▅Ποια στάση θα τηρήσει η Δύση με δεδομένα τη νέα ισραηλινή κυβέρνηση και το ενδεχόμενο αποκατάστασης διπλωματικών σχέσεων με την Ουάσιγκτον
Οι πιέσεις στην αγορά, οι μεταρρυθμίσεις και τι περιμένει η Δαμασκός
Του DΟΝΑLD ΜΑCΙΝΤΥRΕ
O αρωματοποιός Μοχάμεντ Χεΐρ Σεΐχ Σαλέμ κάθησε στον πάγκο του καταστήματός του με τα ράφια γεμάτα γυάλινα μπουκαλάκια με κάθε άρωμα της Μέσης Ανατολής και την τηλεόραση στη γωνία συντονισμένη στο Αλ Τζαζίρα, με την ένταση χαμηλωμένη από σεβασμό προς τους πελάτες του. Λίγες στιγμές αργότερα οΑβιγκντορ Λίμπερμαν, ο νέος υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, εμφανίστηκε για λίγο στην οθόνη και ο κ. Σαλέμ αναρωτήθηκε αν η Συρία θα μπορούσε επιτέλους να συνάψει ειρήνη με τον νότιο γείτονά της παίρνοντας πίσω τα Υψίπεδα του Γκολάν, 42 χρόνια μετά την κατάληψή τους στον Πόλεμο των Εξι Ημερών.
«Αυτό ελπίζαμε» είπε μορφάζοντας. «Αλλά με τον Νετανιάχου είναι πολύ δύσκολο». Η ήρεμη- και με διεθνείς όρους σχεδόν συμβατική- απάντηση του κ. Σαλέμ στον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης του Ισραήλ αγγίζει την καρδιά ενός εκ των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Συρία και ο αυταρχικός πρόεδρός τηςΜπασάρ αλ Ασαντ, καθώς η Δύση δείχνει να θέλει να βγάλει το άλλοτε κράτος-«παρία» από την κατάψυξη των διεθνών σχέσεων.

▅«Είμαστε αισιόδοξοι»
Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες εξετάζουν το ενδεχόμενο να αποκαταστήσουν τις διπλωματικές τους σχέσεις με τη Συρία, οι οποίες διακόπηκαν το 2005 λόγω των υποψιών ότι η Δαμασκός βρισκόταν πίσω από τη δολοφονία του λιβανέζου πρωθυπουργού Ραφίκ Χαρίρι, απολιτικοί επιχειρηματίες όπως ο κ. Σαλέμ αναρωτιούνται αν η απομόνωση της Συρίας πλησιάζει στο τέλος της.
«Είμαστε πολύ αισιόδοξοι» λέει για τον νέο αμερικανό πρόεδροΜπαράκ Ομπάμα.
«Αλλά ακόμη περιμένουμε τις πράξεις». Αυτές οι πράξεις στα μάτια του προέδρου Ασαντ είναι η διαμεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών στις διαπραγματεύσεις που είχαν ξεκινήσει εμμέσως με την κυβέρνηση Ολμερτ, διαπραγματεύσεις που η κυβέρνηση Μπους αντιμετώπιζε με αδιαφορία, αν όχι με εχθρότητα. Ο πρόεδρος Ασαντ έχει υποδηλώσει σε πρόσφατες συνεντεύξεις του ότι θα επιθυμούσε απευθείας συνομιλίες με τη νέα ισραηλινή κυβέρνηση. Οπως είπε στονΣέιμουρ Χερςγια το περιοδικό «Νew Υorker», προϋπόθεση για τις συνομιλίες αποτελεί «ένας εξέχων και ενεργός ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών στην ειρηνευτική διαδικασία»και μια άμεση συνάντηση μεταξύ του ιδίου και του αμερικανού προέδρου.
Η προθυμία του κ. Σαλέμ, η οικογενειακή επιχείρηση του οποίου λειτουργεί από το 1910, να συζητεί για την πολιτική είναι ασυνήθιστη για τους μαγαζάτορες αυτής της συντηρητικής γειτονιάς της Δαμασκού, της οποίας οι κάτοικοι παραδοσιακά ανήκουν στη μεσαία τάξη. Ζώντας στη σκιά της πανίσχυρης μυστικής αστυνομίας της Συρίας, οι περισσότεροι προτιμούν να αποφεύγουν να συζητούν για πολιτικά θέματα. Οι ελπίδες του κ. Σαλέμ επικεντρώνονται ωστόσο σε οικονομικά ζητήματα. Ο ίδιος – ο οποίος είναι ένας από τους τρεις εναπομείναντες παραδοσιακούς αρωματοποιούς της χώρας σε μια βιομηχανία που ξεκίνησε τη ρωμαϊκή εποχή και επί πολλές δεκαετίες προμήθευε τους γάλλους παρασκευαστές με αιθέρια έλαια για τη δημιουργία αρωμάτων- βίωσε προσωπικά τις επιπτώσεις της επιχειρηματικής απομόνωσης της Συρίας. Εναν χρόνο πριν από τη δολοφονία του Χαρίρι ο πρώην αμερικανός πρόεδροςΤζορτζ Μπουςεπέβαλε κυρώσεις στη Δαμασκό με αφορμή την παροχή όπλων στο αντάρτικο του Ιράκ, τη χρηματοδότηση της Χαμάς, της ισλαμικής Τζιχάντ και της Χεζμπολάχ καθώς και για τις παρεμβάσεις στον Λίβανο.
Αυτό έπληξε όχι μόνο τις εξαγωγές του κ. Σαλέμ, αλλά και τη δυνατότητα αγοράς σύγχρονου εξοπλισμού για το μαγαζί του από χώρες στις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες ασκούσαν πιέσεις προκειμένου να μη συναλλάσσονται με τη Συρία.
«Ο Ομπάμα θα μπορούσε να χαλαρώσει αυτές τις πιέσεις»είπε.
«Αν βελτιωθούν οι σχέσεις, θα βελτιωθεί και η οικονομία».
Στον ίδιο δρόμο λίγο πιο κάτω, οΧασάν Ασέχείναι υπεύθυνος του μικρού οικογενειακού παντοπωλείου. «Προς το παρόν προσπαθώ να αποκτήσω πείρα εργαζόμενος εδώ και βοηθώντας την οικογένειά μου»λέει ο κ. Ασέχ, 21 χρόνων, απόφοιτος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Δαμασκού. Αλλά αργότερα σκοπεύει να επεκτείνει και να εκσυγχρονίσει την επιχείρηση. Ο ίδιος μιλάει με προσοχή για τα υπέρ και τα κατά ενός συστήματος το οποίο περιγράφει ως «σοσιαλιστικό»: «Ας πούμε ότι είναι πιο δίκαιο για τους φτωχούς. Αλλά χρειάζεσαι ισορροπία». Επειδή η κυβέρνηση αύξησε τις κρατικές επιχορηγήσεις προκειμένου να μειώσει τη τιμή του πετρελαίου και άλλων βασικών αγαθών, λέει ο κ. Ασέχ,«έχει λιγότερα χρήματα για να προσφέρει καλές υπηρεσίες. Οταν οι κυβερνήσεις έχουν περισσότερα χρήματα, μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες υψηλής ποιότητας».

▅Προσπάθειες φιλελευθεροποίησης
Η ανυπομονησία για ταχύτερες οικονομικές μεταρρυθμίσεις είναι διάχυτη στη νέα μορφωμένη, επιχειρηματική γενεά. Ενας δικηγόρος χαιρέτισε τις πρόσφατες προσπάθειες του καθεστώτος να φιλελευθεροποιήσει τον τραπεζικό και τον ασφαλιστικό τομέα και να ενθαρρύνει τις επενδύσεις, κυρίως από τον Κόλπο.
Ωστόσο δεν παρέλειψε να αναφερθεί στα προβλήματα εδραίωσης ενός στέρεου νομικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο θα μπορούν να λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Και ενώ επιμένει ότι θα μπορούσε να παραθέσει ελεύθερα τις απόψεις του στις αντίστοιχες μεταρρυθμιστικές επιτροπές, υποστηρίζει ότι οι δικαστές που έχουν διοριστεί από το καθεστώς Ασαντ είναι πολύ συχνά διαφθαρμένοι.
Εν τω μεταξύ, παρά τη σχετική του ειλικρίνεια γύρω από την οικονομία, ο κ. Ασέχ έμοιαζε ανήσυχος όταν η συζήτηση στράφηκε σε μια πιθανή επαναπροσέγγιση με τις Ηνωμένες Πολιτείες- διχασμένος μεταξύ της φυσικής του ευγένειας προς έναν ξένο και της επιθυμίας του να αποφύγει την αντιπαράθεση. «Τώρα πήγαμε στην πολιτική» είπε.
«Μία ερώτηση για την πολιτική και αυτό ήταν». Αραγε πιστεύει ότι η ειρήνη με το Ισραήλ είναι εφικτή; Η απάντηση ήταν διπλωματική:
«Σε γενικές γραμμές αν οι δύο πλευρές σε μια διαμάχη έχουν τη βούληση για να φθάσουν σε συμφωνία, θα βρουν τρόπο». Το ερώτημα σχετικά με το αν η δεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ έχει τη βούληση να φθάσει σε μια συμφωνία με τη Συρία η οποία θα περιλαμβάνει την επιστροφή των Υψιπέδων του Γκολάν παραμένει ανοικτό.

Σε αναζήτηση νέου ρόλου
[Ο αμερικανός γερουσιαστής Μπέντζαμιν Κάρντιν προ δύο μηνών στο αεροδρόμιο της Δαμασκού. Την αμερικανική αντιπροσωπεία είχε δεχθεί ο πρόεδρος Ασαντ ]
Ο αμερικανός γερουσιαστής Μπέντζαμιν Κάρντιν προ δύο μηνών στο αεροδρόμιο της Δαμασκού. Την αμερικανική αντιπροσωπεία είχε δεχθεί ο πρόεδρος Ασαντ
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑτης ειρήνης μεταξύ Συρίας και Ισραήλ δεν είναι το μοναδικό που απασχολεί τη Δύση. Η Βρετανία, για παράδειγμα, εξετάζει κατά πόσο θα ωφελούσε την ευρύτερη πρόοδο στη Μέση Ανατολή ένας πιθανός επαναπροσανατολισμός της Συρίας. Σε πρόσφατη επίσκεψή του στη Δαμασκό, ο υφυπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Μπιλ Ράμελ χαιρέτισε τις έμμεσες συζητήσεις με το Ισραήλ, την απόσυρση της Συρίας από τον Λίβανο και τη διαφαινόμενη πρόθεση της Δαμασκού να είναι πιο συνεργάσιμη με την ιρακινή κυβέρνηση.
Δυτικοί διπλωμάτες πιστεύουν ότι μετά την αποχώρηση των Αμερικανών από το Ιράκ, ο μοναδικός τρόπος για να προστατευθούν τα σύνορα της χώρας από την παράνομη διακίνηση όπλων προς τους αντάρτες είναι η Δύση να τείνει κλάδον ελαίας προς τη Συρία.
«Είναι ένας τρόπος για να βοηθήσουν την Αμερική και είναι ένα χαρτί με περιορισμένη διάρκεια ζωής» εξήγησε ένας.
«Θα μπορούσαν να το παίξουν και τώρα». Σύροι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ωστόσο ότι μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι εκείνες που χρειάζεται να αλλάξουν τη στάση τους προς τη Συρία. Οι Σύροι παρ΄ όλα αυτά δείχνουν ευχαριστημένοι από την αντικατάσταση του Τζορτζ Μπους.
«Χαίρομαι πολύ για τον Ομπάμα»είπε ο 56χρονος οδηγός ταξί Σαλάχ Καντρί.
«Πιστεύω ότι με έναν νέο αμερικανό πρόεδρο τα πράγματα θα αλλάξουν». Ωστόσο προσέθεσε: «Ισως πρέπει να αλλάξουμε και εμείς κάποια μικρά πράγματα».
BHMA