Χωμένο κάπου στις αχανείς εκτάσεις της Εσωτερικής Ασίας, στο βόρειο άκρο απέραντων ερήμων, το Ουρούμτσι είναι άγνωστο στην παγκόσμια κοινότητα. Στις σημειώσεις όμως της ιστορίας έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην οικοδόμηση της αιματοβαμμένης νεώτερης ιστορίας της Κίνας. Κάτω από το παλιό τείχος της πόλης χιλιάδες μουσουλμάνοι κάτοικοί του κατακάηκαν από τόνους καυτό λάδι που στα σκοτεινά χρόνια της σύγκρουσης των Κινέζων πολεμαρχών στον μεσοπόλεμο έριξαν οι εισβολείς Χάν αντίπαλοί τους.Αρκετά κοντά στα φλογισμένα βουνά του Τουρπάν, που οι εκεί ντόπιοι ζούσαν σε υπόγεια καταλύματα μια και η επιβίωση κάτω από τον πύρινο ήλιο είναι ακόμη αδύνατη, το Ουρούμτσι έχει την ιδιότητα να είναι η μεγαλύτερη μουσουλμανική πόλη της Κίνας. Πρωτεύουσα της αχανέστερης επαρχίας της Κίνας, του Ζινζιάνγκ, υπήρξε πάντα πηγή αναστατώσεων για το δυσκολοκυβέρνητο αυτό κράτος. Εξω από την προστατευτική κάλυψη του περίφημου Σινικού Τείχους, που έφθανε δυτικά μέχρι τα όρια των δύο συνεχόμενων ερήμων, της Λοπ Νορ και της Γκόμπι, η επαρχία Ζινζιάνγκ ήταν πάντοτε η μυστηριώδης Αγρια Δύση της Κινεζικής Αυτοκρατορίας.

Όταν για πρώτη φορά πριν από δέκα χρόνια περίπου πάτησα πόδι στην γιγαντιαία έρημο Τακλαμακάν («Αυτός που Μπαίνει δεν Ξαναβγαίνει» είναι η ερμηνεία του ονόματός της στην τοπική γλώσσα των Ουιγούρων) αισθάνθηκα το μέγεθος του ξένου και αφιλόξενου που η περιοχή αυτή πάντα κουβάλαγε για την υπόλοιπη Κίνα. Στο γειτονικό Κασγκάρ οργανώνεται κάθε Κυριακή το μεγαλύτερο μουσουλμανικό παζάρι της Ασίας. Ενώ το κτιριακό κουφάρι του πάλαι ποτέ Βρετανικού Προξενείου αναδεικνύει το μέγεθος του περίφημου ανταγωνιστικού «Μεγάλου Παιχνιδιού» ανάμεσα σε Αγγλία και Ρωσία του 19ου αιώνα. Με θύματα πάντα τους ντόπιους Ουιγούρους που έπεφταν στα δίχτυα πότε του ενός και πότε του άλλου. Ενώ οι Κινέζοι Χάν επέφεραν τα τελειωτικά, θανατηφόρα συχνά, χτυπήματα.

Όταν λοιπόν πριν από λίγα 24ωρα ξέσπασαν για μια ακόμη φορά ταραχές στην περιοχή, με εκατοντάδες τραυματίες και 145 νεκρούς, η εθνικά και πολιτικά τραυματισμένη αυτή γωνιά της γής ζωντάνεψε στη θύμηση όσων την έχουν γνωρίσει. Η σκονισμένη αυτή έκταση της Κίνας κανέναν ουσιαστικά δεν θα απασχολούσε αν δεν είχε δύο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Το ένα είναι πως, σε απόλυτη αντίθεση με την υπόλοιπη χώρα, κατοικείται από μουσουλμάνους. Με καταγωγή από πανάρχαια Τουρκικά φύλλα και με επιρροές Αράβων εισβολέων οι τοπικοί Ουιγούροι ασπάζονται το Σουνιτικό Ισλάμ κι αντιπαθούν τόσο τους Κινέζους Χάν εποικιστές τους όσο και τους γειτονικούς περσο-σιίτες κατοίκους του Τατζικιστάν και της λωρίδας Ουακάν του Αφγανιστάν.

Το δεύτερο χαρακτηριστικό στοιχείο είναι πως στην περιοχή αυτή, στην καρδιά μάλιστα της ερήμου Τακλαμακάν, έχουν ανακαλυφθεί σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου. Ξαφνικά, η ξεχασμένη αυτή γωνιά της Kινεζικής επικράτειας απέκτησε και ιδιαίτερα υψηλή οικονομική σημασία. Η παλιά, από τα χρόνια ακόμη του εθνικιστικού Κουόμιτανγκ, κινεζική πολιτική της μεθοδικής εθνοκάθαρσης των Ουιγούρων (μετακίνηση μεγάλων αριθμών σε άλλες περιοχές και εγκατάσταση εθνικών Χάν στην επαρχία Ζινζιάνγκ) απέκτησε διαφορετική διάσταση. Ο φόβος των εθνεγερτικών τάσεων των ντόπιων Ουιγούρων συνδέθηκε και με τους όποιους κινδύνους κατά των ευρύτερων οικονομικών συμφερόντων της χώρας. Οι συνακόλουθες καταπιεστικές πολιτικές κλιμακώθηκαν.

Οι εξελίξεις αυτές συνέπεσαν με την αναζωπύρωση του ακραίου ισλαμικού φουνταμενταλισμού. Οι για χρόνια μάλλον φιλήσυχοι μουσουλμάνοι του Ζινζιάνγκ μπολιάσθηκαν από τις επαναστατικές διδασκαλίες των ακραίων Νεομπαντιστών μουλάδων από το γειτονικό Πακιστάν και το Αφγανιστάν με αποτέλεσμα την ριζοσπαστικοποίηση των τζαμιών και της προσευχής. Η απαίτηση εθνικής ανεξαρτησίας συνδέθηκε με μηνύματα ιερού πολέμου. Κι όλα αυτά έδεσαν αρμονικά με την καχυποψία πως οι φυλετικά ξένοι Χάν επιθυμούν την εξόντωση των ντόπιων για να κλέψουν και τον ορυκτό τους πλούτο.

Το ξέσπασμα των τελευταίων εβδομάδων, μέσω μαζικών λαικών κινητοποιήσεων, καταστροφών αυτοκινήτων, μαγαζιών κλπ δεν είναι ανεξάρτητο από τις συχνές τα τελευταία χρόνια συμπλοκές αλλά και τρομοκρατικές ενέργειες στις περιφερειακές πόλεις του Ζινζιάνγκ, αλλά και μέσα στην καρδιά της Κίνας, το Πεκίνο. Η κυβέρνηση με συσκότιση των ειδήσεων και μπλοκάρισμα του Διαδικτύου επιχειρεί να σκεπάσει το πρόβλημα. Και να επιλέξει τρόπους, μάλλον αυταρχικούς, για την προώθηση λύσεων. Μιά επιλογή δυσχερέστατη και, με βάση την διεθνή εμπειρία, εξαιρετικά αναποτελεσματική.

Ισλάμ και εθνικισμός συνθέτουν από μόνα τους ένα εκρηκτικό κοκτέηλ. Αν προσθέσει κανείς και τα συμφέροντα του πετρελαικού πλούτου σε ένα περιβάλλον δυσχερών οικονομικών εξελίξεων για την χώρα σαν σύνολο, τα προβλήματα της Κινεζικής πολιτικής γίνονται ολοφάνερα.

Πηγή www.andrianopoulos.gr