Στο διαρκές «μπρα ντε φερ» αισιόδοξων και απαισιόδοξων νικητές τρεις φορές, αναδείχθηκαν οι δεύτεροι. Με τελευταία την επικράτησή τους στο πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου, όταν εγγράφηκαν τα νεώτερα χαμηλά για το δείκτη S&P 500 της Wall Street (στη φωτογραφία).

Η αποτίμηση των αποφάσεών της θα καθορίσει τη μεσοπρόθεσμη τάση των χρηματιστηρίων
Αν ήταν δυνατό να μετουσιωθούν οι αγορές σε ένα πρόσωπο, θα έμοιαζαν με κάποιον που ζαλισμένος από ένα πρωτοφανέρωτο συμβάν, θα τσιμπιόταν, για να διαπιστώσει αν όσα συμβαίνουν ύστερα από αυτό, είναι πραγματικότητα και δεν τα ονειρεύεται.
Αυτός είναι ένας παραλληλισμός της δυναμικής που επέβαλλε στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά, η φούσκα στην αγορά δανεισμού αφενός και η, χωρίς ιστορικό προηγούμενο, αντίδραση της πολιτικής ηγεσίας του πλανήτη, στην ύφεση που απλώθηκε παντού.
Διότι από το φθινόπωρο του 2008 ως σήμερα, η επενδυτική κοινότητα κλήθηκε να αφομοιώσει μια παγκόσμια κρίση, που όμοιά της δεν υπήρξε μετά το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αναγκαστικά στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία του θεάματος, αυτή η κρίση για να γίνει αποδεκτή ως πληροφορία προς τους πολίτες, χρειάστηκε να αναζητηθούν οι, πλησιέστερες χρονικά και ποιοτικά, αντίστοιχες καταστάσεις.
Η Great Depression του 1929 ως το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν η καταλληλότερη αντιστοιχία και μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers απόκτησε τον αριθμό Ι, ενώ πολλοί αναλυτές άρχισαν να ομιλούν περί Great Depression ΙΙ, που είναι αναπόφευκτη. Υφίσταται συνεπώς, μια διαρκής διαπάλη μεταξύ των αισιόδοξων και των απαισιόδοξων, που άρχισε από τον πανικό του Σεπτεμβρίου και διαρκεί ως σήμερα.

Η διελκυστίνδα απαισιόδοξων και αισιόδοξων
Τα «όπλα» των αισιόδοξων ήταν οι προσπάθειες των κατά τόπους πολιτικών ηγεσιών, να αντιμετωπιστεί αρχικά σε τοπικό επίπεδο, το χάος που προκάλεσε ο φόβος πως οι τράπεζες μπορεί «να πέσουν έξω». Ενημερώθηκαν επίσης, για το απύθμενο βάθος της τρύπας που είχε δημιουργήσει στο σύστημα της χώρας τους, το συνολικό οικοδόμημα που κατασκεύασαν οι γίγαντες του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος γύρω από πάσης φύσεως, ποιότητας και αξιοπιστίας δάνεια, που γινόντουσαν αξιόγραφα ΑΑΑ. Με πρώτες τις ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Ε.Ε., το Ηνωμένο Βασίλειο, η Κίνα και όσοι άλλοι μπορούσαν, επιχείρησαν με ενίσχυση της ρευστότητας, να βάλουν φρένο στην κατρακύλα που προκάλεσε η τραπεζική κρίση.
Όταν όμως μια οικονομική οντότητα «πληρώνει» ζημιές που δεν προκάλεσε αρχικά η ίδια, αναζητά τους ενόχους. Οι πολίτες αντιλαμβάνονται πως τα δισ. δολάρια ή ευρώ ή γιεν [JPY=X] Σχετικά άρθρα ή γουάν που ρίχνονται στο τραπεζικό σύστημα, θα βγουν από τη δική του τσέπη. Οι ηγεσίες των κρατών, στο δικό τους επίπεδο, «έπαιξαν» για αρκετό χρονικό διάστημα το παιχνίδι των ενοχών. Και όλοι έδειχναν τις ΗΠΑ και για την ακρίβεια τη Wall Street.
Οι απαισιόδοξοι ενισχύοντας τις θέσεις τους περί Great Depression ΙΙ κάθε φορά που τα μακροοικονομικά δεδομένα ήταν χειρότερα των προσδοκιών, έστελναν με τις κινήσεις τους τις αγορές αγαθών, τα χρηματιστήρια και τις αγορές ομολόγων χαμηλότερα. Άλλοτε ταυτόχρονα και άλλοτε περιοδικά.
Στο διαρκές μπρα ντε φερ νικητές τρεις φορές, αναδείχθηκαν οι απαισιόδοξοι. Με τελευταία την επικράτησή τους στο πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου, όταν εγγράφηκαν τα νεότερα χαμηλά για τον S&P 500. Έκτοτε τα χρηματιστήρια αντιδρώντας συγχρονισμένα με τη Wall Street, έχουν διαγράψει άνοδο διαρκείας τεσσάρων εβδομάδων ήδη. Το σταμάτημα που διαπιστώθηκε από όλους όσοι παρακολουθούν στενά τις διεθνείς αγορές, έγινε μετά τη συνάντηση στο Λονδίνο. Αλλά δεν σχετίζεται με απογοήτευση, αλλά με το ψυχολογικό σοκ που προκλήθηκε σχεδόν αθόρυβα με τη λήξη της συνόδου των G20.

Θρίαμβος ή ξεγέλασμα οι αντοχές στην «περιφέρεια»
Δεν είναι πολλά τα χρόνια που πέρασαν, από την εποχή που οι αγορές ανέβαιναν, γνωρίζοντας την ύφεση της αγοράς ακινήτων και το sub prime marafeti. Γιατί οι αναλύσεις έδειχναν, πως οι υπόλοιπες χώρες και δη οι αναπτυσσόμενες, ήταν ικανές να ισορροπήσουν τις επιπτώσεις, από τα προβλήματα των ΗΠΑ, στην παγκόσμια ανάπτυξη.
Φυσικά μετά, τα προβλήματα έγιναν ρήγματα στο σύστημα δανεισμού και κατόπιν ήρθε η διαπίστωση, πως οι ρωγμές από τη Wall Street είχαν απλωθεί σε όλα σχεδόν τα τραπεζικά συστήματα του κόσμου. Επίσης, έγινε σχεδόν ακαριαία αντιληπτό ότι τα τοπικά τραπεζικά συστήματα δεν είχαν τη δύναμη να αντιμετωπίσουν με τις συνήθεις μεθόδους, τα προβλήματα που τους δημιούργησε η επί μακρόν χρήση των τοξικών αξιόγραφων. Άρχισε λοιπόν να θεμελιώνεται σταθερά και η θέση των ΗΠΑ πάνω στο θέμα των ενοχών.
Σε γενικές γραμμές ήταν: «Όντως από το δικό μας σύστημα ξεκίνησε η “φάμπρικα” αλλά και τα δικά σας συστήματα όχι μόνο τη δούλεψαν αλλά την καραεκμεταλλεύτηκαν δεόντως».
Μέσα από αυτήν τη διαπάλη, η «περιφέρεια» του G20 είχε αρχίσει να αποκτά στην παγκόσμια κοινότητα ένα μεγαλύτερο μερίδιο. Κυρίως διότι στα αποθεματικά που τους τα ανέβασε το παγκόσμιο εμπόριο και τα κέρδη από αυτό, υπήρχε μεγάλο μέρος από το χρέος των πλέον αναπτυγμένων, του «πυρήνα» του G20. Αλλά είναι διαφορετικό να υποψιάζεται το επενδυτικό κοινό πως θα υπάρξει μετατόπιση των κέντρων οικονομικής και πολιτικής ισχύος και άλλο είναι, να υλοποιείται η σχηματοποίηση της ανακατανομής ισχύος.
Οι απαισιόδοξοι άρπαξαν την ευκαιρία, να ομιλήσουν για επέκταση του λανθασμένου τρόπου αντιμετώπισης της ύφεσης και παρουσιάζουν την απόφαση του Λονδίνου, ως ένα βήμα προς την εποχή των παγκόσμιων πληθωριστικών πιέσεων. Οι αισιόδοξοι προβλέπουν αναθέρμανση της παγκόσμιας οικονομίας, μέσα από τη θετική συνεισφορά της περιφέρεις του G20, που αξίζει να υπενθυμίσουμε τους «προγόνους» του.
Ο Doug Noland σχολιάζοντας την τελευταία σύνοδο G20 (Group of Twenty Finance Ministers and Central Bank Governors) αναφέρεται σε παλαιότερες μέρες όταν οι ΗΠΑ υπαγόρευαν τις εργασίες της συνόδου στο G5 (Γκρουπ από πέντε υπουργούς Οικονομικών και κεντρικών τραπεζιτών των ΗΠΑ, Γαλλίας, Γερμανίας, Ιαπωνίας και Ηνωμένου Βασιλείου), που αργότερα έγινε G6, με την είσοδο της Ιταλίας, και G7 με τον Καναδά το 1976. Ακολούθησε χωρίς ανακατανομές στην ισχύ το G8 με τη Ρωσία να περιλαμβάνεται στο γκρουπ, ως την εποχή του G8 + 5, που έδωσε τη θέση του, στο αναδυόμενο ως αναγκαία τελική μορφή, γκρουπ των G20.
Μετά τη συνάντηση στο Λονδίνο πολλά έχουν αλλάξει και κυριολεκτικά ζαλίσει τις αγορές. Η σύνοδος των G20 αποδείχθηκε περισσότερο καρποφόρα από τις προσδοκίες πολλών αναλυτών των αγορών, που αναγνωρίζουν τη σημασία που έχουν οι πολιτικές αποφάσεις για τη διαφυγή της παγκόσμιας ανάπτυξης από την ύφεση. Παράλληλα, τα χρηματιστήρια των αναπτυσσόμενων χωρών το 2009, σε αντίθεση με αυτά των ισχυρών νομισμάτων και αναπτυγμένων οικονομιών, ανέβηκαν υπολογίσιμα.
Ο Shanghai Composite έχει από την αρχή του χρόνου άνοδο 33%. Ο Taiex της Ταϊβάν κέρδισε 20.4%, με τους βασικούς δείκτες στη Νότια Κορέα πάνω 14,2%, στην Ινδονησία 10.7%, στις Φιλιππίνες 8.3%, στο Hong Kong 8.7%. Η αγορά της Ρωσίας από την αρχή του χρόνου είναι πάνω 18%, όταν την ίδια επίδοση παρουσιάζει και άλλη μια αγορά των BRIC, αυτή της Βραζιλίας.
Πολλοί απέδωσαν την τελευταία χρηματιστηριακή άνοδο, στις προσδοκίες των επενδυτών πριν από τη σύνοδο των G20, για τη συμβολή της στην αναθέρμανση των οικονομιών. Άρα, το πώς θα εκτιμηθεί η σύνοδος από τους αναλυτές, θα καθορίσει τη μεσοπρόθεσμη τάση των χρηματιστηρίων.

Ανακατατάξεις μέσα από τη συμφωνία των G20
Οι αλλαγές που σηματοδοτεί η σύνοδος του G20 στο άρθρο των Anthony Failoa και Mary Jordan της Washington Post καταγράφονται περιεκτικά. «Το ποσό του 1 τρισ. δολαρίων που δεσμεύτηκαν οι ηγέτες του κόσμου για να πολεμήσουν την κρίση, αφορά και τις πλούσιες και τις φτωχές οικονομίες. Θα διατεθεί το πακέτο των κεφαλαίων μέσα από τα κανάλια που θα διαμορφώσει το στην Washington εδρεύον ΔΝΤ International Monetary Fund , που μετά τη σύνοδο αναδύεται με μεγάλη και ανανεωμένη αποστολή. Το ΔΝΤ τα τελευταία χρόνια είχε σχεδόν αποκλειστικά εστιάσει τις δραστηριότητές του στη βοήθεια των υπό ανάπτυξη χωρών σε κρίση.
Μέρος της συμφωνίας που σημειώθηκε την Πέμπτη, είναι και το ασυνήθιστο βήμα της επέκτασης κατά 250 δισ. δολάρια του ποσού που θα συγκεντρωθεί από το ΔΝΤ, για να ενισχυθεί η ρευστότητα των οικονομιών που πληγώθηκαν από την κρίση στην αγορά δανεισμού.
Σημαντικό μέρος του συνολικού ποσού θα κατευθυνθεί σε βιομηχανοποιημένα έθνη όπως η Ε.Ε., οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία. Απόδειξη αυτού είναι η δυνατότητα, να τραβήξουν οι ΗΠΑ 42,5 δισ. δολάρια για να επανεκκινήσει ο τοπικός δανεισμός. Γεγονός που υπογραμμίζει πως το πνεύμα της συμφωνίας για την παγκόσμια ανάπτυξη, περιλαμβάνει μέτρα βραχυχρόνιου και μακροπρόθεσμου χαρακτήρα, για την τρέχουσα κρίση που χτύπησε μικρά και μεγάλα έθνη, και απευθύνεται σε πλούσιες και φτωχές οικονομικά χώρες».
Στον αιώνα των μεγάλων ποσών η δέσμευση των G20 ύψους 1 τρισ. δολαρίων και οι εγγυήσεις για προγράμματα διάσωσης από το ανανεωμένο ΔΝΤ και τα 100 δισ. δολάρια για την Παγκόσμια Τράπεζα World Bank , τον 21ο αιώνα δεν φαίνεται να συγκινούν σοβαρά πολλούς. Οι απαισιόδοξοι όμως επιμένουν, πως πρόκειται για το ξαναζωντάνεμα πρακτικά αδρανών μηχανισμών, που τους «επανέφεραν» στη ζωή με έκχυση αδρεναλίνης, και τους προσδώσανε ξαφνικά, τη μεγαλύτερη ισχύ παρέμβασης από ό,τι σε όλη τη διάρκεια λειτουργίας τους.
Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες, που πριν μερικούς μήνες, δεν ήξεραν πού να στραφούν για βοήθεια προς σταθεροποίηση των οικονομικών τους συστημάτων, σήμερα γνωρίζουν πως κάποιοι τους περιμένουν με ανοικτές αγκάλες. Ο Dominique Strauss-Kahn που ηγείται του ΔΝΤ μετά την παράδοση των πυρομαχικών στις αποθήκες του με την συμφωνία των G20 αναφώνησε κατά τον Doug Noland.
«The IMF is back!» και οι αγορές ζαλίστηκαν. Επιπρόσθετα το ΔΝΤ θα διευρύνει το λογαριασμό του σε συνάλλαγμα με την έκδοση δικού του «χρήματος» με τα «Special Drawing Rights» (SDRs) ύψους 250 δισ. δολαρίων που θα διανεμηθούν στα κράτη-μέλη του ΔΝΤ, μεγάλα ή μικρά. Αυτό το μέρος της απόφασης χαρακτηρίζουν ορισμένοι ως νίκη των Κινέζων και των Ρώσων που ζήταγαν διεύρυνση του ρόλου των SDRs ώστε να αποτελέσουν το world reserve «currency». Δηλαδή το νόμισμα στο οποίο θα αντιστοιχούν τα αποθέματα σε συνάλλαγμα παγκόσμια.
Special Drawing Rights το παγκόσμιο νόμισμα;
Ο Zhou Xiaochuan που διευθύνει την People’s Bank of China, είπε προ εβδομάδων πως τα Special Drawing Rights θα έπρεπε να αντικαταστήσουν το δολάριο ως νόμισμα του πλανήτη.
Ο Martin Hutchinson βλέπει ουσιαστικά λάθη σε αυτή τη θέση, αν και της αναγνωρίζει πολιτικά κίνητρα. Στην εβδομαδιαία του ανάλυση, φροντίζει να τονίζει τα αρνητικά σε κάθε είδηση και γεγονός, υπογραμμίζοντας πως η ροή των κακών ειδήσεων ή εκδοχών είναι πολύ μικρότερη των θετικών. Θέτει το ερώτημα κατόπιν:
«Θα ήταν καλύτερα για την παγκόσμια ανάπτυξη να υπήρχε μια Παγκόσμια Κεντρική Τράπεζα με τη μορφή του ΔΝΤ ή άλλο σχήμα, που να διέθετε δικό του νόμισμα, το οποίο θα αποτελούσε και παγκόσμιο νόμισμα;»
Υπάρχουν για αρκετούς, συνεχίζει, λόγοι για να επιφυλάσσονται έναντι του δολαρίου, λόγω της σταθερότητας που χρειάζεται να έχει το παγκόσμιο νόμισμα. Ενώ η ρευστότητα στα εργαλεία δανεισμού σε δολάρια είναι τεράστια, και μερικές φορές υπερβάλλουσα όταν η προσφορά εκτινάσσεται, εντοπίζονται ορισμένοι κίνδυνοι διαταραχών στο Treasury bond market Αγορά Ομολόγων Αμερικανικού Δημοσίου. Ανάλογοι εκείνων που εμφανίστηκαν την εβδομάδα που πέρασε, στην αγορά ομολόγων του Ηνωμένου Βασιλείου, που αν επισυμβούν θα στοιχίσουν διακοπές της ρευστότητας και πιθανές διαρροές από τη ρευστότητα του συστήματος της Wall Street.
Τα υπόλοιπα κύρια ισχυρά νομίσματα δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση από το δολάριο. Η στερλίνα [GBP=X] Σχετικά άρθρα έχει χτυπηθεί όσο και το αμερικανικό νόμισμα από την καταστροφή του τομέα των οικονομικών υπηρεσιών και το έλλειμμα του προϋπολογισμού του Ην. Βασιλείου, είναι ισοδύναμο με αυτό των ΗΠΑ σε όρους ΑΕΠ. Το χειρότερο κατά τον Martin Hutchinson είναι πως η στερλίνα στηρίζεται σε μια οικονομία που ο βασικός λόγος ύπαρξής της είναι ο διαρκώς συστελλόμενος χρηματοπιστωτικός τομέας.
Το γιεν εμφανίστηκε τελευταία ισχυρό αλλά αυτή του η δύναμη υποχρέωσε σε καθίζηση τις ιαπωνικές εξαγωγές. Η πτώση το φετινό Φεβρουάριο, έφερε τις εξαγωγές, σε σχέση με πέρυσι, στο μισό. Μόνο το ευρώ [EUR=X] Σχετικά άρθρα αντιπροσωπεύει τον παράδεισο, ως προς τη σταθερότητα, για τους απαισιόδοξους αναλυτές. Ειδικότερα αν η Γερμανία και η Γαλλία επιμείνουν να αποστρέφονται τη χαλάρωση, που θα ικανοποιούσε όσους ζητούν υπερβολική αύξηση των δημοσίων δαπανών, στις υπόλοιπες χώρες του ευρώ.
Για τον Martin Hutchinson το ευρώ απειλείται από τις δομικές αδυναμίες που εμφανίζουν αρκετές μεσογειακές οικονομίες, στις οποίες η υποταγή στα κοινά οικονομετρικά δεδομένα είναι δύσκολη, αλλά οι πιθανότητες, ως τώρα είναι, να πετύχει ο αυτοπεριορισμός που επιβάλλει το κοινό νόμισμα, ώστε το μπλοκ των χωρών του ευρώ να μείνει ενωμένο. Αν βεβαιωθούν οι κεφαλαιούχοι γι΄ αυτό, το ευρωπαϊκό νόμισμα θα παρέχει ικανοποιητική ασφάλεια για τα αποθεματικά των χωρών μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Διότι η ΕΚΤ έχει αποφύγει υπερβολές που έγιναν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και που ενισχύουν την πιθανότητα εμφάνισης πληθωριστικών πιέσεων, στην οικονομία του δολαρίου.
Ο αμερικανός αναλυτής καταλήγει για τον κίνδυνο που απειλεί το ευρώ εξαιτίας της «νεότητάς» του. «Σε μια βαθιά και μεγάλης διάρκειας ύφεση είναι πιθανό οι σπατάλες στις οικονομίες της Ιταλίας της Ελλάδας και της Ιρλανδίας να καταφέρουν να ανατρέψουν την καλή διαχείριση των Γερμανών και των Γάλλων εκμαυλίζοντας την Ε.Ε. ή οδηγώντας τη σε διάσπαση».
Συμπερασματικά οι αγορές αναγνωρίζουν τις αλλαγές ισχύος, αντιλαμβάνονται τις ανασφάλειες και τις προσδοκίες των οικονομιών της περιφέρειας που κινούνται γύρο από τον «πυρήνα», την αμερικάνικη οικονομία. Αυτή όμως αδυνατίζει και γίνεται συμβιβαστικότερη, θεωρώντας πως μέσα από αυτή την εξέλιξη, ίσως ξεπεράσει το Great Depression ΙΙ. Ο πόλος της περιφέρειας όχι μόνο στις οικονομικές αναλύσεις, αλλά και σε επίσημες συνόδους ισχυροποιείται, υπογραμμίζοντας πως ορίζονται άγνωστοι, νέοι δρόμοι, για τα διεθνή χρηματιστήρια.
ΚΩΣΤΑΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ