Ένα κομβικό σημείο αποτελεί ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ, όταν στις 6 Οκτωβρίου 1973 οι αιγυπτιακές δυνάμεις αντεπιτέθηκαν για την ανακατάληψη της χερσονήσου του Σινά. Οι ΗΠΑ είχαν ζητήσει από την κυβέρνηση Παπαδόπουλου την άδεια να χρησιμοποιήσουν το στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας για τον στρατιωτικό ανεφοδιασμό του Ισραήλ. «Η άρνηση που δέχτηκαν ήταν ευγενική, διότι δεν ήταν συμβατή με τους σκοπούς του ΝΑΤΟ».

Από το Γιομ Κιπούρ στον Αττίλα

Για να παρακολουθήσουμε την υπόθεση εργασίας που έχει προταθεί να τεκμηριώσουμε, θα πρέπει πρώτα-πρώτα να ξεφύγουμε από κάθε υποψία περί «συνωμοτικών θεωριών». Το ότι μπορεί να υπήρξε σύμπτωση των συμφερόντων του Ισραήλ και της Αμερικής για την Κύπρο στην Ανατολική Μεσόγειο, κατά τη συγκυρία 1973-74 ή και προηγούμενα, αυτό δεν σημαίνει ότι προϋπήρξε κάποια συνδυασμένη ή/και προσχεδιασμένη ενέργεια εκ μέρους κάποιου «εβραϊκού λόμπι» στην Αμερική υπό την «καθοδήγηση του Κίσινγκερ», ο οποίος και ενορχήστρωσε – κρατήστε την αναπνοή σας – την εξέγερση του Πολυτεχνείου με τους «προβοκάτορες της Νομικής», την πτώση του Παπαδόπουλου και την άνοδο του ψυχοπαθή Ιωαννίδη στην εξουσία, το πραξικόπημα ενάντια στο Μακάριο και τέλος τις δύο τουρκικές προελάσεις στο νησί, με αποκλειστικό στόχο την ασφάλεια του Ισραήλ. Σ’ αυτό το σημείο, η συμβολή του Βαγγέλη Κουφουδάκη στη συζήτηση είναι κάτι παραπάνω από διαφωτιστική.

Ο Κουφουδάκης έχει ουσιαστικά υποστηρίξει ότι στην κρίση του 1974 ο Κίσινγκερ δεν έκανε τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από το να εφαρμόσει με μαεστρία τα πλάνα του Άτσεσον, τα οποία και γνώριζε πάρα πολύ καλά. Ο Άτσεσον είχε προτείνει στην Ελλάδα του Γεωργίου Παπανδρέου να «κινηθεί» για την ανατροπή του Μακάριου και την εφαρμογή της «ένωσης», ενώ η Τουρκία θα «επέμβαινε» να κατοχύρωνε τη δική της βάση(εις) στο νησί, η οποία και θα έπρεπε να διαπραγματευτεί. Ένας από τους λόγους για τους οποίους η ελληνική μεραρχία υποτίθεται ότι είχε πάει στο νησί, ήταν και η εφαρμογή των αμερικανικών σχεδίων μέσω της ανατροπής του Μακάριου, άσχετα αν η μεραρχία ως τέτοια, εφόσον στο νησί, θα μπορούσε να εμπεδώσει μια de facto κυριαρχία της ελληνικής πλευράς δημιουργώντας «τετελεσμένα επί του εδάφους». Το 1974 τα πράγματα δεν συνέβησαν ακριβώς έτσι, αλλά το ουσιαστικό είχε επιτευχθεί. Ο ελληνο-τουρκικός πόλεμος αποφεύχθηκε, η Κύπρος πέρασε υπό τον αμυντικό σχεδιασμό της Τουρκίας και του Ισραήλ και το «νομικό» θέμα της τουρκικής εισβολής και κατοχής εκκρεμεί στον ΟΗΕ και, τώρα πλέον, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και πάλι, οι συμπτώσεις της ιστορίας υπήρξαν τέτοιες που έκαναν τα συμφέροντα του Ισραήλ να συμπέσουν με αυτά της υπερδύναμης κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Η αλήθεια είναι ότι ένας από τους πιο βασικούς στόχους της εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ήταν η άμυνα και η ασφάλεια του Ισραήλ. Η αλήθεια επίσης είναι ότι τόσο την κρίση του Γιομ Κιπούρ, όσο και αυτήν της Κύπρου τις διαχειρίστηκε ο Κίσινγκερ με τη διπλή του ιδιότητα ως Εθνικός Σύμβουλος Ασφάλειας και ως Υπουργός Εξωτερικών. Κανένας ποτέ μέχρι σήμερα στην ιστορία της Αμερικανικής πολιτικής δεν κατείχε και τα δύο αυτά ανώτατα αξιώματα ταυτόχρονα. Επίσης, η ποιοτική διαφορά μεταξύ του πολέμου των έξι ημερών του 1967 και του Γιομ Κιπούρ είναι ότι στη δεύτερη περίπτωση το Ισραήλ πραγματικά κινδύνευσε, ειδικά τις πρώτες μέρες, να καταρρεύσει. Το πιο αξιοσημείωτο είναι ότι τον Οκτώβριο του 1973 τόσο η Ελλάδα όσο και ο Μακάριος και η Αγγλία αρνήθηκαν να παράσχουν την όποια βοήθεια στο Ισραήλ και στους Αμερικάνους τα πρώτα κρίσιμα εικοσιτετράωρα της αιφνιδιαστικής επίθεσης των Αράβων. Χαρακτηριστικά, η Αγγλία αρνήθηκε να παραχωρήσει στην Αμερική τις βάσεις της στην Κύπρο για οποιαδήποτε παροχή διευκόλυνσης στην άμυνα του Ισραήλ. Η Τουρκία, λόγω εμπλοκής της Σοβιετικής Ένωσης στη σύγκρουση, επίσης αρνήθηκε να βοηθήσει ανοιχτά τους Αμερικανούς και το Ισραήλ. Ποια λοιπόν μπορούσε να ήταν η λύση ώστε παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον να μπορούν αποφευχθούν;

Αυτό που θα μπορούσε ίσως κάποιος, έστω και διστακτικά, να ονομάσει «δόγμα Κίσινγκερ για την Ανατολική Μεσόγειο» δεν είναι παρά το ξεδίπλωμα ενός πολύ λογικού σχήματος, το οποίο υπαγορεύει διχοτομική/ΝΑΤΟϊκή λύση στη Κύπρο με βάση τα σχέδια Άτσεσον, προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο εχθρικής στάσης της κυπριακής κυβέρνησης ενόψει καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης στη Μέση Ανατολή και υπό τον έλεγχο της Σοβιετικής Ένωσης. Ακόμα, για λόγους που αναφέραμε προηγούμενα, μία ισχυρή κεντρική κυβέρνηση στην Κύπρο υπό τον Μακάριο δεν συνέφερε ούτε στο Ισραήλ ούτε στην Αμερική το 1974. Πιστεύουμε ότι το πράσινο φως στη Τουρκία να εισβάλει τον Ιούλιο του 1974 δόθηκε υπό το φως αυτής της στρατηγικής εκτίμησης. Με αυτόν το τρόπο, οι σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας αναζωογονούνταν, ενώ οι σχέσεις Ελλάδας, από τη μια μεριά, και Ισραήλ-Αμερικής από την άλλη θα συνέχιζαν την κατηφορική τους πορεία. Ταυτόχρονα, το Ισραήλ και η Αμερική θα είχαν την ευχέρεια να εντάξουν ολοσχερώς τη Κύπρο στο δικό τους σύστημα άμυνας, ένα σύστημα στο οποίο η Τουρκία συμμετέχει επίσημα πλέον από το 1996, την εποχή που παγιοποιήθηκε και δημόσια ο ισραηλινο-τουρκικός άξονας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αλλά πώς εξασφαλίστηκε η ουδετερότητα της Σοβιετικής Ένωσης το καλοκαίρι του 1974; Σ’ αυτό το ερώτημα δεν μπορούμε να απαντήσουμε, εφόσον δεν έχουμε πρόσβαση στα πρακτικά της συζήτησης μεταξύ Γκρομίκο και Κίσινγκερ τον Ιούνιο του 1974. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι η Σοβιετική Ένωση έτρεφε ανοιχτή αντιπάθεια προς την ελληνική χούντα και ότι από το 1967-68 και μετά, με δημόσιες παρεμβάσεις, άρχισε να εκδηλώνει συμπάθεια προς τη τουρκοκυπριακή κοινότητα και να την αποκαλεί ως ισότιμη συνομιλήτρια του Μακάριου.

Γιατί όμως να μην υποθέσουμε ότι Γκρομίκο και Κίσινγκερ, τον Ιούνη του 1974, δεν συζήτησαν διόλου το θέμα της Κύπρου; Αμφότεροι γνώριζαν τις προθέσεις του Ιωαννίδη και των Τούρκων, οι οποίοι και προετοίμαζαν απόβαση στο νησί τουλάχιστον από το Φεβρουάριο του 1974. Αμυντικοί αναλυτές έχουν δικαιολογημένα υποστηρίξει ότι συντονισμένη απόβαση σε νησί (πρώτη φυσική ζώνη άμυνας η θάλασσα) με συμμετοχή και των τριών όπλων (αεροπορία, ναυτικό, στρατός ξηράς και ειδικών σωμάτων) απαιτεί προετοιμασία και συγκέντρωση δυνάμεων τουλάχιστον 6-7 μηνών. Η αλήθεια είναι ότι ο Κίσινγκερ είχε εκτιμήσει τη στρατηγική αξία της Κύπρου στο ψυχρο-πολεμικό παιγνίδι και στην άμυνα και ασφάλεια του Ισραήλ πολύ πριν το 1973-74. Σ’ ένα από τα πρώτα του βιβλία, «Πυρηνικά Όπλα και Εξωτερική Πολιτική», γραμμένο το 1957, ο Κίσινγκερ έγραφε: «Στο ορατό μέλλον θα πρέπει να είμαστε ικανοί να υπολογίζουμε στην Οκινάουα ή τις Φιλιππίνες ως περιοχές εφόδου για την ανατολική Ασία, στην Κύπρο ή τη Λιβύη ως περιοχές εφόδου για τη Μέση Ανατολή, και στην Αγγλία ως βάση εφόδου για την Ευρώπη. Και αν η πολιτική μας είναι σε θέση να βλέπει μακριά, τότε θα πρέπει να είμαστε σε θέση ως Αμερική να δημιουργήσουμε άλλες φιλικές περιοχές και ζώνες κοντά στα σημεία εύφλεξης».
Ο Κίσινγκερ σίγουρα έλεγε περισσότερες αλήθειες ως ακαδημαϊκός παρά ως πολιτικός συγγραφέας.
politis-news.com

Τριανταπέντε χρόνια μετά την Κυπριακή Τραγωδία, καιρός είναι να αναφερθούμε στην «ισραηλινή διασύνδεση». Μας τη θύμισε το βιβλίο «Cyprus- A modern History» του William Mallinson,(έκδοση 2005), που μού έστειλε σήμερα, ο παλαίμαχος δημοσιογράφος Ηλίας Δημητρακόπουλος, από την Ουάσιγκτον.”Το αμερικανικό ενδιαφέρον για τη ασφάλεια του Ισραήλ –γράφει ο Μάλινσον- ανάγεται από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, καθώς η Σοβιετική Ένωση εξόπλιζε τους εχθρούς του Ισραήλ και ο αδέσμευτος Ντομ Μίντοφ στη Μάλτα έδιωχνε τις βρετανικές βάσεις από το νησί. Τότε (Ιανουάριος 1973) η στρατιωτική χούντα της Αθήνας υπέγραφε την περίφημη συμφωνία για παροχή λιμενικών διευκολύνσεων για τον 6ο Αμερικανικό Στόλο.

Ήταν τότε που διαβεβαίωνε η χούντα για την παραδοσιακή φιλία με τις ΗΠΑ, παρ’ όλο που αρνιόταν να αναγνωρίσει το Ισραήλ. Όπως υποστηρίζει ο Μάλισον «η Ελλάδα ουδέποτε αναγνώρισε πλήρως το Ισραήλ». Γράφει λοιπόν ο Μάλινσον: «Η Κύπρος, είχε αποκτήσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ΗΠΑ, λόγω της σημασίας που παίζει στην άμυνα του Ισραήλ. Το ίδιο ενδιαφέρον όσο η τουρκο-ισραηλινή στρατιωτική συνεργασία. Ο Κίσινγκερ είχε ξεκινήσει την προσπάθεια για την απομάκρυνση του Μακαρίου και την εγκατάσταση στην Λευκωσία μια φιλική στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ κυβέρνηση. Είτε αν η φιλική προς τις ΗΠΑ κυβέρνηση των Αθηνών πετύχαινε την ένωση με την Κύπρο, είτε μια τουρκική εισβολή στην Κύπρο εξασφάλιζε αρκετά εδάφη ώστε να εξασφαλισθούν οι εγκαταστάσεις που απαιτούνται για την προστασία του Ισραήλ. Όλα αυτά βρίσκονταν σε απόλυτη συμφωνία με την ταυτισμένη με τα ισραηλινά συμφέροντα και τις τουρκικές βλέψεις, στρατηγική του Κίσινγκερ. Έτσι έφερνε την Κύπρο στο προσκήνιο της Μέσης Ανατολής. Η κατάσταση είναι η ίδια σήμερα. Ο πρώην πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης συμφωνεί πως «οι ΗΠΑ επιθυμούν η Κύπρος να παίξει ρόλο στην ισραηλινή άμυνα». Ο δημοσιογράφος Ηλίας Δημητρακόπουλος επίσης υποστηρίζει πως «η Κύπρος είναι σημαντική για την άμυνα του Ισραήλ».

Ένα κομβικό σημείο αποτελεί ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ, όταν στις 6 Οκτωβρίου 1973 οι αιγυπτιακές δυνάμεις αντεπιτέθηκαν για την ανακατάληψη της χερσονήσου του Σινά. Οι ΗΠΑ είχαν ζητήσει από την κυβέρνηση Παπαδόπουλου την άδεια να χρησιμοποιήσουν το στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας για τον στρατιωτικό ανεφοδιασμό του Ισραήλ. «Η άρνηση που δέχτηκαν ήταν ευγενική, διότι δεν ήταν συμβατή με τους σκοπούς του ΝΑΤΟ». Παρόλο που κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες είχαν αρνηθεί τότε διευκολύνσεις στον ανεφοδιασμό του Ισραήλ με πολεμοφόδια, η εγγύτητα της Ελλάδας με το Ισραήλ μετρούσε, ιδιαίτερα μετά την άρνηση του Έντουαρντ Χηθ να επιτρέψει την χρησιμοποίηση των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο. Ο Κίσινγκερ κόντεψε να πάθει αποπληξία. Και τον μεν Χηθ δεν ήταν εύκολο να ανατρέψουν οι Αμερικανοί, αλλά τον Παπαδόπουλο… Είχαν έτοιμο τον διάδοχό του. Τον Ιωαννίδη, και πρωθυπουργό με θητεία στις ΗΠΑ, τον Ανδρουτσόπουλο.
styx.gr