Κώστας Μαυρίδης
Η Νότιος Αφρική και ο N. Μαντέλα ήρθαν στην επικαιρότητα μετά από την υπόδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας ότι θα πρέπει να παραδειγματιστούμε. «Αυτό που έγινε στη Ν. Αφρική» είπε, είναι ένα «πολύ καλό παράδειγμα» εάν «θέλουμε να δούμε μπροστά». Και τόνισε πως «για να υπάρξει πραγματική συμφιλίωση» θα πρέπει να ανταλλάξουμε συγνώμη.
Στη Ν. Αφρική, από τη δεκαετία του ΄40, η λευκή μειοψηφία επέβαλε τις φυλετικές διακρίσεις
-που προϋπήρχαν- μέσω του ρατσιστικού συστήματος απαρτχάιντ. Το Νοτιοαφρικανικό Εθνικό Κόμμα της λευκής μειοψηφίας θεσμοθέτησε το φυλετικό διαχωρισμό μέσω μιας εσωτερικής πολιτικής. Το αποτέλεσμα ήταν να στερείται τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα η μαύρη πλειοψηφία του 75%, ενώ η λευκή μειοψηφία κατακρατούσε την εξουσία και την περιφρουρούσε μέσω των περιβόητων σωμάτων ασφαλείας. Αυτά, ενάντια σε βασικές αρχές δημοκρατίας, δικαιοσύνης και ατομικών πολιτικών δικαιωμάτων.
Η πλειοψηφία των μαύρων (με μερικούς άλλους Ινδούς και λευκούς Νοτιοαφρικανούς) διεξήγαγε μακροχρόνιο αγώνα ενάντια στο τυραννικό καθεστώς. Το σύστημα δεν καταργήθηκε επειδή οι διάφορες κοινότητες συμφιλιώθηκαν στη δεκαετία του ΄90 που κατάρρευσε. Προηγήθηκαν αγώνες και θυσίες με αίτημα τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα για όλους. Στη δεκαετία του ΄60 έγινε η σφαγή των άοπλων Αφρικανών στη Σαρπβλίν και το 1962 καταδικάστηκε με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης για πολιτικά παραπτώματα ο Μαντέλα. Η δεκαετία του ΄70, στιγματίστηκε από την φοιτητική εξέγερση στη μαύρη συνοικία του Σοβέτο. Στη δεκαετία του ΄80, πραγματοποιήθηκαν οι αιματηρές διαδηλώσεις και οι δολοφονίες στο Λοσέτο. Όλα αυτά υποχρέωσαν την κατάργηση των διακρίσεων, ώστε η ψήφος ενός λευκού να μετρά όσο και η ψήφος οποιουδήποτε άλλου Νοτιοαφρικανού.
Η σύγκριση ανάμεσα στην Κύπρο του σήμερα και στη Ν. Αφρική του τότε, αναδεικνύει μια βασική παρομοίωση: Η πλειοψηφία του 82% στην Κύπρο και του 75% στη Ν. Αφρική, στερήθηκαν των βασικών πολιτικών και ατομικών δικαιωμάτων τους λόγω της τουρκικής κατοχής και του ρατσιστικού συστήματος απαρτχάιντ αντίστοιχα. Όμως, φανταστείτε έναν Μαντέλα στην Κύπρο σήμερα σε συμμαχία με μερικούς Τ/κ, να διεκδικεί τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους π.χ. ο καθένας στο σπίτι και την περιουσία του με βάση την ευρωπαϊκή νομιμότητα. Άλλωστε, στην περίπτωση της Κύπρου, τα δικαιώματα αυτά έχουν αναβαθμιστεί σε πρωτογενές δίκαιο της Ε.Ε. και έχουν επιβεβαιωθεί μέσω δικαστικών αποφάσεων σε ατομικές και διακρατικές προσφυγές εναντίον της Τουρκίας. Ο καθένας μπορεί να φανταστεί ποιοι Ε/κ πολιτικοί από αριστερά έως δεξιά (πριν από το κατοχικό καθεστώς), θα καταπλάκωναν με επίθετα (από τυχοδιώκτη ως … εθνικιστή) όποιον ακολουθούσε το παράδειγμα του Ν. Μαντέλα.
Όσοι δηλώνουν ότι θαυμάζουν το παράδειγμα της Ν. Αφρικής, πως θα αντιδράσουν εάν μερικοί πολίτες δράσουν όπως τον Μαντέλα; Πως θα κρίνουν όσους μεμονωμένα ή οργανωμένα αντιδράσουν δυναμικά σε σχεδιασμούς που θα επιβληθούν και θα ακρωτηριάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ενός μέρους του πληθυσμού; Με βάση ποιο δίκαιο, πολιτικές ή κομματικές συμμαχίες δικαιούνται να αφαιρούν ανθρώπινα δικαιώματα; Και πως θα αντιδράσουν οι ίδιοι αυτοί Ε/κ πολιτικοί, αν οι Κερυνειώτες ή άλλοι, αντισταθούμε δυναμικά σε σχέδιο λύσης που δεν θα διασφαλίζει ασφάλεια για επιστροφή μας ή θα μας αφαιρεί το δικαίωμα ιδιοκτησίας ή εγκατάστασης στο χώρο που γεννηθήκαμε ή που μας ανήκει;
Τα πιο πάνω ΔΕΝ είναι προφάσεις για να απορρίψουμε ένα συμβιβασμό που αναπόφευκτα θα προνοεί ένα σχέδιο λύσης, που εφόσον προκύψει, θα κριθεί με βάση το περιεχόμενό της. Είναι όμως προειδοποιήσεις ότι, με ακρωτηριασμούς στα ανθρώπινα δικαιώματα και όρους υποταγής, δεν πρόκειται να συμβιβαστούμε όσοι εμπνεόμαστε από τους αγώνες του Μαντέλα.

(Το πιο πάνω άρθρο δημοσιεύτηκε το Σάββατο 5.9.2009 στο Φιλελεύθερο)