Το καθεστώς δεν ξέρει πώς να αντιδράσει στην αναμενόμενη πρωτοβουλία του νέου προέδρου των ΗΠΑ

ΤΕΧΕΡΑΝΗ, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
Το ιρανικό καθεστώς βρίσκεται σε δύσκολη θέση γιατί δεν ξέρει πώς να αντιδράσει σε ενδεχόμενη αμερικανική πρωτοβουλία η οποία θα μπορούσε να υποσκάψει τα θεμέλια της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Εναν μήνα μετά την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα, η ελπίδα για ομαλοποίηση στις σχέσεις ανάμεσα στο Ιράν και στις ΗΠΑ μοιάζει να σβήνει. «Παραδοσιακά, υπάρχει μεγάλη απόκλιση ανάμεσα στις προεκλογικές υποσχέσεις και στην πολιτική του εκάστοτε ενοίκου του Λευκού Οίκου» δήλωσε στη γαλλική εφημερίδα «Le Figaro» ο ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μανουτσέχρ Μοτακί.
Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ο Δημοκρατικός υποψήφιος δήλωνε έτοιμος να ανοίξει διάλογο «χωρίς προϋποθέσεις» με το Ιράν, χώρα με την οποία η Ουάσιγκτον δεν έχει διπλωματικές σχέσεις από…το 1979. Με το που εξελέγη όμως ο Ομπάμα μετρίασε τις ελπίδες δηλώνοντας ότι ο εμπλουτισμός ουρανίου από το Ιράν είναι «απαράδεκτος». Οι ΗΠΑ και η ΕΕ υποψιάζονται ότι το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης έχει στρατιωτικούς σκοπούς. Οι σχέσεις με τον «Μεγάλο Σατανά» αποτελούν ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα ανάμεσα στα διάφορα κέντρα εξουσίας της Τεχεράνης. Πώς θα απαντήσουν στην κίνηση που αναμένεται να κάνει ο Ομπάμα αφού αναλάβει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου;
Τρεις σχολές σκέψης συγκρούονται γύρω από αυτό το ερώτημα, σύμφωνα με έναν ειδικό του ιρανικού συστήματος. «Οι αισιόδοξοι θεωρούν ότι πρέπει να αδράξουν αυτή τη χρυσή ευκαιρία,τώρα που φεύγει η κυβέρνηση Μπους.Οι υπερσυντηρητικοί,αντιθέτως,πι- στεύουν ότι,όποιος και αν είναι ο πρόεδρός τους,οι ΗΠΑ δεν θα αναγνωρίσουν ποτέ την Ισλαμική Δημοκρατία.Ο πρόεδρος Αχμαντινετζάντ δεν απέχει πολύ από αυτή τη θέση,αν καιγια προεκλογικούς λόγουςθα του άρεσε να έκανε η Ουάσιγκτον ανοίγματα προς το Ιράν πριν από τις προεδρικές εκλογές του Ιουνίου 2009. Με αυτόν τον τρόποθα μπο ρούσε να πει στον λαό του:βλέπετε,η σταθερότητά μου έφερε αποτελέσματα.Τέλος,υπάρχουν οι ρεαλιστές, για τους οποίους όλα εξαρτώνται από το ποια θα είναι η αμερικανική προσφορά». Ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης του Ιράν και πραγματικός κάτοχος της εξουσίας αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ είναι της τελευταίας άποψης. «Αν οι Αμερικανοί αναγνωρίσουν τον σταθεροποιητικό ρόλο του Ιράν στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν και δηλώσουν έτοιμοι να περιορίσουν τις κυρώσεις απέναντι στη χώρα μας,τότε ο αγιατολάχ θα μπορούσε να δώσει το “πράσινο φως” στη διαδικασία ομαλοποίησης» λέει κάποιος από το περιβάλλον του ανώτατου ηγέτη. Ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια πηγή, αυτό που δεν επιθυμεί ο Χαμενεΐ είναι μια «επιλεκτική προσέγγιση» των αντιφρονούντων που αντιτίθενται στο καθεστώς της Τεχεράνης.
Σε βραχυχρόνιο επίπεδο, μια πρώτη κίνηση θα μπορούσε να ήταν το άνοιγμα μιας μερίδας αμερικανικών συμφερόντων προς την Τεχεράνη. Το Ιράν φοβάται τυχόν παγίδα. «Το να φανούν εκατοντάδες Ιρανοί να κάνουν ουρά για να πάρουν αμερικανική βίζα είναι μια καταστροφή την οποία δεν μπορεί να δεχθεί το καθεστώς» παραδέχεται ένας αξιωματούχος που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του. Υπό αυτές τις συνθήκες, τα πραγματικά ανοίγματα είναι μάλλον απίθανα σε βραχυχρόνιο επίπεδο. Σε βαθμό που η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να μπει στον πειρασμό να περιμένει την εκλογή του επόμενου προέδρου του Ιράν προτού ενεργήσει, ρισκάροντας να δει τον Αχμαντινετζάντ να επανεκλέγεται. Η πρώτη απαίτηση της Τεχεράνης αναμένεται να είναι να δεσμευθούν οι ΗΠΑ ότι δεν θα ανατρέψουν την Ισλαμική Δημοκρατία. Η πρόσφατη ιστορία δείχνει ότι οι Αμερικανοί και οι Ιρανοί γνωρίζουν πώς να συνεργάζονται όταν συγκλίνουν τα συμφέροντά τους, όπως στο Αφγανιστάν μετά την πτώση των Ταλιμπάν το 2001.
Οι επαφές μεταξύ αξιωματούχων δεν διεκόπησαν ποτέ πλήρως. Ανθρωπος από το περιβάλλον του αγιατολάχ Χαμενεΐ αποκάλυψε στη «Figaro» ότι τον «έχουν πλησιάσει» αρκετοί αμερικανοί ιθύνοντες «πριν και μετά» την εκλογή του Ομπάμα. Ανάμεσα σε αυτούς ο νέος αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο Τζον Κέρι και ο Αντονι Λέικς, πρώην επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας. «Τα θετικά αυτά μηνύματα μεταφέρθηκαν στον αγιατολάχ» διαβεβαιώνει ο άνθρωπος από το περιβάλλον του.
Μπορεί όμως τελικά το καθεστώς των μουλάδων να επιβιώσει ύστερα από μια ομαλοποίηση των σχέσεων με τον υπ΄ αριθμόν 1 εχθρό του; «Αν και η κοινωνία ονειρεύεται κάτι τέτοιο,το καθεστώς φοβάται ότι θα συμπαρασυρθεί από ένα τέτοιο άνοιγμα» συμπεραίνει ένας διπλωμάτης.
BHMA