του Σάββα Καλεντερίδη
Όταν υπογράφηκε η λεγόμενη Ενδιάμεση Συμφωνία μεταξύ Ελλάδος και πΓΔΜ (1995), πολλοί βιάστηκαν να πανηγυρίσουν για άλλη μια νίκη της ελληνικής διπλωματίας, αφού με τη συγκεκριμένη συμφωνία τα Σκόπια υποχρεώνονταν να βγάλουν τον ήλιο της Βεργίνας από τη σημαία τους και να σταματήσουν κάθε αλυτρωτική προπαγάνδα εις βάρος της Ελλάδος και η χώρα μας από την πλευρά της αναλάμβανε την υποχρέωση να άρει το εμπορικό εμπάργκο, που είχε γονατίσει την σκοπιανή οικονομία και να βοηθήσει τη γειτονική χώρα να ανακάμψει και να ανατπυχθεί οικονομικά.
Αυτά ήταν σε γενικές γραμμές τα συμφωνηθέντα, χωρίς να υπλογίζονται όμως οι λεπτομέρειες, αφού εκεί κρύβεται ο διάβολος, όπως λέει μια ανατολίτικη παροιμία. Στη συμφωνία υπήρχε (άρθρο 11) όρος βάσει του οποίου “καμιά από τις δύο χώρες δεν έχει το δικαίωμα να παρεμποδίζει την είσοδο της άλλης σε διεθνείς και πολυεθνικούς οργανισμούς”, κάτι που φωτογράφιζε από τότε την Ελλάδα, αφού τα Σκόπια ήταν αυτά που είχαν ανάγκη να γίνουν μέλη σε διεθνείς οργανισμός και η Ελλάδα δεν έπρεπε να έχει προεξοφλήσει από τότε τη θετική της θέση στο τεράστιο αυτό ζήτημα.
Αυτά δεν τα γράφουμε για να ρίξουμε σκιά στην αποτελεσματικότητα της ελληνικής διπλωματίας και του υπουργείου εξωτερικών που χειρίστηκε τότε την υπόθεση, αλλά για να…εντοπίσουμε τα λάθη και τις αδυναμίες (αν δεν συμβαίνει κάτι άλλο), για να μην γινόμαστε κάθε φορά περίγελως χωρών με ελάχιστο ειδικό βάρος και παράδοση σε θέμα εξωτερικής πολιτικής και διεθνών σχέσεων.
Έτσι η Ελλάδα σύρεται στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης από τα Σκόπια, αφού αναγνώρισε στη συγκεκριμένη συμφωνία τη δικαιοδοσία του συγκεκριμένου δικαστηρίου.
Και ρωτάμε μεις με τη σειρά μας όχι για τη διαπόμπευσή τους, αλλά για να βγάλει ο κόσμος τα συμπεράσματα που πρέπει: ποιοί ήταν οι διπλωμάτες και οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι που αποδέχτηκαν έναν τέτοιο όρο στη συμφωνία, που ήταν από τότε φανερό ακόμα και για μαθητές της διπλωματικής ακαδημίας ότι “δένει” τα χέρια μας και αποδυναμώνει τη διαπραγματευτική δυνατότητα της χώρας σε ένα τόσο σημαντικό θέμα;…

Δικαστική ντρίμπλα με Χάγη
Τα Σκόπια κατηγορούν την Αθήνα για παραβίαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995
Ειρήνη Δ. Καρανασοπούλου

Σε νέα φάση εισέρχονται οι σχέσεις Ελλάδας- Σκοπίων, αλλά και η διαδικασία εξεύρεσης λύσης στο ζήτημα της ονομασίας της FΥRΟΜ, μετά την απόφαση της γειτονικής χώρας να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης κατά της Ελλάδας για παραβίαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995.

Τα Σκόπια κατηγορούν την Αθήνα ότι παραβίασε το άρθρο 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, βάσει του οποίου καμιά από τις δύο χώρες δεν έχει το δικαίωμα να παρεμποδίζει την είσοδο της άλλης σε διεθνείς και πολυεθνικούς οργανισμούς κι επικαλούνται την άρνηση της Ελλάδας να συναινέσει στην είσοδο της FΥRΟΜ στο ΝΑΤΟ, στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου. Νομικοί κύκλοι έλεγαν πως τα Σκόπια νομιμοποιούνται να προσφύγουν στο Δικαστήριο, από τη στιγμή που και οι δύο χώρες έχουν αναγνωρίσει την υποχρεωτική δικαιοδοσία του, ενώ στο άρθρο 1 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας αναφέρεται ρητά πως αρμόδιο για την τήρηση του περιεχομένου της είναι το Δικαστήριο της Χάγης.

Ωστόσο, το Δικαστήριο δεν αναμένεται, όπως εκτιμούν δικαστικές πηγές, να αποφανθεί για την υπόθεση πριν περάσουν τουλάχιστον δύο χρόνια- οπότε προκύπτει το ερώτημα τι θα συμβεί στο ενδιάμεσο διάστημα. Διπλωματικές πηγές έλεγαν ότι κατά πάσα πιθανότητα προεξοφλείται κατ΄ αυτόν τον τρόπο η άκαμπτη στάση των Σκοπίων σε αυτή καθαυτή τη διαφορά- της ονομασίας – αφού πριν πάρουν οποιαδήποτε απόφαση, θα περιμένουν την ετυμηγορία. Παρ΄ όλα αυτά, ο Σκοπιανός υπουργός Εξωτερικών, Αντόνιο Μιλοσόσκι, έσπευσε χθες να δηλώσει: «Θέλουμε να υπογραμμίσουμε ότι παραμένουμε ισχυρά προσηλωμένοι σε όλες τις παραμέτρους της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, ιδιαίτερα στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα, στις οποίες μεσολαβεί ο ειδικός απεσταλμένος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ».

Σύμφωνα με τον κ. Μιλοσόσκι, «σκεφτήκαμε πολύ πριν προσφύγουμε, αλλά δεν βλέπουμε κανέναν άλλο τρόπο για να αποδοθεί δικαιοσύνη και να προστατευθούν τα δικαιώματά μας. Ελπίζουμε ότι αυτή η ενέργεια μπορεί να ενθαρρύνει την Ελλάδα να συμμορφωθεί με τις διεθνείς νομικές της υποχρεώσεις κι επίσης ότι μπορεί να ενθαρρύνει τις δύο χώρες μας να καταλήξουν σε μια οριστική λύση στα ζητήματα που εκκρεμούν, σε πνεύμα καλής γειτονίας και συνεργασίας, όπως προβλέπεται από την Ενδιάμεση Συμφωνία».

Έχουμε αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία

Η ΑΘΗΝΑ, από την πλευρά της, δεν έχει άλλη επιλογή από το να ανταποκριθεί στην πρόσκληση του Δικαστηρίου. Αφενός διότι έχει αναγνωρίσει την υποχρεωτική του δικαιοδοσία, αφετέρου διότι έχει κάνει «σημαία» τη Χάγη στη διένεξή της με την Τουρκία για το Αιγαίο και την υφαλοκρηπίδα. Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, να εμφανισθεί ότι περιφρονεί έναν τέτοιο θεσμό. Τις συγκεκριμένες της κινήσεις, όμως, αναμένεται να τις καθορίσει η Ντόρα Μπακογιάννη κατά τη σημερινή της συνάντηση με τον Πρωθυπουργό, στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Γιώργος Κουμουτσάκος, με χθεσινή του ανακοίνωση επισημαίνει πως «η Ελλάδα θα προσέλθει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης με την αυτοπεποίθηση και την αποφασιστικότητα που της δίνουν η πληρότητα, η σαφήνεια και η ουσία των επιχειρημάτων της». Παρ΄ όλα αυτά, κοινή πεποίθηση στο υπουργείο Εξωτερικών είναι ότι στενεύουν πλέον τα περιθώρια για εξεύρεση λύσης στο θέμα της ονομασίας κι ότι ακόμη και τα βέτο στους διεθνείς οργανισμούς έχουν ημερομηνία λήξης.

Το ΠΑΣΟΚ
Ο αρμόδιος για θέματα εξωτερικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ, Ανδρέας Λοβέρδος, με δήλωσή του ζητά τη σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής και τονίζει: «Τελικώς, η “σκοπιανοποίηση” της εξωτερικής πολιτικής, η οποία είχε ως συνέπεια τον παραμερισμό όλων των υπολοίπων θεμάτων μας, για λόγους εσωτερικής πολιτικής κατανάλωσης, οδήγησε στην επιδείνωση ακόμα και αυτού του προβλήματος, στο οποίο υποτίθεται η κυβέρνηση είχε ρίξει όλες της τις δυνάμεις. Η εθνικιστική ηγεσία των Σκοπιανών είναι προφανές πως οδηγεί τις προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος του ονόματος σε αδιέξοδο».

Δημόσια αντίδραση Τσερβενκόφσκι

ΣΕ ΜΙΑ ακόμη ένδειξη της κατάστασης που επικρατεί στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό της FΥRΟΜ, ο πρόεδρος της χώρας Μπράνκο Τσερβενκόφσκι διαμαρτυρήθηκε δημοσίως για το γεγονός ότι η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός Νίκολα Γκρούεφσκι δεν διαβουλεύθηκαν με τον ίδιο πριν αποφασίσουν την προσφυγή στη Χάγη. Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα έλεγαν πάντως ότι η απομόνωση του άρθρου 11 από μέρους των Σκοπιανών συνιστά μια «έξυπνη» κίνηση- διότι εάν προσέφευγαν για το σύνολο της Συμφωνίας, και τα δύο μέρη θα βρίσκονταν να έχουν παραβιάσει πληθώρα σημείων, πέραν εκείνου που ορίζει διαπραγμάτευση για την ονομασία. Μάλιστα, νομικός παράγων αναρωτιόταν «ποιος τους συμβούλευσε», αλλά η απάντηση θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη: στην τελευταία γενική συνέλευση του ΟΗΕ, οι Σέρβοι «έκλεψαν την παράσταση», ζητώντας γνωμοδότηση του Δικαστηρίου της Χάγης για το θέμα του Κοσόβου…
ΤΑ ΝΕΑ