίρες φέρνουν στο νού κάποιες απέλπιδες προσπάθειες απόδρασης εγκλωβισμένων ανθρώπων από το Ανατολικό στο Δυτικό. Τα συρματοπλέγματα δεν υπάρχουν πια, όμως οι δονήσεις της ιστορικής μνήμης, είναι πιο δυνατές…Ο απόηχος της απελπισίας που γέννησε εκείνο το σημείο, είναι ακόμα έκδηλος.
Στο νησί των Μουσείων-στον ποταμό Σπρέε, γνωρίσαμε το μουσείο της Περγάμου-το πιο πρόσφατο μουσειακό κτίσμα απ΄όλο το συγκρότημα. Είναι ο χώρος που φιλοξενούνται οι θησαυροί της κλασσικής περιόδου. Το κτίσμα είχε υποστεί ζημιές από τον Β΄παγκόσμιο Πόλεμο, ωστόσο οι θησαυροί του είχαν φυλαχτεί σε ασφαλή σημεία. Ο Ρωσικός Κόκκινος Στρατός, είχε πάρει κάποια εκθέματα τα οποία στάλθηκαν στο μουσείο του Ερμιτάζ και κρατήθηκαν ως το 1958. Τότε, με παρέμβαση του Κρούτσεφ, επιστράφηκαν στο μουσείο της Περγάμου που βρισκόταν στο Ανατολικό Βερολίνο. Στην είσοδο, μας υποδέχτηκε ο περίφημος Βωμός του Διός –έργο του 2π.Χ αιώνα (πιθανολογείται ότι είναι αφιέρωμα του Ευμενίδη για τις πολεμικές του επιτυχίες), ο οποίος ανακαλύφθηκε στην Πέργαμο της Μ. Ασίας από γερμανούς αρχαιολόγους. Προχωρώντας, βλέπουμε την «Αγορά της Μιλήτου», ένα από τα πλέον φημισμένα δείγματα αρχιτεκτονικής προσόψεων της Ρωμαικής Εποχής, όπου οι ελληνιστικές επιδράσεις είναι έντονες. Είχε καταστραφεί από σεισμό περί το 1100 μ. Χ. Στις αρχές του 20ου αιώνα, γερμανοί αρχαιολόγοι ανακάλυψαν βασικά της μέρη και αργότερα τα συγκρότησαν και τα εγκατέστησαν στο μουσείο της Περγάμου. Τα πρωτεία εντυπωσιασμού όμως, τα κατέχει αναμφίβολα η Πύλη της Ιστάρ. Εκεί συναντάμε ένα κομμάτι από τα Επτά Θαύματα του κόσμου! Πρόκειται για τμήμα προσόψεως της 8ης Πύλης της Βαβυλώνας που ήταν αφιερωμένη στην θεότητα Ιστάρ (Αστάρτη). Αντικρίζοντας αυτό το άριστα συγκροτημένο αρχιτεκτονικό αριστούργημα με τα ζωηρά χρώματα τοιχογραφιών του, δύσκολα πιστεύει κανείς ότι χτίστηκε την εποχή του Ναβουχοδονόσορα. Τόσο εκπληκτική είναι η συντήρησή του!
Η περιδιάβαση του μουσείου αυτού, παραπέμπει στον πολιτισμό της Μεγάλης Ελλάδας τον καιρό που το ελληνικό στοιχείο κυριαρχούσε από την Κάτω Ιταλία έως την Μ.Ασία. Μέσα στα τρία ομοεπίπεδα κτίσματα από τα οποία αποτελείται το μουσείο, παρακολουθούμε την εξέλιξη της Ελληνικής, Ρωμαικής και Ετρουσκικής τέχνης. Η Κυπριακή τέχνη καταχωρείται ως ξεχωριστή-ωστόσο εμείς γνωρίζουμε την προέλευσή της… Εκεί, ανάμεσα στα εξαίσια γλυπτά και αρχιτεκτονικά τεκμήρια της Ιστορίας, συνομιλώντας με τις κεφαλές του Περικλή, του Καρακάλα και του Ιουλίου Καίσαρα, αντιλαμβάνεται κανείς την αυτογένεια της αρχαίας ελληνικής τέχνης που κάποτε έλαμψε στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο. Και σίγουρα, επιβεβαιώνεται με τι τρόπο «η κατακτημένη Ελλάδα κατέκτησε τον σκληρό κατακτητή» στα χρόνια της Ρωμαικής της υποτέλειας…