Κοίταζε με ενδιαφέρον γύρω του ένας παλιός μου φίλος που ήρθε από το εξωτερικό και έκανε βόλτα με το αυτοκίνητο στο νότιο τμήμα της Λευκωσίας. Δεν είχε έρθει εδώ καθόλου από το 1974. Βρίσκει πως άλλαξαν πολύ όλα. Καθώς περνούσαμε από τη λεωφόρο με πεύκα, κατά μήκος των πεζοδρομίων της δεν άντεξε και με ρώτησε το εξής: “Ουσιαστικά τι θέλουν οι Ελληνοκύπριοι; Ενωμένη Κύπρο ή να διατηρήσουν το σύστημα που έφτιαξαν στη μισή Κύπρο που έχουν στα χέρια τους;”

Καλή ερώτηση. Κάποτε κολλάω και εγώ σε αυτή την ερώτηση. Και αναζητώ απαντήσεις, βάζοντας τον εαυτό μου στη θέση ενός Ελληνοκύπριου που ζει στο νότο. Για μένα αυτό που ουσιαστικά μοιράζει τη Λευκωσία στα δύο δεν είναι το τείχος που υπάρχει στη μέση της. Είναι η εικόνα που υπάρχει σε εκείνη την πλευρά και σε αυτή. Σαν να μην είναι δίδυμες μεταξύ τους, αλλά δύο πόλεις διαφορετικές, ξεκομμένες η μια από την άλλη. Στο βορρά υπάρχει μια δόμηση άναρχη και ακατάστατη, ενώ στο νότο υπάρχει μια τάξη. Αμέσως γίνεται ευδιάκριτο πόσο σχολαστικά συμπεριφέρονται σε αυτή τη δόμηση οι Ελληνοκύπριοι αξιωματούχοι που είναι υπεύθυνοι για την πολεοδομία. Στο νότο υπάρχει η αίσθηση και ο αέρας των ανεπτυγμένων πόλεων. Ο δε βορράς μοιάζει με μη χρησιμοποιημένη αποθήκη όπου στοιβάζονται πλέον τα πράγματα το ένα πάνω από το άλλο. Σαν να είναι μια πόλη που υποθάλπει τις προσωρινές ζωές. Σαν να μην νοιάζονται καθόλου για την πόλη στην οποία ζουν εκείνοι που μας διοικούν. Δεν φρόντισαν κανένα μέρος της. Σαν να μην πέρασαν καθόλου από εδώ αρχιτέκτονες και μηχανικοί. Διαφέρουν πολύ ο βορράς και ο νότος. Και μην τυχόν και πει κανείς ότι ‘δεν έχουμε χρήματα και γι’ αυτό είναι έτσι’. Υπήρχαν χρήματα. Και μάλιστα με το τσουβάλι. Αλλά πήγαν όλα στις τσέπες μιας μικρής μερίδας ανθρώπων που δεν σκέφτονται κανέναν άλλο εκτός από τον εαυτό τους. Ούτε την κοινότητα ούτε την πατρίδα σκέφτηκε κανείς. Κοίταξαν τη δική τους πάρτη. Αποσύρθηκαν στο καβούκι τους φτιάχνοντας επιβλητικές επαύλεις με τεράστιους κήπους και περιφράσσοντας τους κήπους αυτούς με ψηλούς τοίχους. Δεν τους ένοιαζε τίποτε εκτός από τον εαυτό τους. Τους παρομοιάζω με τους πλούσιους σε χώρες που ζουν στην εξαθλίωση, όπως η Ινδία, το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν και το Σουδάν. Εκείνους που ζουν σαν βασιλιάδες, ενώ ο κόσμος μαστίζεται από την πείνα, τις αρρώστιες και τη φτώχια. Πάντα μου θυμίζουν την ίδια εικόνα αυτού του είδους οι χώρες. Ολοκαίνουργια αυτοκίνητα πολυτελείας που προχωρούν διασχίζοντας το πάμφτωχο πλήθος σε δρόμους όπου τρέχουν παιδιά ξυπόλητα και στις γωνιές τους βρίσκονται τυφλοί και κουτσοί ζητιάνοι. Και μέσα σε αυτά τα αυτοκίνητα να βρίσκονται φιγουρατζήδες άνθρωποι με πίπα στο στόμα και μαύρα γυαλιά στα μάτια.
Το ερώτημα είναι αυτό που υπέβαλε ο φίλος μου που κοίταζε με περιέργεια και θαυμασμό γύρω του, καθώς έκανε βόλτα με το αυτοκίνητο στο νότιο τμήμα της Λευκωσίας. Τι θέλουν οι Ελληνοκύπριοι; Ενωμένη Κύπρο; Ή μήπως να προστατεύσουν και να διασφαλίσουν τις αξίες που έχουν αυτή τη στιγμή; Νομίζω ότι αν θα υπάρξει μια νέα συμφωνία, το δεύτερο είναι που ουσιαστικά προκαλεί ανησυχία στην ελληνοκυπριακή κοινότητα. Γι’ αυτό θέλει να φύγει ο τουρκικός στρατός από το νησί. Γι’ αυτό αντιτίθεται στις εγγυήσεις. Δεν νιώθει ασφαλής ενόσω δεν φεύγει ο τουρκικός στρατός από το νησί. Υπάρχει μια άποψη που είναι διαδεδομένη μέσα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και υποβάλλεται συνεχώς στο λαό από τους εθνικιστές. “Αν φύγει ο τουρκικός στρατός, οι Έλληνες θα μας σφάξουν”, λένε. Δεν θα μας σφάξουν. Αν η ελληνοκυπριακή πλευρά επιμένει στην απόσυρση του τουρκικού στρατού και στη διάλυση του παλιού συστήματος των εγγυήσεων, δεν το κάνει επειδή ονειρεύεται να επιτεθεί κατά της τουρκικής πλευράς. Επιμένει, για να διασφαλίσει τη δική της ύπαρξη στο νότο. Διότι δεν είναι βέβαιη ότι θα μπορέσει να διατηρήσει αυτά που έχει ενόσω υπάρχει ο τουρκικός στρατός στο νησί. Άδικο έχει; Όχι. Έζησε δύο μεγάλες τραγωδίες το 1974. Συνήλθε με χίλια δυο ζόρια. Έκτισε ευημερούσες πόλεις και ακμάζοντα χωριά. Το βιοτικό της επίπεδο είναι ψηλό. Ξεπερνά το βορρά από κάθε άποψη. Μήπως θέλει να τα ρισκάρει όλα αυτά; Αν δεν θα φύγει ο τουρκικός στρατός από το νησί και δεν θα αρθούν οι εγγυήσεις, γιατί να δεχτεί αυτή τη συμφωνία;

Σενέρ Λεβέντ
Κωδικός άρθρου: 888157
ΠΟΛΙΤΗΣ – 03/08/2009, Σελίδα: 13