Οι τριγμοί στη συγκυβέρνηση ΑΚΕΛ – ΔΗΚΟ, η αλλαγή της αμερικανικής πολιτικής και οι ενδεχόμενες επιπτώσεις της
Σε μια ιδιαίτερη περίοδο για το Κυπριακό, με παράλληλες εξελίξεις σε πολλά επίπεδα, των οποίων οι επιπτώσεις, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, είναι ακόμα άδηλες, ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής επισκέπτεται την προσεχή Τετάρτη και Πέμπτη την Κύπρο. Τη συγκυρία επηρεάζουν και διαμορφώνουν οι βουλευτικές εκλογές, που πραγματοποιούνται αύριο στα Κατεχόμενα, οι τριγμοί που εμφανίστηκαν την τελευταία περίοδο στη συγκυβέρνηση ΑΚΕΛ – ΔΗΚΟ, η αλλαγή της αμερικανικής διοίκησης και οι ενδεχόμενες επιπτώσεις της.

Οι εκλογές στα Κατεχόμενα αναμένεται να αναδείξουν μεγάλο ηττημένο τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, τον συνομιλητή του προέδρου της Κύπρου Δημήτρη Χριστόφια στις απευθείας διαπραγματεύσεις που εξελίσσονται από τον περασμένο Σεπτέμβριο. Οι δημοσκοπήσεις στα Κατεχόμενα, αλλά και οι εκτιμήσεις, συγκλίνουν στην επικράτηση του δεξιού, συντηρητικού Κόμματος Εθνικής Ενότητας (ΚΕΕ), του Ντερβίς Ερογλου. Το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα (ΡΤΚ), του οποίου επικεφαλής υπήρξε επί σειρά ετών ο κ. Ταλάτ, καταγράφει σημαντική υποχώρηση των ποσοστών του. Παρά τις προσπάθειες που κατεβλήθησαν τις τελευταίες εβδομάδες για ενίσχυση του ΡΤΚ, δεν φαίνεται να υπάρχει δυναμική αντιστροφής του κλίματος. Το κόμμα του κ. Ταλάτ, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, επιχείρησε να βοηθήσει η Αγκυρα, με επέκταση της έρευνας για τη διαβόητη υπόθεση Εργκένεκον και στα Κατεχόμενα και εμπλοκή του ονόματος του κ. Ερογλου και του ΚΕΕ. Φαίνεται όμως ότι η προσπάθεια έπεσε στο κενό, λειτούργησε αντίθετα, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, καθώς οδήγησε σε συσπείρωση των οπαδών του ΚΕΕ. Παράλληλα, ο κ. Ταλάτ φαίνεται ότι έχει την υποστήριξη της νέας αμερικανικής διοίκησης και η συνάντηση που είχε μαζί του η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον, προβλήθηκε ως κίνηση στήριξής του ενόψει των εκλογών, αλλά και ως μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση ότι, ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος, οι ΗΠΑ τάσσονται υπέρ της διαδικασίας για την επίλυση του Κυπριακού, που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Χαλαρή ομοσπονδία

Πώς θα επηρεάσει αυτή τη διαδικασία το αποτέλεσμα των αυριανών εκλογών, δεν μπορεί να αξιολογηθεί. Το ΚΕΕ είναι υπέρ μιας χαλαρής ομοσπονδίας με ένωση δύο χωριστών κρατών και έχει αντιταχθεί στη λύση της συνομοσπονδίας, κατηγορώντας τον κ. Ταλάτ ότι με τις υποχωρήσεις του θα καταδικάσει τους Τουρκοκυπρίους σε καθεστώς μειονότητας. Μάλιστα, ο κ. Ερογλου έχει δηλώσει ότι, σε περίπτωση νίκης στις εκλογές, θα επιδιώξει την υπογραφή συμφωνίας με την ελληνοκυπριακή πλευρά, στην οποία η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» θα αναγνωρίζεται ως κυρίαρχο και ισότιμο ιδρυτικό κράτος, υπό τις εγγυήσεις της Τουρκίας.

Σε κάθε περίπτωση, οι αυριανές εκλογές αναμένεται να επιφέρουν μικρότερες ή μεγαλύτερες καθυστερήσεις στη διαπραγμάτευση, οι οποίες, με τη σειρά τους, θα επιφέρουν επιτάχυνση αργότερα, καθώς στον ορίζοντα υπάρχει το άτυπο χρονοδιάγραμμα της αξιολόγησης της Τουρκίας από την Ε.Ε. στο τέλος του χρόνου. Βασικό κριτήριο της αξιολόγησης της γείτονος είναι η εφαρμογή του πρωτοκόλλου της Αγκυρας για αποκατάσταση των σχέσεων και τελωνειακή ένωση με την Κύπρο. Η Τουρκία έχει διαμηνύσει ότι δεν πρόκειται να εφαρμόσει το πρωτόκολλο της Αγκυρας όσο εκκρεμεί το Κυπριακό, οπότε αναμένεται να ενταθούν οι προσπάθειες επίλυσης πριν από την ημερομηνία αξιολόγησης.

Την πολιτική ηγεσία της Κύπρου προβληματίζει ιδιαίτερα και το τι μπορεί να επιφέρει ο αναβαθμισμένος ρόλος που επιφυλάσσει για την Τουρκία η νέα αμερικανική διοίκηση. Διπλωματικές πηγές εκτιμούν πως είναι πιθανό, προκειμένου να ικανοποιήσει την επιθυμία της Ουάσιγκτον να δει «κινητικότητα» στο Κυπριακό, η Αγκυρα να προχωρήσει σε ενέργειες που για την ίδια είτε δεν έχουν κανένα απολύτως κόστος, είτε αποτελούν εκπλήρωση συμβατικών, ούτως ή άλλως, υποχρεώσεών της και να παρουσιάσει αυτές τις ενέργειες ως σημαντικά βήματα από την πλευρά της, που θα πρέπει να βρουν ανταπόκριση από την Κύπρο. Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να είναι, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, η απόφαση για απόσυρση ενός μικρού αριθμού στρατιωτών από τις κατοχικές δυνάμεις. Κίνηση με κανένα κόστος για την Τουρκία, την οποία όμως θα μπορούσε να «πουλήσει» ως σημαντική υποχώρηση.

Υπογραφή κειμένου

Παράλληλα, ενόψει της αξιολόγησης του Δεκεμβρίου από την Ε.Ε., δεν αποκλείεται η τουρκική πλευρά να προωθήσει την ιδέα μιας ενδιάμεσης συμφωνίας, στην οποία έγινε ήδη αναφορά από τον κ. Ταλάτ. Να υπογράψουν, δηλαδή, οι δύο πλευρές ένα κείμενο, με τις γενικές αρχές στις οποίες συμφωνούν και να ορίσουν, στο ίδιο κείμενο, ένα πλαίσιο συνέχισης της διαπραγμάτευσης, ενδεχομένως και με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, για εξειδίκευση των λεπτομερειών, προκειμένου να επιτευχθεί τελική συμφωνία. Με ένα τέτοιο κείμενο, θα μπορούσε, εκτιμούν έμπειροι διπλωμάτες, να προχωρήσει η Τουρκία σε εφαρμογή του πρωτοκόλλου της Αγκυρας. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο όμως, η τουρκική πλευρά ουσιαστικά θα έχει απλώς εκπληρώσει μια συμβατική έναντι της Ε.Ε. υποχρέωσή της και, την ίδια στιγμή, οι Ελληνοκύπριοι θα βρίσκονται με μια ενδιάμεση συμφωνία στα χέρια, η οποία, όπως αποδεικνύει η ελληνική εμπειρία από την ενδιάμεση συμφωνία με την ΠΓΔΜ, μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια παράταση συνομιλιών, χωρίς επίλυση.

Επίσκεψη Καραμανλή

Η πολιτική ηγεσία της Κύπρου αναμένει από τον πρωθυπουργό κ. Κώστα Καραμανλή κάποιο μήνυμα υποστήριξης της προσπάθειας επίλυσης του Κυπριακού. Ο πρωθυπουργός θα αξιοποιήσει την επίσκεψή του στην Κύπρο, προκειμένου να στείλει σαφές μήνυμα προς την Τουρκία ότι η θέση της Ελλάδας υπέρ της πλήρους ένταξης της γείτονος δεν είναι λευκή επιταγή, έχει προαπαιτούμενα, βασική παράμετρος των οποίων είναι η αποκατάσταση των σχέσεων με την Κύπρο και η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Αγκυρας. Παράλληλα, θα επαναλάβει τη θέση της Ελλάδας για λύση στο Κυπριακό, στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Την Τετάρτη, πρώτη ημέρα της επίσκεψής του στην Κύπρο, ο κ. Καραμανλής θα έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια, την οποία θα ακολουθήσει διευρυμένη σύσκεψη με τη συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών και διπλωματών. Το απόγευμα, ο πρωθυπουργός θα συναντηθεί με τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Το πρόγραμμα της επίσκεψης περιλαμβάνει επίσης συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου κ. Χρυσόστομο και την Επιτροπή Συγγενών Αγνοουμένων και κατάθεση στεφάνου στα Φυλακισμένα Μνήματα και στον Τύμβο Μακεδονίτισσας.

Στις 10.30 το πρωί της Πέμπτης, ο κ. Καραμανλής θα μιλήσει σε ειδική συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής, όπου και αναμένεται να διατυπώσει τις θέσεις του για το Κυπριακό, τα ελληνοτουρκικά και την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας.

Ο πρωθυπουργός και η σύζυγός του κ. Νατάσα Καραμανλή θα φιλοξενηθούν την Πέμπτη από το προεδρικό ζεύγος Χριστόφια στο εξοχικό τους στο Κελάκι Λεμεσού και θα αναχωρήσουν από την Κύπρο το βράδυ της ίδιας ημέρας.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ επιμελήθηκε sub92