Του ΡΗΙLΙΡ ΡΑΝΚ, © Τhe Τimes
Σαράντα χρόνια μετά την έναρξη της επανάστασης του Μοαμάρ Καντάφι στη Λιβύη, ο ηγέτης της βορειοαφρικανικής χώρας ανακοίνωσε τα σχέδιά του να διαλύσει την κυβέρνηση, να μοιράσει τα κέρδη από το πετρέλαιο στον λαό και να εθνικοποιήσει ξένες πετρελαϊκές επιχειρήσεις των οποίων η επαναδραστηριοποίηση μόλις πρόσφατα επετράπη στη χώρα. «Η διακυβέρνηση απέτυχε και η κρατική οικονομία απέτυχε.Αρκετά.Η λύση είναι εμείς οι Λίβυοι να λαμβάνουμε απευθείας τα χρήματα από το πετρέλαιο και να αποφασίζουμε τι θα κάνουμε με αυτά» είπε. Προκειμένου να δοθεί τέλος στη διαφθορά που απομυζά τον…εθνικό πλούτο από το πετρέλαιο, τα χρήματα θα πρέπει να παραδίδονται στον λαό, τα τρία τέταρτα των υπουργείων να καταργηθούν και οι εργαζόμενοι να διοικούν τα νοσοκομεία και τα σχολεία. Ο συνταγματάρχης Καντάφι, ο οποίος κάποτε χαρακτηριζόταν «τρελός» από τους δυτικούς ηγέτες, τώρα προσπαθεί να βελτιώσει τις σχέσεις του μαζί τους. Ωστόσο σε μια χώρα που χαρακτηρίζεται από τη δονκιχωτική ιδιοσυγκρασία του ηγέτη της, όλα είναι πιθανά.
Σε ολόκληρη τη Λιβύη, από τις πιο μικρές οάσεις ως τα πανεπιστήμια και τις κρατικές επιχειρήσεις, χιλιάδες άνθρωποι ενημερώνονται για τις προτάσεις του Καντάφι σε δημόσιες συναντήσεις. Ποτέ άλλοτε οι λαϊκές συνελεύσεις- στην ουσία το ανώτατο νομοθετικό και εκτελεστικό σώμα στη Λιβύη- δεν είχαν κληθεί να εξετάσουν τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις. «Λίβυοι,αυτή είναι η ιστορική σας ευκαιρία να αποκτήσετε τον πετρελαϊκό πλούτο σας,εξουσία και πλήρη ελευθερία» δήλωσε ο συνταγματάρχης την παραμονή των πενθήμερων συναντήσεων. Αν και αυτή η βαθιά θρησκευόμενη κοινωνία δεν χαρακτηρίζεται από έντονα συμπτώματα ανέχειας, πολλοί αισθάνονται ότι δεν έχουν λάβει το μερίδιο πλούτου που τους αναλογεί. Δορυφορικά πιάτα κοσμούν τις πολυκατοικίες, το ψωμί είναι φθηνό, το πετρέλαιο κοστίζει 17 σεντ το λίτρο και τα εισαγόμενα αυτοκίνητα μεταφέρουν οικογένειες κατά μήκος της εύφορης παράκτιας λωρίδας γης της Λιβύης. Αλλά οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις χαιρετίστηκαν από πολλούς. Στο Αφρικανικό Πανεπιστήμιο Ανωτάτων Σπουδών, ο Αμπντούλ Χαμίντ Αμέρ είπε: «Πρέπει να διαλύσουμε την κυβέρνηση. Τα υπουργεία Υγείας, Παιδείας και Μεταφορών πρέπει να καταργηθούν.Ο λαός πρέπει να αναλάβει τη διοίκηση των υπουργείων». Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις, από τα 33 εκατ. δολάρια των εσόδων από το πετρέλαιο, τα 21 εκατ. θα δοθούν σε ξένους εργολάβους για την κατασκευή δρόμων, κατοικιών, νοσοκομείων και σχολείων και τα υπόλοιπα 12 θα δοθούν στον λαό. Ωστόσο δεν έχουν πειστεί όλοι για τη χρησιμότητα των μεταρρυθμίσεων. Ο δρ Μπασίρ Ζιμπλ εξήγησε ότι ο τίτλος του σχεδίου («Πρόταση για την Αναδιανομή του Πλούτου») είναι λάθος, «επειδή ο πλούτος έχει αναδιανεμηθεί και κατά το παρελθόν και τώρα παίζουν με αυτόν». Ενας νέος πατέρας είπε: «Δεν τασσόμαστε κατά της παραχώρησης χρημάτων στον λαό αλλά όχι με αυτόν τον τρόπο.Πιστεύουμε ότι πρέπει να αυξήσουν τους μισθούς και να καταπολεμήσουν τη διαφθορά». Το σχέδιο θα δοθεί προς εξέταση αύριο στη Γενική Λαϊκή Συνέλευση.
Το μέλλον των δυτικών πετρελαϊκών εταιρειών που λειτουργούν στη Λιβύη από το 2003- όταν ο συνταγματάρχης Καντάφι εγκατέλειψε το πρόγραμμα όπλων μαζικής καταστροφής και η Λιβύη ανέλαβε την ευθύνη για τη βομβιστική επίθεση στην πτήση της Ρan Αm πάνω από το Λόκερμπι- είναι αβέβαιο. Μεταξύ των εταιρειών που έσπευσαν στη Λιβύη όταν ήρθησαν οι διεθνείς κυρώσεις, είναι οι βρετανικοί όμιλοι ΒG, ΒΡ και Shell. «Δεν γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθεί όλο αυτό» δήλωσε εκπρόσωπος ενός εκ των εταιρειών. «Αυτή τη στιγμή δεν επενδύουμε σε εργοστάσια και εξοπλισμούς. Επενδύουμε σε τοπογραφήσεις,έτσι ώστε να μη χάσουμε τίποτε».
Δυτικός διπλωμάτης στη Λιβύη είπε: «Σήμερα,σε διεθνές επίπεδο,η Λιβύη διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στα Ηνωμένα Εθνη και στην Αφρικανική Ενωση ενώ προσπαθεί να οικοδομήσει καλύτερη σχέση και με την Ευρωπαϊκή Ενωση.Η Λιβύη έχει να κερδίσει περισσότερα παραμένοντας σε αυτή την κατεύθυνση, αλλά η διεθνής ομαλοποίηση έρχεται πιο γρήγορα από την εσωτερική μεταρρύθμιση».