Του Σάββα Καλεντερίδη
Προχωρούμε στην ανάρτηση της ανοικτής επιστολής που έστειλε στον νεοεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, η πρώην υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, Mάντλιν Oλμπράιτ. Παρότι πρόκειται για ένα άτομο με αρνητική φόρτιση για την ελληνική κοινή γνώμη, λόγω της ενεργής εμπλοκής της στο έγκλημα του βομβαρδισμού και του θανάτου εκατοντάδων αμάχων στη Γουγκοσλαβία και λόγω της ανθελληνικής πολιτικής που ακολούθησε στο θέμα των Σκοπίων, εκτιμούμε ότι τα διαλαμβανόμενα στην επιστολή…της έχουν τη δική τους σημασία για τις προτεραιότητες της νέας αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Επειδή οι εξελίξεις στο θέμα του Ιράκ, εκτός από τη Μέση Ανατολή και την ίδια την Τουρκία, θα επηρεάσουν τις ισορροπίες και στη ΝΑ Μεσόγειο, στο Αιγαίο και τον Καύκασο, σημειώνουμε την αναφορά της πρώην αμερικανίδας υπουργού εξωτερικών στην ανάγκη να αναλάβουν ι ίδιοι οι ντόπιοι στο Ιράκ τις τύχες του τόπου στα χέρια τους. Αυτό στην ουσία σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει μια κεντρική διοίκηση που θα επιβάλλει αυταρχικά τα δικά της θέλω σε σιίτες, Κούρδους και σουνίτες Άραβες και ότι στην ουσία ανοίγει ο δρόμος για τη χειραφέτηση και ίσως για την ανεξαρτησία των Κούρδων του Ιράκ.
Ακολουθεί το κείμενο της επιστολής:

Tης Mάντλιν Oλμπράιτ – Πρώην υπουργού Eξωτερικών των HΠA

Αγαπητέ πρόεδρε Μπαράκ Ομπάμα,

Συγχαρητήρια για την επιτυχία σου! Κατήγαγες μία εντυπωσιακή νίκη, αλλά η νίκη αυτή συνεπάγεται ευθύνη, την ευθύνη να ηγηθείς μίας πληγωμένης Αμερικής σε έναν κόσμο που μαστίζεται από τον πόλεμο, τη σύγχυση και το μίσος. Οταν ορκιστείς, θα αναλάβεις το δύσκολο έργο να αποκαταστήσεις την αξιοπιστία των ΗΠΑ, ως αποτελεσματικού και παραδειγματικού παγκόσμιου ηγέτη.

Το έργο αυτό δεν θα μπορέσεις να το φέρεις εις πέρας απλώς με το να λάβεις τις αποστάσεις σου από τα λάθη του Τζορτζ Μπους. Πρέπει να αναπτύξεις πρωτοποριακές στρατηγικές για την αντιμετώπιση πολλαπλών προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένης και της χρηματοπιστωτικής κρίσης, των δύο πολέμων (σε Ιράκ και Αφγανιστάν), της Αλ Κάιντα, της πυρηνικής απειλής και της κλιματικής αλλαγής. Σε κάθε έναν από τους προαναφερθέντες τομείς, θα χρειαστείς εξαίρετους συμβούλους, κριτική σκέψη και συγκεκριμένη τακτική, η οποία θα παράγει αποτελέσματα.

Επίσης, οφείλεις να καταφύγεις στις παραδοσιακές αξίες που κατέστησαν την Αμερική μία αξιοσέβαστη δύναμη στην παγκόσμια σκακιέρα: επιμονή, αισιοδοξία, δικαιοσύνη, ειρήνη. Οπως άλλωστε αναγνώρισες και ο ίδιος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής σου εκστρατείας, η καλή φήμη της Αμερικής έχει τρωθεί. Τώρα λοιπόν καλείσαι να δείξεις στον κόσμο ότι η χώρα μας, παρότι δεν φοβάται να χρησιμοποιήσει τη δύναμή της όταν αυτό είναι απαραίτητο, είναι επίσης διατεθειμένη να ακούσει και να μάθει.

Το πρώτο αυτό βήμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αλλά ακολουθούν αρκετά ακόμη.

Από την ημέρα της ορκωμοσίας σου κιόλας, θα πρέπει να παλέψεις για να ξαναχτίσεις την εμπιστοσύνη στην υγεία του οικονομικού μας συστήματος και στην χρηματοπιστωτική σταθερότητα των ΗΠΑ. Το κραχ του Οκτωβρίου απέδειξε ότι οι σημερινοί ηγέτες μας έχασαν το δρόμο τους. Τώρα, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα επάνω σου. Διάλεξε τους σωστούς ανθρώπους. Δείξε πειθαρχία. Μείνε πιστός στους κανόνες που ο ίδιος θεσπίζεις. Προώθησε τέλος ένα οικονομικό μοντέλο που ανταμείβει τη σκληρή δουλειά και όχι την απληστία.

Σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική, πρέπει να εφαρμόσεις την προγραμματική σου δήλωση για άμεση αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ. Εάν διστάσεις, θα σε πιέσουν οι ίδιοι οι Ιρακινοί να το κάνεις. Αρχίζοντας όμως ο ίδιος τη διαδικασία, ακολουθώντας το δικό σου πρόγραμμα, θα καταστήσεις τους Ιρακινούς ηγέτες υπόλογους για πιθανή αποσταθεροποίηση της χώρας και ανάκαμψη των ανταρτών, χωρίς να δώσεις σε κανέναν την ικανοποίηση να ισχυριστεί ότι οι ΗΠΑ εκδιώχθηκαν.

Οσα στρατεύματα παραμένουν στο Ιράκ στο μεσοδιάστημα μέχρι την αποχώρηση, πρέπει να επικεντρωθούν στην εκπαίδευση των ιρακινών δυνάμεων ασφαλείας. Αλλωστε, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί τους τελευταίους μήνες, η κατάσταση παραμένει εύθραυστη. Οι εθνοτικές συγκρούσεις συνεχίζονται και έχουν βαθιές ρίζες στην ιστορία της χώρας. Μόνο οι ίδιοι οι Ιρακινοί είναι σε θέση να τις λύσουν. Τα αμερικανικά στρατεύματα δεν μπορούν να παίξουν αυτόν το ρόλο. Ηλθε η ώρα να μεταφέρουν τις αρμοδιότητές τους στους ντόπιους.

Στο Αφγανιστάν έχει δημιουργηθεί μία απαράδεκτη κατάσταση, όπου οι άνθρωποι φοβούνται τους Ταλιμπάν, απεχθάνονται το ΝΑΤΟ και δυσπιστούν απέναντι στην κυβέρνησή τους. Δεδομένου του διακυβεύματος, θα μπεις ενδεχομένως στον πειρασμό «να κάνεις περισσότερα» για το Αφγανιστάν. Αυτό όμως θα είναι αντίδραση, όχι στρατηγική. Ο ίδιος ο στρατός μας παραδέχεται ότι οι τακτικές μας είναι δυσεφάρμοστες. Δεν μπορούμε ούτε να «συλλάβουμε» τη νίκη, ούτε να τη «σκοτώσουμε». Χρειαζόμαστε μεν στρατιωτικές ενισχύσεις, αλλά κυρίως χρειαζόμαστε μία πολιτική που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και τις ευαισθησίες του ντόπιου πληθυσμού. Υπό την προεδρία σου, η βασική αποστολή του ΝΑΤΟ θα πρέπει να είναι η εκπαίδευση των τοπικών δυνάμεων ασφαλείας, ώστε να υπερασπίζονται μόνες τους τα χωριά τους, ενώ παράλληλα θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στη βελτίωση της διακυβέρνησης και της ποιότητας ζωής των ανθρώπων.

Ενας άλλος κρίσιμος τομέας είναι η οικονομική ανάπτυξη και εκεί πρέπει να προωθήσεις τη διεθνή και περιφερειακή συνεργασία, ώστε να βελτιωθούν οι υποδομές της χώρας και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Διπλωματικά, βασικός στόχος πρέπει να παραμείνει η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Καμπούλ και Ισλαμαμπάντ. Εν ολίγοις, οι προσπάθειές μας δεν θα πρέπει να περιορίζονται στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, αλλά και στην καταπολέμηση της αναπαραγωγής της.

Εκτός όμως από τους Ταλιμπάν, ο λόγος που επιχειρούμε στο Αφγανιστάν είναι και η Αλ Κάιντα, οι δραστηριότητες της οποίας απλώνονται παγκοσμίως. Η οργάνωση δεν έχει βαθιές ρίζες στο Πακιστάν, ενώ οι ακραίες ιδέες της αποξενώνουν ακόμη και πιθανούς συμπαθούντες. Μολονότι ακόμη ενεργή λοιπόν, η Αλ Κάιντα χάνει τον πόλεμο των ιδεών. Οι επιχειρήσεις εναντίον της πρέπει να συνεχιστούν, αλλά οφείλουμε να δείξουμε τη δέουσα προσοχή ώστε να μην δίνουμε αφορμή στο μουσουλμανικό κόσμο να την ηρωοποιεί. Σε αυτήν την κατεύθυνση θα βοηθούσε βεβαίως και το κλείσιμο του Γκουαντάναμο.

Από την πρώτη ημέρα κιόλας που θα αναλάβεις τα καθήκοντά σου, πρέπει να αρχίσεις να εργάζεσαι για μία δίκαιη και βιώσιμη λύση στο Μεσανατολικό πρόβλημα. Οι κυνικοί βέβαια θα υποστηρίξουν ότι η ειρήνη στη Μέση Ανατολή δεν αρκεί για να εξουδετερώσει την Αλ Κάιντα, γεγονός βέβαια προφανές, αλλά εκτός θέματος. Οι προσπάθειές σου θα δείξουν το ηθικό ανάστημα της Αμερικής σε περιοχές όπου η Αλ Κάιντα ψάχνει μέλη για να επιστρατεύσει. Μόνο μία αποτελεσματική διαμεσολάβηση των ΗΠΑ θα πείσει τους Αραβες και τους Ισραηλινούς ότι μπορούν ακόμη να ζήσουν μαζί ειρηνικά. Αν δεν υπάρχει αυτή η ελπίδα, τότε οι εξτρεμιστές θα συνεχίσουν να κερδίζουν έδαφος και στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές.

Οι κίνδυνοι που διασπείρονται από τη Μέση Ανατολή προς τον Κόλπο είναι σίγουρο ότι θα σε απασχολήσουν, αλλά δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να σε απορροφήσουν τελείως. Η εξωτερική μας πολιτική δεν θα πρέπει να είναι μονοδιάστατη. Αλλες περιοχές του κόσμου, όπως η Αφρική και η Λατινική Αμερική αξίζουν την προσοχή μας. Ως ηγέτης σε μία παγκοσμιοποιημένη εποχή, οφείλεις να βλέπεις ολόκληρο τον κόσμο. Αυτή είναι η βασική μου προσδοκία: ότι θα εκμεταλλευθείς τις ευκαιρίες που σου παρουσιάζονται, αλλά και τα επιστημονικά επιτεύγματα ώστε να βελτιώσεις το επίπεδο διαβίωσης όλων των ανθρώπων. Ο μόνος τρόπος για να το επιτύχεις αυτό είναι να αντικατασταθεί η υπερκατανάλωση από την βιώσιμη ανάπτυξη, τουλάχιστον στην Αμερική που μπορεί να αποτελέσει σχολείο και για τον υπόλοιπο κόσμο.

Κύριε πρόεδρε, βάλε τέλος στην πολιτική του φόβου, φέρσου μας σαν να είμαστε ενήλικες, βοήθησέ μας να κατανοήσουμε τα άλλα έθνη και τις κουλτούρες τους. Προκάλεσέ μας να συνεργαστούμε. Υπενθύμισέ μας τις μεγάλες ώρες της Αμερικής, τότε που ενέπνεε την υφήλιο.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ