ΤΕΧΕΡΑΝΗ, ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
ΣΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ υποψηφίου βρίσκονται οι μεταρρυθμιστές στο Ιράν σε μια προσπάθεια να «ανατρέψουν» τον συντηρητικό πρόεδρο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ στις εκλογές του Ιουνίου στη χώρα. Ο πρώην πρόεδρος Μοχάμεντ Χαταμί αναμένεται να ανακοινώσει την υποψηφιότητά του εντός των ημερών, αφού όπως όλα δείχνουν απέτυχε να πείσει τον πρώην πρωθυπουργό Μιρ-Χουσεΐν Μουσαβί να …εκπροσωπήσει το μπλοκ των μεταρρυθμιστών.
«Ολα δείχνουν ότι ο κ.Χαταμί θα θέσει υποψηφιότητα» δήλωσε στους «Financial Τimes» ο Μουσταφά Ταϊζαντέχ, υπεύθυνος στρατηγικής του μεγαλύτερου μεταρρυθμιστικού κόμματος. Ο Μοχάμεντ Αλί Αμπνταχί, στενός συνεργάτης του κ. Χαταμί στις δύο προεδρικές θητείες του από το 1997 ως το 2005, δήλωσε ότι «βρίσκεται πολύ κοντά στο να ανακοινώσει την υποψηφιότητά του». Ο κ. Χαταμί δηλώνει πάντως ότι θα προτιμούσε ο κύριος υποψήφιος των μεταρρυθμιστών να ήταν ο κ. Μουσαβί και μπορεί να αναθεωρήσει τα σχέδιά του, αν την τελευταία στιγμή
αλλάξει γνώμη ο πρώην πρωθυπουργός, ο οποίος θεωρείται τίμιος πολιτικός και ικανός μάνατζερ.
Ενας ακόμη μεταρρυθμιστής πολιτικός ο κληρικός Μεχντί Καρουμπί έχει ανακοινώσει την υποψηφιότητά του. Το περιβάλλον όμως του κ. Χαταμί ελπίζει ότι θα την αποσύρει αν συμμετάσχει στην κούρσα κάποιος από το δικό τους κόμμα.
Αν και ο πρόεδρος έχει περιορισμένη εξουσία στο Ιράν- όπου την πραγματική εξουσία κατέχει ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ-, οι μεταρρυθμιστές πολιτικοί πιστεύουν πως αν η χώρα αποκτήσει ένα νέο, πιο μετριοπαθές πρόσωπο αυτό θα βελτιώσει τις προοπτικές του διαλόγου με τις ΗΠΑ του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα ο οποίος αναζητεί διόδους επικοινωνίας με το Ιράν. «Αν είναι ο κ. Χαταμί εναντίον του κ. Αχμαντινετζάντ, αυτές θα είναι οι πιο ενδιαφέρουσες εκλογές στον κόσμο και στην περιοχή μετά τις αμερικανικές» αναφέρει ο κ. Ταϊζαντέχ.
O κ. Χαταμί, ένας μεσαίου επιπέδου κληρικός που προτιμά τον διάλογο από την αντιπαράθεση, διστάζει να διεκδικήσει την επιστροφή του στην προεδρία. Η εμπειρία του ως προέδρου, όταν οι ακραίοι του καθεστώτος μπλοκάρισαν συστηματικά τις δημοκρατικές του μεταρρυθμίσεις, τον έχει αφήσει απογοητευμένο. Το περιβάλλον του υποστηρίζει ότι θα είναι ο μοναδικός υποψήφιος ικανός να κερδίσει τον λαϊκιστή κ. Αχμαντινετζάντ- ο οποίος δεν έχει ανακοινώσει ακόμη επισήμως την υποψηφιότητά του – και να αρχίσει τις προσπάθειες αποκατάστασης της διεθνούς εικόνας του Ιράν.
Οι μεταρρυθμιστές πιστεύουν ότι ο κ. Αχμαντινετζάντ κατέστρεψε την οικονομία του Ιράν και την εικόνα της χώρας στον κόσμο. Αν και υποστηρίζουν εξίσου το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, θεωρούν ότι θα αντιμετωπίσουν με μεγαλύτερη επιτυχία τις ανησυχίες που εκφράζει η Δύση σχετικά με αυτό. Ο αγιατολάχ Χαμενεΐ έχει υποστηρίξει σταθερά τον νυν πρόεδρο καθώς και την εξωτερική πολιτική αντιπαράθεσης που ακολουθεί, κάνοντας πολλούς να συμπεράνουν ότι η επανεκλογή του κ. Αχμαντινετζάντ είναι βέβαιη. Πηγές όμως από το περιβάλλον του κ. Χαταμί υποστηρίζουν ότι ο ανώτατος ηγέτης τους έχει διαβεβαιώσει ότι δεν θα επέμβει στις εκλογές. Στο Ιράν δεν έχουν δημοσιευτεί δημοσκοπήσεις που να δείχνουν την πρόθεση ψήφου. Σύμφωνα όμως με τους αναλυτές, παρά τα συσσωρευόμενα οικονομικά προβλήματα, ο κ. Αχμαντινετζάντ συνεχίζει να διαθέτει λαϊκή υποστήριξη, ιδίως στις αγροτικές περιοχές που επωφελήθηκαν από γενναιόδωρες παροχές. Αυτοί προειδοποιούν πως δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι εκλογές θα είναι ελεύθερες και δίκαιες.
Από την άλλη πλευρά, οι μεταρρυθμιστές υποστηρίζουν ότι μυστικές δημοσκοπήσεις που πραγματοποίησαν στελέχη του καθεστώτος δείχνουν ότι ο κ. Χαταμί προηγείται κατά πολύ του κ. Αχμαντινετζάντ.
Η Λεωφόρος της Επανάστασης, που περνάει μπροστά από το Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, έλαβε αυτή την ονομασία πριν από 30 χρόνια όταν οι φοιτητές υποστήριξαν την επανάσταση που μετέτρεψε τη χώρα σε ισλαμική δημοκρατία, υποσχόμενη στους Ιρανούς ανεξαρτησία ύστερα από πολυετή ξένη ανάμειξη. Σήμερα, την παραμονή των εορτασμών για την επέτειο της ισλαμικής επανάστασης (στις 10 Φεβρουαρίου), η χώρα βρίσκεται ενώπιον μιας ακόμη καμπής στην ιστορία της: την προσέγγιση με την Αμερική, τον «Μεγάλο Σατανά» όπως την αποκαλούσαν οι ηγέτες της πριν από τρεις δεκαετίες. Στο μυαλό πολλών Ιρανών οι ΗΠΑ παραμένουν μια δύναμη που δεν μπορούν να εμπιστευθούν. Παρά το γεγονός ότι εκφράζουν αμφιβολίες για το αν ο Μπαράκ Ομπάμα θα αποδειχθεί διαφορετικός από τους προκατόχους του, ελπίζουν ότι η εκλογή του στον Λευκό Οίκο θα αλλάξει σελίδα στις σχέσεις των δύο χωρών.
«Οι σχέσεις θα εξαρτηθούν από την αμερικανική πολιτική,αλλά εμείς ελπίζουμε πως θα ομαλοποιηθούν.Κάθε χώρα που διατηρεί καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ βρίσκεται σε καλύτερη οικονομική κατάσταση» θεωρεί, μιλώντας στους ανταποκριτές των «Financial Τimes» στην Τεχεράνη, ο φοιτητής Σιαβάς. Σε ένα βιβλιοπωλείο που πουλάει βιβλία από τη Δύση ο Ματζίντ τονίζει ότι η βελτίωση των σχέσεων θα επιτρέψει σε περισσότερους Ιρανούς να σπουδάσουν στο εξωτερικό. Η κυβέρνηση Ομπάμα αναθεωρεί την πολιτική της προς το Ιράν και αναζητεί τρόπους για να ανοίξει διάλογο. Στόχος της όμως παραμένει να πείσει την Τεχεράνη να διακόψει το πυρηνικό της πρόγραμμα καθώς και την υποστήριξη προς οργανώσεις μαχητών της Μέσης Ανατολής. Το μήνυμα που έχει στείλει ο νέος αμερικανός πρόεδρος προς το Ιράν είναι πως αν «ξεσφίξει τη χούφτα του» θα του τείνει το χέρι του. Η απάντηση της Τεχεράνης ήταν θετική προς τον διάλογο, αρκεί οι ΗΠΑ να αλλάξουν την πολιτική τους στη Μέση Ανατολή.
Παρά τη διεθνή πίεση και τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στο ιρανικό καθεστώς – οι οποίες όμως αντισταθμίστηκαν από την άνοδο της τιμής του πετρελαίου- η Τεχεράνη συνέχισε το πυρηνικό πρόγραμμά της και διεύρυνε την επιρροή της στην περιοχή. Ο πρώην πρόεδρος και ηγέτης των «πραγματιστικών συντηρητικών» της χώρας Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζανί δήλωσε πρόσφατα ότι αν οι ΗΠΑ επιμείνουν πως παραμένει προς συζήτηση η στρατιωτική επιλογή- επίθεση κατά των ιρανικών εγκαταστάσεων, είτε από τις ΗΠΑ είτε από το Ισραήλ- και πως το Ιράν πρέπει να διακόψει το πυρηνικό πρόγραμμά του, τότε τίποτε δεν θα λυθεί.
Σύμφωνα με τον πρώην διπλωμάτη Σαντέχ Χαραζί, ένα κρίσιμο ενδεικτικό στοιχείο για το τι θα ακολουθήσει είναι η επιλογή του αμερικανού απεσταλμένου που θα αναλάβει το Ιράν, μια επιλογή η οποία «θα επηρεάσει τη διαδικασία». Στελέχη από το ιρανικό καθεστώς υπογραμμίζουν ότι οι προσπάθειες να αρχίσει διάλογος πρέπει να λαμβάνουν υπ΄ όψιν τις ευαισθησίες του Ιράν. «Η ποιότητα της διαδικασίας είναι σημαντική, η γλώσσα του σώματος των ΗΠΑ είναι σημαντική- δεν πρέπει να είναι αλαζονική ή επικριτική» πιστεύει ένας από αυτούς. Και προσθέτει ότι η αποστολή επιστολής προς τον ανώτατο ηγέτη στην οποία θα τονίζει τα κοινά συμφέροντα – επιλογή την οποία εξετάζει η αμερικανική κυβέρνησηθα είναι καλοδεχούμενη, αλλά οι ΗΠΑ πρέπει να προσέξουν να μη φανεί σαν να προσπαθούν να παρακάμψουν τον κ. Αχμαντινετζάντ (με τον οποίο η Ουάσιγκτον θα προτιμούσε να αποφύγει τις άμεσες επαφές).
Πολιτικοί στην Τεχεράνη αναφέρουν ότι, ενώ το καθεστώς δεν θα συμβιβαστεί εύκολα, συνειδητοποιεί τους κινδύνους του να αποκρούσει τα ανοίγματα των ΗΠΑ, όπως μια ισραηλινή επίθεση σε κάποια από τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του ή επιβολή σκληρότερων οικονομικών κυρώσεων.
BHMA