Ρεάλ πολιτίκ ή δημοκρατικός ιδεαλισμός; Το δίλημμα αυτό αναδείχθηκε όλη την προηγούμενη εβδομάδα μετα την ιδιαίτερα προσεκτική στάση του αμερικανού προέδρου Μπάρακ Ομπαμα απέναντι στην εξεγέρση στο Ιράν. Η νέα αμερικανική κυβέρνηση έχει πάρει το μάθημά της από το 1999, όταν η αναφανδόν υποστήριξη των ΗΠΑ στις τότε φοιτητικές κινητοποιήσεις αποδυνάμωσε τη θέση τους, ενώ παράλληλα εκτιμά ότι οι διαφορές τελικά μεταξύ Αχμαντινετζάντ-Μουσαβί είναι μικρότερες απ’ όσοι μερικοί ελπίζουν.

Η αμερικανική διπλωματία θεωρεί ότι η έκρηξη των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων μπορεί ή να προκαλέσει μεταρρυθμίσεις μέσα στο θεοκρατικό καθεστώς, που θα μπορούσαν ενδεχομένως να μειώσουν την ένταση στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, ή, αντίθετα, να οδηγήσει σε σκλήρυνση του καθεστώτος από τον ολοένα αυξανόμενο πανικό και την ανασφάλειά του απέναντι στις κινητοποιήσεις της ιρανικής νεολαίας. Η πλειονότητα των αμερικανών αξιωματούχων, έτσι κι αλλιώς, συμφωνεί με ένα παλιό δόγμα που λέει «να λες λίγα και να κάνεις ακόμη λιγότερα».

«Δεν είναι παραγωγικό, δεδομένης της ιστορίας των ιρανο-αμερικανικών σχέσεων, να φαίνεται ότι παρεμβαίνουμε», δήλωσε την περασμένη Τρίτη ο αμερικανός πρόεδρος. Η κυβέρνηση Ομπάμα κατανοεί ότι παραμένουν νωπές στη μνήμη της ιρανικής κοινής γνώμης ο ρόλος και η ανάμειξη της CIA, το 1953, στην ανατροπή του τότε πρωθυπουργού Μοχάμεντ Μοσαντέκ, που προκάλεσε την εγκαθρίδυση του τυρρανικού καθεστώτος του σάχη.

Μια ανοιχτή, λοιπόν, στήριξη του Μουσαβί ή των διαδηλώσεων θα έβαζε σε λειτουργία τα αντιαμερικανικά αντανακλαστικά και θα επέτρεπε να κατηγορηθεί ευθέως η Ουάσιγκτον για υποκίνηση των ταραχών, ενώ θα εκτροχίαζε τις υποσχέσεις του Μπαράκ Ομπάμα για μια «πρακτική διπλωματία» απέναντι στην Τεχεράνη.

Ωστόσο, η στάση Ομπάμα έχει δημιουργήσει ερωτήματα σε μερίδα της κοινής γνώμης και προκάλεσε την κριτική των νεοσυντηρητικών στο Κογκρέσο, καθώς απέφυγε ανοιχτά να καταδικάσει βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων. Η τακτική του είναι αλήθεια ότι έρχεται σε αντίθεση με τις βασικές αρχές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και με το πνεύμα της ομιλίας προς τον μουσουλμανικό κόσμο στο Κάιρο, όταν δήλωνε ότι είναι σημαντικό οι ηγέτες να λένε δημόσια όσα συζητούν ιδιωτικώς.

Ομως, η προσεκτική προσέγγιση Ομπάμα υπογραμμίζει και τις διαφορές με την πολιτική ατζέντα του προκατόχου του, ο οποίος είχε ως δόγμα ότι η Ουάσιγκτον θα πρέπει να κάνει τα πάντα, ακόμα και να υποστηρίξει την αντιπολίτευση ή να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη για να επιβάλει μια αμερικανική τύπου δημοκρατία. Σε αντίθεση ο Μπαράκ Ομπαμα πιστεύει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να ακολουθούν την πολυμέρεια στις διεθνείς τους σχέσεις και μια πιο ήπια τακτική σε χώρες με απολυταρχικά καθεστώτα.

Αλλωστε, ο νέος αμερικανός πρόεδρος γνωρίζει τρία βασικά δεδομένα: πρώτον ότι το Ιράν μπορεί να δυσκολέψει την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ υποστηρίζοντας τους σιίτες αντάρτες στη χώρα, δεύτερον ότι η Τεχεράνη παίζει ένα «διπλό» παιγνίδι εφοδιάζοντας τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, και τρίτον ότι οι Ιρανοί υποστηρίζουν την οργάνωση της Χεζμπολάχ στο Λίβανο, που δρα στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ