Κροατία: Εκτός ΝΑΤΟ για ένα πλυντήριο

Του ΝΙΚΟΛΑ ΖΗΡΓΑΝΟΥ
Ενα… πλυντήριο και μια φλαμουριά έγιναν η αφορμή για να εκτροχιαστεί η ενταξιακή πορεία της Κροατίας στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Η παράδοξη τελωνειακή διαμάχη των κροατικών αρχών με έναν κάτοικο σλοβενικής καταγωγής, ο οποίος ζει στη μεθόριο που χωρίζει τις δύο χώρες, αναζωπύρωσε μια διαμάχη που έχει τις ρίζες της στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.
Ολα άρχισαν όταν ο Γιόσκο Γιόρας, κάτοικος του απομονωμένου κροατικού οικισμού Πλοβάνιγια, όπως το ονομάζουν οι Κροάτες ή Σέκοβλιε, όπως το ονομάζουν οι Σλοβένοι, αρνήθηκε να πληρώσει δασμούς εισαγωγής στην Κροατία για ένα πλυντήριο που…εισήγαγε από τη Σλοβενία, με το επιχείρημα πως δεν αναγνωρίζει τη διοικητική αρμοδιότητα των κροατικών τελωνείων. Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι το σπίτι του ανήκει στη σλοβενική πλευρά των συνόρων.

Το φυσικό σύνορο
Αν και η απομονωμένη κατοικία του κ. Γιόρας εφάπτεται στη νότια πλευρά του ποταμού Ντραγκόνια (και σύμφωνα με τα ομοσπονδιακά σύνορα της πρώην Γιουγκοσλαβίας βρίσκεται εντός κροατικού εδάφους, καθώς η κοίτη του ποταμού θεωρείται φυσικό σύνορο), ο ιδιοκτήτης παρουσίασε έγγραφα και χάρτες που ενισχύουν την άποψή του, ότι αρμόδιες είναι οι αρχές της Σλοβενίας.
«Στην ενιαία Γιουγκοσλαβία δεν έμπαινε θέμα συνόρων, ωστόσο οι πρόγονοί μου αναφέρονταν στη δικαιοδοσία των σλοβενικών αρχών», ισχυρίστηκε.
Οι κροατικές αρχές τού επέβαλαν πρόστιμο, ο ίδιος δεν το αποδέχτηκε και κατέληξε στη φυλακή για σύντομο διάστημα, ωστόσο η ενέργειά του έγινε πρωτοσέλιδο θέμα στη Σλοβενία και τα εθνικιστικά κόμματα έθεσαν θέμα υπεράσπισης της κυριαρχίας της χώρας.
Το θέμα πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις στον τοπικό τύπο, όταν ο κ. Γιόρας φύτεψε μια φλαμουριά, σύμβολο της Σλοβενίας, δίπλα από το σπίτι του, που είναι εφαπτόμενο με το κροατικό συνοριακό φυλάκιο. Οι Κροάτες την ξερίζωσαν και αυτομάτως άρχισε νέα διαμάχη.
Αν το σπίτι του Γιόρας βρίσκεται πράγματι στη Σλοβενία, τότε αυτή η διαφορά εδάφους αλλάζει ριζικά την οριοθέτηση των θαλασσίων συνόρων μεταξύ των δύο χωρών. Στον κλειστό κόλπο του Πιράν εκκρεμεί η οριοθέτηση μόλις 6 χιλιομέτρων συνόρων, που είναι καθοριστικά για τα δικαιώματα ναυσιπλοΐας και αλιείας της Σλοβενίας, που έχει μόλις 46 χιλιόμετρα ακτών στην Αδριατική.
Χωρίς την κατοικία του Γιόρας, η Σλοβενία αν και έχει πρόσβαση στη θάλασσα, στην πράξη μεταβάλλεται σε περίκλειστη χώρα, καθώς δεν έχει πρόσβαση στα διεθνή ύδατα.
Η κυβέρνηση της Σλοβενίας, της μόνης χώρας της πρώην Γιουγκοσλαβίας που είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ, μπλόκαρε το Δεκέμβριο με τη συναίνεση της αντιπολίτευσης οκτώ κεφάλαια των κροατικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων και απειλεί με βέτο στην ένταξη της Κροατίας στην Ε.Ε. (που προσδιορίζεται για το 2010) αν προηγουμένως δεν λυθεί προς όφελός της η συνοριακή διαμάχη.

Συλλογή υπογραφών
Ταυτοχρόνως, αν και το σλοβενικό κοινοβούλιο επικύρωσε την ένταξη της Κροατίας στο ΝΑΤΟ, η εθνικιστική αντιπολίτευση μαζεύει υπογραφές για να διενεργηθεί δημοψήφισμα που μπορεί να ανατρέψει την απόφαση της Βουλής.
Τώρα, οι δύο πλευρές άρχισαν με ευρωπαϊκή διαμεσολάβηση διμερείς διαπραγματεύσεις σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών στις οποίες καταδείχτηκε το αδιέξοδο και στις Βρυξέλες έχει σημάνει συναγερμός.
Οι Κροάτες δέχονται να οδηγηθεί η διαμάχη στο Διεθνές Δικαστήριο, και ισχυρίζονται ότι το πρόβλημα είναι διμερές και δεν μπορεί να αποτελεί εμπόδιο για την ευρωατλαντική τους πορεία.
Οι Σλοβένοι επιθυμούν μια πολιτική διαπραγμάτευση, στο πλαίσιο της Ε.Ε. και αποδέχονται πρόταση του επιτρόπου Ολι Ρεν για παραπομπή του θέματος σε διεθνή ad hoc διαιτησία, στην οποία θα προεδρεύει ο τιμημένος με Νόμπελ Ειρήνης, πρώην πρόεδρος της Φιλανδίας, Μάρτι Αχτισαάρι, γνωστός και για την «αντικειμενική» του ανάμειξη στο πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου.
Η διαμάχη αυτή, σύμφωνα με το αμερικανικό κέντρο STRATFOR, καταδεικνύει τα προβλήματα που μπορεί να ανακύψουν στα Δ. Βαλκάνια, όταν θα ζητήσουν την ένταξή τους στην Ε.Ε. η Σερβία, η Βοσνία, η Αλβανία και η ΠΓΔΜ.

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ – 01/03/2009