Του Όμηρου Φωτιάδη
International Crisis Group-«Η Τουρκία αποτελεί το άλλοθι της περιφερειακής διοίκησης στο Β. Ιράκ»
«Οι Κούρδοι ηγέτες είναι διαθέσιμοι στην συνέχεια του διαλόγου με τους Τούρκους αξιωματούχους».-
Η Τουρκία αποτελεί το πλέον πραγματικό άλλοθι στην ύπαρξη της περιφερειακής Κουρδικής διοίκησης του Β. Ιράκ, σύμφωνα με το I.C.G.
Στην έκθεση με τίτλο «Το Ιράκ και οι Κούρδοι» του International Crisis Group, αναφέρεται χαρακτηριστικά:
«Η Αμερική την επόμενη περίοδο θα χάσει την ισχύ της στην περιοχή» υπογραμμίζοντας ότι η «περιφερειακή διοίκηση στο Β. Ιράκ κατ’ ανάγκην θα πρέπει να κινηθεί με την Τουρκία ως μοναδικό λύση, σε συνάρτηση με τους γείτονες της και με τη διοίκηση της Βαγδάτης».
Στην έκθεση της Ομάδας Κρίσης χαρακτηριστικά διαβάζουμε την επιθυμία των Κούρδων ηγετών που ζουν στην προαναφερόμενη περιοχή για ανοιχτό διάλογο με τα στελέχη της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας, πράγμα που γίνεται πιο φανερό κυρίως μετά τη νίκη του κυβερνώντος κόμματος στις δημοτικές εκλογές του 2007 στην Τουρκία και ότι ήδη έχει διασφαλισθεί και συνεχίζεται σταθερά ο διάλογος των δύο πλευρών.
Η Άγκυρα είναι γνωστό ότι παρακολουθεί στενά όλες τις εξελίξεις στην περιοχή και αυτό ευνοεί και παροτρύνει τους Τούρκους επιχειρηματίες για σοβαρές επενδύσεις στο Ιρακινό Κουρδιστάν (Νότιο Κουρδιστάν). Γίνεται αναφορά στην επιθυμία της Τουρκίας να αποτελέσει την πύλη εξαγωγής των πλούσιων υπόγειων ενεργειακών κοιτασμάτων της περιοχής.
Τέλος στην έκθεση σημειώνεται και το σκεπτικό «εάν η περιφερειακή διοίκηση στο Β. Ιράκ θα πετύχει την συμπερίληψή της εντός του σχεδίου Ναμπούκο τότε θα έχει ένα πολύ σημαντικό ατού στα χέρια της σε συνάρτηση στις σχέσεις της με τη διοίκηση της Βαγδάτης».
Η έκθεση στο www.crisisgroup.org

Η διέξοδος στη θάλασσα
Το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό περιβάλλον του Νοτίου Κουρδιστάν και η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από την περιοχή, υποχρεώνει την Κουρδική Διοίκηση του Βορείου Ιράκ να προχωρήσει σε διάφορες μορφές συνεργασίας με την Τουρκία.
Με αφορμή την αποχώρηση των ΗΠΑ από την περιοχή και την ανάγκη εξόδου των Κούρδων στη θάλασσα, που συνιστά «ζήτημα επιβίωσης της Κουρδικής Κρατικής Οντότητας», τίθεται επιτακτικά πλέον η ανάγκη συνεργασίας των Κούρδων με την Τουρκία. Και αυτό γιατί οι άλλες διέξοδοι προς τη θάλασσα προϋποθέτουν ενός είδους στρατηγική συνεργασία με το Ιράν και τη Συρία, γεγονός ανέφικτο, τουλάχιστον υπό τις παρούσες γεωπολιτικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή, αφού το εγχείρημα της αυτόνομης κουρδικής διοίκησης του Βορείου Ιράκ έχει την ανοιχτή στήριξη των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
Η προοπτική δημιουργίας «Κουρδικού Κράτους», αλλάζει τον υπάρχοντα «χάρτη της Μέσης και Εγγύς Ανατολής», γεγονός που προκαλεί πραγματικούς εφιάλτες στους περιμετρικούς γείτονες του Νοτίου Κουρδιστάν, οι οποίοι «φιλοξενούν» στα εδάφη τους ευάριθμες κουρδικές κοινότητες. Αυτός είναι και ο λόγος που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την επιβίωση ενός κουρδικού κράτους που δεν θα έχει διέξοδο στη θάλασσα, αφ’ ενός μεν για να επικοινωνεί με τον έξω κόσμο και αφ’ ετέρου για να διαθέτει στις διεθνείς αγορές τον τεράστιο υπόγειο πλούτο του.
Όπως προαναφέρθηκε, το κουρδικό κράτος του Βορείου Ιράκ αποτελεί κατά κύριο λόγο δημιούργημα των ΗΠΑ και ως εκ τούτου, μέλημα των ΗΠΑ είναι και η επιβίωσή του. Ίσως στο πνεύμα αυτό θα πρέπει να εξετάσουμε και να αναζητήσουμε τις αιτίες της επίσκεψης του Ομπάμα στην Τουρκία.
Οι ΗΠΑ, για να εξασφαλίσουν τη στήριξη της Άγκυρας και συγκεκριμένα της κυβέρνησης Ερντογάν, φέρονται να έχουν μεσολαβήσει στο ΡΚΚ και στους Μπαρζανί-Ταλαμπανί, για να πετύχουν τις ρυθμίσεις που απαιτεί η Άγκυρα. Αποτέλεσμα του διαμεσολαβητικού ρόλου της Ουάσιγκτον στο θέμα είναι η αναμενόμενη αποστρατικοποίηση του ΡΚΚ, έναντι κάποιων πολιτικών ανταλλαγμάτων που θα εξασφαλίσουν οι Κούρδοι της Τουρκίας, και η συμμετοχή τουρκικών εταιρειών στα κέρδη που προέρχονται από την εκμετάλλευση των πετρελαίκών αποθεμάτων του Κιρκούκ και άλλων περιοχών του Νοτίου Κουρδιστάν.
Οι δηλώσεις του Τούρκου προέδρου Α. Γκιούλ, μετά την επίσκεψη Ομπάμα και την δική του επίσκεψη στην Βαγδάτη, όπου έκανε λόγο για «Κουρδική Ομόσπονδη Διοίκηση» στο Βόρειο Ιράκ, αποτέλεσε το σημείο δημόσιας αναφοράς και αποδοχής, της Κουρδικής Κρατικής Οντότητος.
Το Νότιο Κουρδιστάν, σε κάθε περίπτωση, δεν είναι βιώσιμο εάν δεν διαθέτει διέξοδο στην θάλασσα. Οι επιλογές του Νοτίου Κουρδιστάν, είναι ασφυκτικά μονομερείς και μονοσήμαντες. Δεν μπορεί να αναζητήσει «θαλάσσιες διεξόδους» ούτε στα λιμάνια του Ιράν, για ευνόητους λόγους, ούτε στης Συρίας. Σημειώνεται πως τα τεράστια ενεργειακά αποθέματα του Νοτίου Κουρδιστάν θα τα εκμεταλλευθούν κυρίως δυτικές εταιρείες και είναι αυτονόητο πως η μεταφορά και η διάθεσή τους στις διεθνείς αγορές δεν είναι δυνατόν να γίνει από λιμάνια των λεγομένων «εχθρικών χωρών». ‘αρα, με βάση το ως άνω σκεπτικό, η μόνη πλησιέστερη και ασφαλής διέξοδος των αγωγών μεταφοράς και μεταφόρτωσης των ενεργειακών αποθεμάτων, βρίσκεται στην Ν/Α Τουρκία και τα λιμάνια της. Η Μερσίνα και το Μποτάς στο Τσεϊχάν είναι ως φαίνεται οι πρώτες επιλογές, (http://www.cerrahogullari.com.tr/ports.htm) μιας και εκεί καταλήγει και ο αγωγός Μπακού-Τσεϊχάν.
Τα αμοιβαία οφέλη για την Τουρκία, το Νότιο Κουρδιστάν και τις ΗΠΑ είναι ευδιάκριτα και πολύ μεγάλα, στην προοπτική εξόδου των αγωγών του Νοτίου Κουρδιστάν στα λιμάνια της Τουρκίας. Πέραν της προοπτικής «εξόδου στην θάλασσα» του Νοτίου Κουρδιστάν, για τα θέματα της ενέργειας, θα εξυπηρετούνται και όλες οι ποντοπόρες δραστηριότητες του νέου κράτους, είτε αυτές αφορούν εισαγωγές και εξαγωγές εμπορικών προϊόντων, είτε μεταφορές πρώτων υλών κλπ.
Ο «Τουρκικός όγκος» και η συνεργασίες μεταξύ Κούρδων και Τούρκων, δίδουν μια ασφάλεια στο Νότιο Κουρδιστάν, (στο οποίο η Τουρκία, ήδη έχει στρατηγικά συμφέροντα τα οποία και διευρύνονται), έναντι των εχθρικών του γειτόνων.
Η «Κουρδική διέξοδος» στους λιμένες της Ν/Α Τουρκίας θα δημιουργήσει μια «απροσδιόριστη δυναμική» καθώς θα διαμορφώνεται και θα διέρχεται από τις αμιγώς συμπαγείς Κουρδικές περιοχές της Τουρκίας. Οι πολυπληθείς Κουρδικοί πληθυσμοί της Ν/Α Τουρκίας, είναι αυτοί που θα διαμορφώσουν την «μορφή, την ασφάλεια και την βιωσιμότητα της θαλάσσιας διεξόδου» και κατ΄ επέκταση, την βιωσιμότητα του νεοσύστατου κράτους του Νοτίου Κουρδιστάν.

Το κράτος του Νοτίου Κουρδιστάν
Σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, διαφαίνεται πως το κράτος του Νοτίου Κουρδιστάν, θα εξελιχθεί σε «Τουρκικό προτεκτοράτο» με την «υψηλή εποπτεία» των ΗΠΑ, οι οποίες είναι και οι εμπνευστές των σχεδίων αυτών.
Όμως ο απόλυτος καθοριστικός παράγων και συστατικό στοιχείο εφαρμογής των σχεδίων αυτών, είναι οι Κουρδικοί πληθυσμοί της Ν/Α Τουρκίας, χωρίς την συναίνεση και την συμμετοχή των οποίων δεν είναι δυνατή η υλοποίησή τους. Οι Κούρδοι της Τουρκίας, θα είναι ή το «φράγμα» στα σχέδια ή το «προγεφύρωμα» υλοποίησης των σχεδίων, αλλαγής του χάρτη στην περιοχή.
Οι ευμεγέθεις πληθυσμιακοί αριθμοί των Κούρδων της Τουρκίας και οι αριθμοδείκτες της γενετικής τους ανάπτυξης και συμπεριφοράς, καταδεικνύουν πως σε 15-20 χρόνια, θα διπλασιαστούν αριθμητικά στην περιοχή, μιας και κάθε οικογένεια έχει μέσο όρο από 8 παιδία, σε αντίθεση με τους Τούρκους, που περιορίζονται στα 1 με 2 παιδία σε όλη την τουρκική επικράτεια. Η Τουρκία έντεχνα ψεύδεται, όταν παρουσιάζεται διεθνώς, ως η χώρα με τον «νεώτερο πληθυσμό στην υφήλιο» και προβάλει τους δείκτες γεννητικότητάς της, ως παράγοντα της ραγδαίας οικονομικής της ανάπτυξης. Οι ραγδαία αναπτυσσόμενοι πληθυσμοί στην Τουρκία δεν είναι Τουρκικοί, αλλά Κουρδικοί! Γεγονός που ανησυχεί πολύ σοβαρά την Τουρκία και το οποίο επιμελώς αποκρύβει από τους πάντες…
Ως γνωστόν, οι Κούρδοι της Ν/Α Τουρκίας, είναι πολλαπλάσιοι αυτών του Βορείου Ιράκ και μέρος του, κατά την δεκαετία του ΄80- ΄90 μετοίκησε από την Ν/Α Τουρκία σε διάφορες περιοχές της δυτικής Τουρκίας, καθώς και στην περιοχή Άδανα-Μερσίνα, όταν ο Τουρκικός στρατός, ισοπέδωσε πάνω από 4.500 Κουρδικά χωριά και οδήγησε εκατομμύρια Κούρδους στην προσφυγιά.
Σημαντικότερο όλων είναι το γεγονός πως οι Κούρδοι της Ν/Α Τουρκίας πρόσκεινται με άκαμπτο φανατισμό προς το ΡΚΚ, ενώ υπάρχουν και Κούρδοι της Τουρκίας που διατηρούν σχέσεις και το κόμμα του Μπαρζανί.
Η συμπεριφορά των Κούρδων ηγετών, Μπαρζανί και Ταλαμπανί, στο παρελθόν, που πολλές φορές «σήκωσαν τα όπλα» εναντίων του ΡΚΚ, συνεργάστηκαν με τον Σαντάμ Χουσεϊν, το Ιράν και την Τουρκία, κατά των μαχητών του Αμπντουλάχ Οτσαλάν, έχει δημιουργήσει μια πάγια διάθεση αντιπάθειας των Κούρδων της Ν/Α Τουρκίας εναντίων τους. Ο Μπαρζανί καταβάλει μεγάλες προσπάθειες να αλλάξει τις εχθρικές διαθέσεις των Κούρδων της Ν/Α Τουρκίας, δίδοντας άσυλο στο ΡΚΚ και προβάλλοντας συνεχώς «την Κουρδική ενότητα» η οποία συμπεριλαμβάνει και τους Κούρδους του ΡΚΚ.
Από την άλλη, ως γνώστης των λεπτών ισορροπιών και της «Τουρκικής πονηρίας» χρειάζεται όσο κανένας άλλος το ένοπλο ΡΚΚ, ως ανάχωμα προς τα «βόρεια» και την Τουρκία, με την οποία ακόμη δεν έχουν δημιουργηθεί σχέσεις εμπιστοσύνης και όλοι οι σχεδιασμοί, είναι πολύ εύθραυστοι.
Κούρδοι του Νοτίου Κουρδιστάν και Τούρκοι βρίσκονται σε ένα συνεχές «παίγνιο επιρροών» και διαπραγμάτευσης, ακατανόητο για τις ΗΠΑ, με πολλές μυστικές και άλλες παραμέτρους… Οι δύο συνομιλητές, προσπαθούν να βρουν τρόπους επίλυσης του «γόρδιου δεσμού» που ονομάζεται ΡΚΚ, το οποίο ουσιαστικά αποτελεί το παράγοντα υλοποίησης των σχεδίων τους, αλλά το σημαντικότερο, το κυρίαρχο στοιχείο επιβίωσης και των δύο κρατών μελλοντικά.

Ο ρόλος του ΡΚΚ
Το ΡΚΚ, παρότι οι ηγέτης τους είναι έγκλειστος στις τουρκικές φυλακές από δεκαετίας, κατόρθωσε να παραμείνει όρθιο και να αυξήσει την πολιτική του επιρροή στο Βόρειο (Τουρκικό) Κουρδιστάν. Στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές κατήγαγε λαμπρή νίκη εναντίον του ΑΚΡ και του ίδιου του τουρκικού κράτους, αφού κέρδισε την «πρωτεύουσα» του Κουρδιστάν, το Ντιγιαρμπακίρ, με ποσοστό 75%, καθώς και άλλους 98 δήμους. Και σε στρατιωτικό επίπεδο το ΡΚΚ πέτυχε καθοριστικής σημασίας νίκες εναντίον των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, αφού η επιχείρηση του Δεκεμβρίου του 2008 κατέληξε σε οικτρή αποτυχία, ενώ οι αντάρτες του ΡΚΚ, σε δυο τουλάχιστον περιπτώσεις, επιτέθηκαν σε φυλάκια του τουρκικού στρατού και κατάφεραν να τα καταστρέψουν ολοσχερώς, δίνοντας το μήνυμα σε Άγκυρα και Ουάσιγκτον ότι το Κουρδικό δεν μπορεί να «λυθεί» με στρατιωτικά μέσα.
Κατόπιν αυτών και αφού ο Ερντογάν πέτυχε σημαντικές νίκες εναντίον των στρατηγών, που αντιτίθενται στην πολιτική λύση του Κουρδικού και στην προσέγγιση Τουρκίας-Αυτόνομης Διοίκησης του Κουρδιστάν, η τουρκική κυβέρνηση άρχισε να αναζητά τρόπους συνεννόησης με το ΡΚΚ για την εξεύρεση της περιβόητης πολιτικής λύσης του Κουρδικού. Με άλλα λόγια, έγινε απόλυτα κατανοητό από την Άγκυρα ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρχει βιώσιμη λύση στο Κουρδικό, αν δεν ληφθούν υπ’ όψη και δεν συμμετέχουν ενεργά στις διαδικασίες της εξεύρεσης λύση οι Κούρδοι του ΡΚΚ. Και όταν λέμε Κούρδοι του ΡΚΚ, πρώτα απ’ όλα εννοούμε τον ηγέτη τους, τον Αμπντουλλάχ Οτζαλάν, ο οποίος εργάζεται πυρετωδώς, από τη φυλακή του Ιμραλί, για το πλαίσιο της λύσης, που αναμένεται να ανακοινώσει ο ίδιος τον προσεχή Αύγουστο.

Η απελευθέρωση του Αμπντουλλάχ Οτζαλάν
Οι άτυπες διαπραγματεύσεις μεταξύ της τουρκικής κυβέρνησης και των Κούρδων του ΡΚΚ έχουν ήδη αρχίσει και του τουρκικού κράτους και εκτός από τα διακιώματα που θα παραχωρηθούν στους Κούρδους της Τουρκίας, ένα από τα κυρίαρχα θέματα των συζητήσεων είναι και η απελευθέρωση του ίδιου του Οτζαλάν.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα του τουρκικού τύπου, σε πρώτη φάση θα μεταφερθούν στη φυλακή του Ιμραλί μερικοί από τους συντρόφους του που τώρα κρατούνται σε άλλες φυλακές και στο εγγύς μέλλον (μέχρι το 2015) η τουρκική κυβέρνηση θα προχώρηση στην απελευθέρωσή του, αφού εν τω μεταξύ θα έχουν γίνει πολλά για την τουρκοκουρδική συμπόρευση, γεγονός που θα έχει ήδη προετοιμάσει την τουρκική κοινή γνώμη για κάτι τέτοιο.

Η επόμενη μέρα
Τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή επιβάλλουν την γεφύρωση των διαφορών και την συμπόρευση Τούρκων και Κούρδων. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί νέα δεδομένα στην περιοχή. Το πρώτο είναι ότι ο κεμαλισμός, λόγω της υποχρεωτικής αποδοχής και αναγνώρισης της κουρδικής πραγματικότητας, ως ιδεολογία και ως διακυβέρνηση στην Τουρκία καταρρέει και τη θέση του λαμβάνει το μετριοπαθές (;) πολιτικό Ισλάμ. Το δεύτερο είναι ότι ο ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή διευρύνεται, ενώ την ίδια στιγμή αναβαθμίζεται και ο ρόλος των Κούρδων στην περιοχή, αλλά και στο εσωτερικό της ίδιας της Τουρκίας.
Είναι προφανές ότι οι εξελίξεις στα δυο αυτά ζητήματα, του κεμαλισμού και του Κουρδικού, θα επηρεάσουν την ιστορική πορεία της περιοχής τον 21ο αιώνα, όπως επίσης είναι προφανές ότι και τα δυο αυτά ζητήματα επηρεάζουν τις ισορροπίες στην περιοχή και «αγγίζουν» μια σειρά από ζητήματα που αφορούν τον ελληνισμό, όπως το Κυπριακό, το Αιγαίο κ.ά. ας ελπίσουμε αυτή τη φορά να κάνουμε καλά τους υπολογισμούς μας.