Της Ελίνας Γαληνού
Το άνοιγμα της Πατριαρχικής Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας πριν ένα χρόνο, σηματοδότησε την απαρχή μιας νέας εποχής όσον αφορά την ευρύτερη γνωστοποίηση της πνευματικής της κληρονομιάς.
Η ιστορική της πορεία ξεκινάει από τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους και θεωρείται προέκταση της αρχαίας Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Αρχικά εδραζόταν στο Καισάρειον, την λεγόμενη «Μεγάλη Εκκλησία» της Αλεξάνδρειας, ενώ στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Κάιρο ακολουθώντας την Πατριαρχική Εδρα. Το 1796, υπό την επιμέλεια του τότε Πατριάρχη Παρθένιου του Πάτμιου, συντάχθηκε ο πρώτος κατάλογος βιβλίων και χειρογράφων που διέθετε, μεταξύ των οποίων και ο περίφημος Αλεξανδρινός Κώδικας, έργο του 4ου αιώνα μ.Χ., ο οποίος περιείχε το κείμενο της Αγίας Γραφής…
Το 1928, η Βιβλιοθήκη μεταφέρθηκε στην Αλεξάνδρεια όπου και η μόνιμη έδρα του Πατριαρχείου και το 1971 στεγάστηκε οριστικά στο Πατριαρχικό Μέγαρο Αλεξάνδρειας, στην Τοσιτσαία Σχολή (ίδρυμα του ευεργέτη Μ.Τοσίτσα), όπου βρίσκεται και ο Πατριαρχικός Οίκος. Το περιεχόμενό της είναι ανεκτίμητο σε μέγεθος και αξία.
Περιέχει περί τους 650 χειρόγραφους κώδικες εκ των οποίων οι παλαιότεροι χρονολογού-νται τον 10 αι. μ.Χ. Το θεματικό τους περιεχόμενο είναι κυρίως θρησκευτικό, ενώ συναντώ-νται και τραγωδίες του Αισχύλου, του Ευρυπίδη, φιλοσοφικά έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Ο Αλεξανδρινός Κώδικας δεν περιλαμβάνεται πλέον στους πνευματικούς της θησαυρούς, καθώς δωρίστηκε από τον Πατριάρχη Κύριλλο Λούκαρι στον Βασιλιά της Αγγλίας και σήμερα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο. Το γενικό της περιεχόμενο αποτελείται από 40.000 τίτλους βιβλίων, ενώ πολλά απ΄αυτά είναι παλαιές έντυπες εκδόσεις. Τη διατήρηση και συντήρησή τους, ανέλαβε το Ιστορικό Παλαιογραφικό Αρχείο-τμήμα του Μ.Ι.Ε.Τ. Το έργο αυτό είναι ένα από τα τελευταία επιτεύγματα του ΙΠΕ, το οποίο από το 1974 έχει διεκπεραιώσει περί τις 200 επιστημονικές αποστολές ανάλογης σημασίας και επέχει πλέον θέση τράπεζας πληροφοριών για μελετητές της ελληνικής Παλαιογραφίας.
Όπως εξήγησε ο κ. Τσελίκας, υπεύθυνος του ΙΠΑ «με την δράση μας πιστεύουμε ότι βοηθήσαμε να επαναλειτουργήσει σύντομα η Πατριαρχική Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Επιθυμούμε να είναι όχι απλώς ένα τουριστικό αξιοθέατο, αλλά ένας Οικουμενικός τόπος συνεύρευσης επιστημόνων μέσω Πανεπιστημιακών σεμιναρίων. Είναι η μοναδική παλαιά βιβλιοθήκη που υπήρχε ανέκαθεν στην Αλεξάνδρεια και το περιεχόμενό της είναι ανεπί-τρεπτο να μένει αναξιοποίητο στην σύγχρονη εποχή. Όμως χρειάζεται η παρουσία του κόσμου για να αναδειχτεί η τεράστια πνευματική της κληρονομιά. Μέσα στα προσεχή σχέδια είναι ένα εκκλησιαστικό μουσείο για να εκτεθούν εικόνες, άμφια και ιερά σκεύη, καθώς η Βιβλιοθήκη είναι πλουσιότατη σε τέτοιο υλικό, ενώ θα λειτουργήσει εργαστήριο συντήρησης χειρογράφων και παλαιογραφικού υλικού…»