Σε απότομη προσγείωση των προσδοκιών, που για ανεξήγητους λόγους είχαν καλλιεργηθεί στο υπουργείο Εξωτερικών σχετικά με τις… φιλελληνικές διαθέσεις της νέας ηγεσίας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οδήγησε η επίσκεψη της Χίλαρι Κλίντον στην Τουρκία.
Το ίδιο το περιεχόμενο της επίσκεψης που διαμόρφωσε το πλαίσιο μιας πραγματικά στρατηγικού χαρακτήρα συνεργασίας ΗΠΑ-Τουρκίας και η προαναγγελία της άφιξης στην Κωνσταντινούπολη στις αρχές Απριλίου του προέδρου Ομπάμα θέτουν την Αθήνα μπροστά στη διαπίστωση την οποία απέφευγε νααντιμετωπίσει μέχρι τώρα: ότι ο «αντίπαλος» στην άλλη πλευρά του Αιγαίου έχει πετύχει λόγω της γεωγραφικής θέσης, της επιρροής του μετριοπαθούς Ισλάμ, της «πειθήνιας» λειτουργίας της «δημοκρατίας», αλλά κυρίως με σκληρή και οραματική προσπάθεια να αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη και απαραίτητο σύμμαχο και των ΗΠΑ.
Το πρόβλημα, φυσικά, είναι πολύ μεγαλύτερων διαστάσεων από τη διαπίστωση ότι ο πρόεδρος Ομπάμα επιλέγει την Τουρκία ως πρώτο προορισμό της θητείας του (για διμερή επίσκεψη), εξαιρώντας την Αθήνα από το πρόγραμμά του, καθώς σηματοδοτείται η πρώτη μετά το 1974 ανατροπή μιας «ισορροπίας» που συνέδεε τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις με το Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά.
Ακόμη πιο προβληματικό είναι και το γεγονός ότι η ψυχρολουσία αυτή από την Ουάσιγκτον ήρθε τη στιγμή που οι χειρισμοί στον ΟΑΣΕ αλλά και στον Καύκασο φαίνεται να έχουν ήδη προκαλέσει την ενόχληση και την ψυχρότητα της Μόσχας, συνδυασμός που είναι απολύτως «καταστροφικός» για την ελληνική εξωτερική πολιτική.
Τώρα όμως δεν υπάρχει κανένα άλλοθι για καθυστερήσεις και αναβολές στην επανεξέταση των συνεπειών που έχει για τα Ελληνοτουρκικά και για τις καρκινοβατούσες συνομιλίες του Κυπριακού ο νέος περιφερειακός ρόλος της Τουρκίας και στην αναδιαμόρφωση έτσι της ελληνικής στρατηγικής έναντι της γειτονικής χώρας.
Στο «κοινό ανακοινωθέν Τουρκίας – ΗΠΑ», που εκδόθηκε μετά τις συνομιλίες της κ. Χ. Κλίντον με τον Τούρκο ομόλογό της, Α. Μπαμπατζάν, περιγράφεται αυτή η νέα στρατηγική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών και γίνεται αναφορά σε ευρύ φάσμα συνεργασίας, το οποίο περιλαμβάνει από το Παλαιστινιακό και την αραβοϊσραηλινή διένεξη μέχρι τον Καύκασο, τα Βαλκάνια, τις νότιες οδούς μεταφοράς ενέργειας (ώστε να παρακαμφθεί η Ρωσία) και, φυσικά, το Κυπριακό.
Η αναφορά στο Κυπριακό, όμως, είναι απολύτως προβληματική, καθώς εκφράζεται η υποστήριξη σε μια «συνολική, κοινά αποδεκτή λύση του Κυπριακού, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, και στο πλαίσιο αυτό να τερματιστεί η απομόνωση των Τουρκοκυπρίων»!
Το γεγονός ότι σε δηλώσεις της (πριν από την έκδοση του ανακοινωθέντος) η κ. Κλίντον έκανε λόγο για λύση «διζωνικής ή δικοινοτικής ομοσπονδίας» καθόλου δεν αμβλύνει τις απόλυτα αρνητικές εντυπώσεις, καθώς αποδέχτηκε πλήρως τον τουρκικό ισχυρισμό περί «απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων» και σαν «ασπιρίνη» (για το ελληνικό και ελληνοκυπριακό λόμπι) ανέφερε τη «σημασία που αποδίδει στην επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης», κάτι που μόνο συμβολική αξία έχει (ενώ προκαλεί και δυσάρεστες εντυπώσεις και ειρωνικά σχόλια, καθώς το ίδιο αίτημα έχει θέσει ο πατήρ Μπους από το 1992, ο σύζυγός της, Μπιλ Κλίντον, επανειλημμένα αλλά και αυτός ακόμη ο Τζ. Μπους, χωρίς κανένα, φυσικά, αποτέλεσμα).
Τα αποτελέσματα της επίσκεψης της κ. Κλίντον στην Τουρκία αφήνουν εκτεθειμένη την ελληνική διπλωματία, καθώς το υπουργείο Εξωτερικών, υπό το άγχος του εσπευσμένου (και για λόγους εσωτερικής πολιτικής σκοπιμότητας) ραντεβού της κ. Μπακογιάννη με τη Χ. Κλίντον, υποβάθμισε απολύτως το περιεχόμενο της επίσκεψης και το περιόρισε στα αμερικανικού ενδιαφέροντος ζητήματα.
Η ελληνική πλευρά, μάλιστα, αγνοώντας πλήρως τις προθέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης, έθετε μέσω της κ. Μπακογιάννη την… «προκλητική στάση» που επιδεικνύει στο Αιγαίο η Τουρκία, «εξασφαλίζοντας την υπόσχεση της κ. Κλίντον ότι θα το θέσει στους Τούρκους συνομιλητές της», κάτι που κάθε άλλο παρά διαφαίνεται από το περιεχόμενο και το ύφος του κοινού ανακοινωθέντος.
Για «δυσάρεστα αποτελέσματα» μιας εξωτερικής πολιτικής που αρκείται είτε στο να «παρατηρεί τις εξελίξεις είτε να μοιράζει χαμόγελα δεξιά και αριστερά» έκανε λόγο ο πολιτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ, Α. Λοβέρδος.
Επικρίνοντας την κυβέρνηση ότι σπαταλά το διπλωματικό κεφάλαιο που είχαν συσσωρεύσει οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, τη στιγμή που η Τουρκία τα τελευταία πέντε χρόνια αναδεικνύεται σε περιφερειακή δύναμη, ο κ. Λοβέρδος επισημαίνει ότι όπως για όλα τα μεγάλα ζητήματα έτσι και για την «εξωτερική πολιτική η Ελλάδα πρέπει να γυρίσει σελίδα».

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
[email protected]