Σχολή της Χάλκης. Η Αγκυρα ενδέχεται να επιτρέψει τη λειτουργία της ως κίνηση καλής θέλησης προς τον κ. Ομπάμα

Της Δωρας Αντωνιου
Εξελίξεις στο θέμα επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης αναμένουν διπλωματικές πηγές το επόμενο διάστημα. Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν φθάσει στο υπουργείο Εξωτερικών, από τουρκικής πλευράς καταγράφεται κινητικότητα στο συγκεκριμένο ζήτημα και δεν αποκλείεται η Αγκυρα ναμεταβάλει τη στάση της, σχετικά με την απαγόρευση λειτουργίας της σχολής. Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι αυτό θα μπορούσε να είναι το «παράπλευρο όφελος» της αναβάθμισης των σχέσεων Ουάσιγκτον – Αγκυρας, που σηματοδοτήθηκε από την ανακοίνωση ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, θα επισκεφθεί την Τουρκία στις 6 και 7 Απριλίου.
Το θέμα επαναλειτουργίας της Χάλκης συζητήθηκε στην πρόσφατη επίσκεψη της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον, στην Αγκυρα, η οποία το έθεσε στον Τούρκο ομόλογό της, Αλί Μπαμπατζάν, ενώ σχετική αναφορά έκανε και στις δημόσιες τοποθετήσεις της. Θα πρέπει να συνυπολογισθεί επίσης ότι, ως γερουσιαστής του Ιλινόις, ο κ. Ομπάμα τάχθηκε δημοσίως υπέρ της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής και συνολικότερα της ελευθερίας στη λειτουργία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Αξιολογώντας τις σχετικές πληροφορίες που φθάνουν από την Αγκυρα, στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών θεωρεί πιθανό η Τουρκία να προβεί σε κάποια σχετική κίνηση «καλής θέλησης», στο πλαίσιο της νέας εποχής στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, δεδομένου, μάλιστα, ότι ο Αμερικανός πρόεδρος, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη γείτονα, αναμένεται να συναντηθεί και με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Την άμεση επαναλειτουργία της Χάλκης ζητεί και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην τελευταία έκθεση προόδου της Τουρκίας, που ψηφίστηκε πριν από λίγες ημέρες.

Η ευρωπαϊκή προοπτική
Στην Αθήνα, πάντως, ο προβληματισμός από την αναβάθμιση των σχέσεων Ουάσιγκτον – Αγκυρας παραμένει, όπως και οι σκέψεις για ανάγκη αναπροσαρμογής της εξωτερικής πολιτικής έναντι της Τουρκίας, κυρίως όσον αφορά την «επένδυση» στην ευρωπαϊκή προοπτική της γείτονος, ως παράγοντα επίλυσης των διμερών διαφορών. Εκτός από την εμφανή προσπάθεια της Αγκυρας να καταστεί η Τουρκία υπολογίσιμη περιφερειακή δύναμη, που μπορεί να την κάνει να αναθεωρήσει τις προτεραιότητές της ως προς την ενταξιακή πορεία, φαίνεται ότι επανέρχεται στους κόλπους της Ε.Ε. ενισχυμένος ο προβληματισμός σε σχέση με τη διεύρυνση. Στα μέσα της εβδομάδας που πέρασε, στη Γερμανία, η Χριστιανοδημοκρατική Ενωση, το κόμμα της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ, τάχθηκε υπέρ της αναστολής της διεύρυνσης μετά την ένταξη της Κροατίας. Στην Αθήνα, από διπλωματικούς κύκλους διατυπώνεται η ανησυχία ότι είναι πιθανό, υπό τον φόβο η Ε.Ε. να χάσει την επιρροή της στην Τουρκία, να επιλεγεί ο δρόμος της ειδικής σχέσης, που θα πλήξει καίρια την προσήλωση της ελληνικής πλευράς στο δόγμα «πλήρης προσαρμογή – πλήρης ένταξη».
Παράλληλα, τόσο η Αθήνα όσο, κυρίως, και η Λευκωσία, έχουν θορυβηθεί από τη συστηματική προσπάθεια της Τουρκίας να αναβαθμισθεί ο ρόλος των Τουρκοκυπρίων. Τη δημόσια αναφορά της κ. Κλίντον από την Αγκυρα σε «άρση της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων», η ο οποία αποτελεί πλήρη υιοθέτηση της σχετικής άποψης που πάγια διατυπώνει η Τουρκία, ακολούθησαν οι πληροφορίες ότι ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, στο πλαίσιο επίσκεψης που θα πραγματοποιήσει στο τέλος της επόμενης εβδομάδας στις ΗΠΑ, επιζητεί συνάντηση με την Αμερικανίδα ΥΠΕΞ. Από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μέχρι στιγμής, δεν υπήρξε επιβεβαίωση των πληροφοριών, ενώ από κυπριακής πλευράς έχει εκφραστεί δυσαρέσκεια για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Διπλωματικό χαρτί για την υφαλοκρηπίδα
Κατοχύρωση θετικού προηγούμενου ως προς τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων στην περιοχή, θεωρεί η Αθήνα την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την Αλβανία για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και τη μονογραφή σχετικής συμφωνίας. Η συμφωνία, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, ενσωματώνει τις πρόνοιες της Συμβάσεως των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, πιο γνωστή ως σύμβαση του Μοντέγκο Μπέι, την οποία η Ελλάδα έχει επικυρώσει. Η σύμβαση αναγνωρίζει υφαλοκρηπίδα στα νησιά και την οριοθετεί στα 12 ναυτικά μίλια. Εκτός από την Αλβανία, με την οποία οι συζητήσεις ολοκληρώθηκαν, η Ελλάδα βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για τον καθορισμό θαλάσσιων συνόρων με την Αίγυπτο και τη Λιβύη. Εφόσον και αυτές ολοκληρωθούν, θα μένει σε εκκρεμότητα μόνο ο ορισμός θαλάσσιων συνόρων με την Τουρκία.
Η Τουρκία δεν έχει επικυρώσει τη σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν αποδέχεται τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή στον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο. Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, παρασκηνιακά προέβη σε οχλήσεις προς την Αίγυπτο για εξαίρεση του Καστελλόριζου από τις διαπραγματεύσεις που γίνονται με την Ελλάδα. Με τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων θα ορισθούν και οι Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες της κάθε χώρας, που έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία, καθώς έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον για έρευνες για κοιτάσματα υδρογονανθράκων στη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου. Δεν είναι τυχαίο ότι η Τουρκία επιχείρησε τον περασμένο Νοέμβριο να δημιουργήσει προηγούμενο, αμφισβητώντας τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, με την αποστολή νορβηγικού ερευνητικού σκάφους στη θαλάσσια περιοχή του Καστελλόριζου, με σκοπό την έρευνα για κοιτάσματα πετρελαίου.
KATHIMERINI