Ενώ οι ποταμοί που διασχί­ζουν τη χώρα έχουν πληγεί από τις περιβαλλοντικές αλλαγές, τα ανεγειρόμενα φράγματα στα γειτονικά εδάφη φρενάρουν τη ζωτι­κής σημασίας παροχή νερού.Tο νερό νεράκι λένε οι Ιρακινοί, οι οποίοι όλα τα είχαν (τρομοκρατία, διαφθορά, εθνοτική βία, ξένους δυνάστες, ανύπαρκτες υποδομές) η λειψυδρία τους έλειπε. Ηρθε ωστόσο κι αυτή να προστεθεί στα δεινά μιας χώρας στην οποία όσοι επέζησαν από τις σφαίρες, ενδεχομένως να πεθάνουν τελικώς… από τη δίψα.

Αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη από τη μία, και της ανισομερούς κατανομής των μεσανατολικών υδάτινων πόρων (μεταξύ Τουρκίας, Συρίας, Ιράκ και Ιράν) από την άλλη, η εν λόγω «περιβαλλοντική καταστροφή» δεν αποκλείεται να καταφέρει ό,τι δεν κατάφεραν χρόνια πολέμου, δηλαδή να σβήσει το Ιράκ από τον χάρτη.

Πηγή ζωής της πολύπαθης χώρας, οι ποταμοί Τίγρης και Ευφράτης (οι οποίοι πηγάζουν από τα βουνά της Ανατολίας στην Κεντροανατολική Τουρκία και διασχίζουν το Ιράκ προτού συνενωθούν στον πλωτό ποταμό Σατ Αλ Αράμπ και εκβάλουν στον Περσικό Κόλπο), στερεύουν «εκφυλισμένοι» από την κλιματική αλλαγή και τα έργα υδροδότησης σε Τουρκία, Συρία και Ιράν.

Το διάστημα Αυγούστου 2008 – Αυγούστου 2009, ο συνολικός όγκος νερού που έφτασε στο Ιράκ μέσω του ποταμού Ευφράτη ανήλθε σε μόλις οχτώ δισ. κυβικά μέτρα, 30% λιγότερα απ’ ό,τι την αντίστοιχη περίοδο έναν χρόνο πριν, όπως καταγγέλλουν οι Ιρακινοί.

Τον περασμένο μήνα πιο συγκεκριμένα, η παροχή του εν λόγω ποταμού δεν ξεπερνούσε τα 250 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο, όγκο ικανό να «καλύψει» μόλις το ένα τέταρτο των απολύτως βασικών αναγκών της χώρας σε νερό.

Εκτοπισμένοι
Χαρακτηριστικά, μόνο το τελευταίο δεκαπενθήμερο η στάθμη του Ευφράτη στον ιρακινό Νότο υποχώρησε κατά σχεδόν 20 εκατοστά, ενώ συνολικά τα τελευταία χρόνια έχει κατέβει πάνω από 1,5 μέτρο. Σαν να μην έφτανε αυτό, ο ποταμός Καρούν, μπλοκαρισμένος ολότελα από τους Ιρανούς, δεν «χύνει» πλέον ούτε σταγόνα στον ιρακινό ποταμό Σατ Αλ Αράμπ.

Με αυτά και με αυτά, περίπου δύο εκατομμύρια κάτοικοι του Νότιου Ιράκ (της Νασιρίγια, της Βασόρα και των περιοχών γύρω από αυτές) κινδυνεύουν να μείνουν στο άμεσο μέλλον χωρίς ηλεκτρικό (καθότι τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια στερούνται πρώτης ύλης) και χωρίς πόσιμο νερό, ενώ περίπου 300.000 άτομα υπολογίζεται πως έχουν ήδη εκτοπιστεί από τις οικίες τους στον Νότο λόγω ανομβρίας.

Την ίδια στιγμή, στα βόρεια της χώρας, η πλειονότητα των πηγαδιών έχει στερέψει αναγκάζοντας τους κατοίκους να σκάβουν μέχρι και 400 μέτρα κάτω από τη γη προκειμένου να «χτυπήσουν» φλέβα νερού.

Βαριά έχει πληγεί και ο τομέας της γεωργίας, με τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις του Ιράκ να είναι επί του παρόντος αναξιοποίητες σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% και την εγχώρια παραγωγή να μην είναι σε θέση να καλύψει ούτε το 40% των εθνικών αναγκών σε φρούτα και λαχανικά.

ΑΓΚΥΡΑ – ΤΕΧΕΡΑΝΗ
Φρενάρουν την ανόρθωση του Ιράκ

Κάποιοι κατηγορούν την Τουρκία και το Ιράν πως εμποδίζουν σκοπίμως την ορθοπόδηση του Ιράκ για λόγους πολιτικοοικονο­μικοενεργεια­κούς. Αναφορικά με την Τουρκία, η παραπάνω κατηγορία αποκτά βάση εάν αναλογιστεί κανείς πως επί του παρόντος το Ιράκ βασίζεται σε αυτήν τόσο για τις εισαγωγές που κάνει σε τρόφιμα όσο και για τις εξαγωγές πετρελαίου (περίπου 400.000 βαρέλια μαύρου χρυσού προερχόμενα από τα κοιτάσματα του Κιρκούκ εξάγονται ημερησίως μέσω τουρκικού εδάφους).

Σε κάθε περίπτωση, η τρέχουσα κρίση, πέρα από το να υπονομεύει κάθε απόπειρα χειραφέτησης και εξυγίανσης του Ιράκ, ενδεχομένως να δυναμιτίσει τις ισορροπίες συνολικότερα στη Μέση Ανατολή. Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι οι οποίοι υποστηρίζουν πως μπορεί ακόμη και να οδηγήσει σε πόλεμο. Οπως έγιναν μάχες για το πετρέλαιο έτσι θα μπορούσαν να γίνουν και για το νερό το οποίο, σημειωτέον, είναι πολυτιμότερο από τον μαύρο χρυσό. Υποκατάστατα του πετρελαίου άλλωστε υπάρχουν, του νερού όμως όχι.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 32 ΔΙΣ. ΔΟΛ.
19 εργο­στά­σια και 22 φράγματα κατασκευάζει η Τουρκία

Η λειψυδρία μπορεί σύμφωνα με την αραβική εφημερίδα «The National» να αποδοθεί σε τρεις βασικές αιτίες: στην κακοδιαχείριση των υδάτινων πόρων εκ μέρους των Ιρακινών, στις ανησυχητικά μειωμένες σε σχέση με το παρελθόν βροχοπτώσεις των δύο τελευταίων ετών (μεταξύ 2006 και 2008 το ύψος των βροχοπτώσεων μειώθηκε κατά 24% στη λεκάνη του ποταμού Τίγρη και κατά 46% στην αντίστοιχη του ποταμού Ευφράτη) και στα φράγματα Τούρκων, Σύριων και Ιρανών οι οποίοι «αποσπούν» όσο περισσότερο νερό μπορούν με στόχο την κάλυψη των δικών τους αναγκών.

Και απόβλητα
Η Τουρκία συγκεκριμένα κατηγορείται (τόσο από τους Ιρακινούς όσο και από τους Σύριους) πως «παρακρατά» εντός των εδαφών της με τη βοήθεια υδροηλεκτρικών φραγμάτων ένα εξαιρετικά μεγάλο ποσοστό των νερών του Ευφράτη, αφήνοντας για τους γείτονές της… σταγόνες.

Στο πλαίσιο ενός κολοσσιαίου οικοδομικού πρότζεκτ αξίας 32 δισ. δολ., του επονομαζόμενου GAP, το οποίο προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2013, η Αγκυρα κατασκευάζει στην περιοχή της Ανατολίας 19 εργοστάσια υδροηλεκτρικής ενέργειας και 22 φράγματα/υδροταμιευτήρες μέσω των οποίων σκοπεύει να καλύπτει το 22% των τουρκικών αναγκών σε ηλεκτρισμό και να αρδεύει 17 εκατ. στρέμματα γης.

Φράγματα σε Ευφράτη και Τίγρη έχουν ανεγείρει τόσο η Συρία (όπου χιλιάδες άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί λόγω της ξηρασίας των τελευταίων δεκαετιών) όσο και το Ιράν το οποίο διοχετεύει πλέον στο Νότιο Ιράκ όχι νερό (έχει εκτρέψει πλήρως τον ποταμό Καρούν) αλλά τοξικά απόβλητα από τα διυλιστήρια του Αμπαντάν.

Το Ιράκ, όντας σε χειρότερη μοίρα απ’ όλους τους παραπάνω, εκπέμπει SOS, κατηγορεί την Τουρκία πως αθέτησε τις δεσμεύσεις της (για παροχή 400 κυβικών μέτρων νερού το δευτερόλεπτο) και, δεδομένου του γεωπολιτικά μικρού «εκτοπίσματός» του, επιδιώκει διπλωματικές διαπραγματεύσεις με τη συμμετοχή των κηδεμόνων του, ΗΠΑ και ΟΗΕ.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
[email protected]
ΕΘΝΟΣ