του Μάριου Ευρυβιάδη
Αποτελεί πάγιο αξίωμα της διεθνούς πολιτικής ότι η απόλυτη ασφάλεια δεν είναι εφικτή στο διεθνές σύστημα. Και η επιδίωξή της παράγει απόλυτη ανασφάλεια.
Είναι προφανές ότι στην περίπτωση της Κύπρου, η Τουρκία επιδιώκει το απόλυτο. Πιστεύει ότι από πλευράς στρατιωτικής ισχύος έχει εξασφαλίσει το απόλυτο και ότι με τις «πλάτες» της «διεθνούς κοινότητας», δηλαδή των Αγγλο–αμερικανών, η επιδίωξη αυτή είναι ταυτόχρονα και «νομιμοποιημένη».
Στη βάση της παραπάνω υπόθεσης δε μπορεί να υπάρξει η οποιαδήποτε «λύση», δηλαδή «διευθέτηση» του κυπριακού. Η μεγάλη πλειοψηφία του κυπριακού λαού δεν πρόκειται ποτέ να συναινέσει σε ένα καθεστώς εσαεί κηδεμονίας από τρίτους που να παραπέμπει σε ένα σύστημα εγγυήσεων αλά Ζυρίχης. Δηλαδή, σε ένα σύστημα που εξασφαλίζει τα συμφέροντα τρίτων, αλλά και καταστρατηγεί τα δικά του, με κυρίαρχο αυτό της ασφάλειας.
Η ασφάλεια είναι αμοιβαίο αγαθό. Δεν είναι, όπως προανέφερα «απόλυτο». Και η επιδίωξη της «απόλυτης ασφάλειας» τεκμηριώνει, εξ ορισμού, την κακή πίστη εκείνου που την επιδιώκει.
Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τι συζητείται ή εάν καν συζητείται το οτιδήποτε κάτω από το «Κεφάλαιο Ασφάλεια» στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις. Αλλά εάν η θέση της Άγκυρας παραμένει αυτή του Τούρκου αρχι–caudillo Γιασάρ Μπουγιούκανιτ, όπως την εξέφρασε το 2005 όταν επισκέφτηκε την τουρκοκρατούμενη Κύπρο – «χωρίς μία οριστική και μόνιμη λύση δε θα φύγει ούτε ένας στρατιώτης από εδώ», είναι δυνατόν να υπάρξει η οποιαδήποτε διευθέτηση;
Αργά ή γρήγορα η κυβέρνηση Χριστόφια θα βρεθεί αντιμέτωπη, σε πρακτικό επίπεδο, με την τουρκική θέση/απαίτηση για «απόλυτη ασφάλεια». Και ή θα την αποδεχθεί ή θα πρέπει να την αντιμετωπίσει αποτελεσματικά.
Εάν επιλέξει να την αντιμετωπίσει, θα πρέπει να ακολουθήσει μία στρατηγική απονομιμοποίησης του λεγόμενου συστήματος εγγυητικών δικαιωμάτων που απορρέει από τις σχετικές Συνθήκες Εγγυήσεις και Συμμαχίες του 1959-1960.
Οι Συνθήκες αυτές βασίζονται σε τρεις πυλώνες νομιμότητας: τον βρετανικό, τον ελληνικό και τον τουρκικό. Εάν για οποιονδήποτε λόγο ο ένας πυλώνας παύσει να υφίσταται, τότε θα έχουμε την εκ των πραγμάτων κατάρρευση του όλου οικοδομήματος. Ή αλλιώς θα έχουμε την απαρχή της αναπόφευκτης απονομιμοποίησής του.
Είναι προφανές από τον παραπάνω συλλογισμό ότι το «κλειδί» της υπονόμευσης της «νομιμότητας» του ηγεμονικού και αναχρονιστικού συστήματος των εγγυήσεων βρίσκεται στην Αθήνα. Η ενεργός συμμετοχή της Ελλάδας στο σύστημα αυτό κάνει δυνατή αλλά και «νομιμοποιεί» την τουρκική κατοχή της Κύπρου. Ακόμη χειρότερα, επιτρέπει στην Τουρκία να εξασκεί στην πράξη μια στρατηγική ηγεμονία και έλεγχο σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, με τελικό κίνδυνο την διεθνή νομιμοποίηση της πολιτικής της Άγκυρας.
Η Ελλάδα δε χρειάζεται καν να καταγγείλει τις Συνθήκες Εγγύησης και Συμμαχίας. Μπορεί όμως, να παύσει να συμμετέχει σε αυτές επικαλούμενη είτε «αδυναμία» ανταπόκρισης στις συμβατικές της υποχρεώσεις, είτε την ασυμβατότητά τους με το Ελληνικό Σύνταγμα και τις υποχρεώσεις της Ελλάδας (και της Κύπρου) έναντι στην Ε.Ε. Όποια μέθοδος και εάν επιλεχθεί, θα επιφέρει ένα επαναστατικό αποτέλεσμα: Θα αρχίσει την αντίστροφη μέτρηση για την απονομιμοποίηση του ηγεμονικού καθεστώτος των Συνθηκών Εγγύησης και Συμμαχίας. Και θα δημιουργήσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την παροχή πραγματικής ασφάλειας στην Κύπρο.