Του Kώστα Πικραμένου
Οι διεθνείς οργανισμοί και κέντρα ερευνών επεξεργάζονται στοιχεία και πραγματοποιούν μελέτες επί θεμάτων δημογραφίας και οικονομίας. Τα συμπεράσματα των μελετών αποτελούν τις βάσεις επί των οποίων θα χαραχθούν οι κρατικές πολιτικές προκειμένου να επιτευχθούν οι επιδιωκόμενοι στόχοι.
Σε προηγούμενο άρθρο μου («Η δημογραφική βόμβα εξ Ανατολών», endoturkika.blogspot.com) είχα αναφερθεί εκτενέστατα στις πληθυσμιακές τάσεις που θα επικρατήσουν στις δύο χώρες μέχρι το 2040. Η Ελλάδα των 13 εκατομμυρίων (με δυσανάλογο σήμερα αριθμό μεταναστών για το μέγεθος της) θα έχει να «διαχειριστεί» μία Τουρκία των 90 εκατομμυρίων είτε μέσω του «χώρου ελευθερίας εγκατάστασης» στα πλαίσια της Eυρωπαικής της ένταξης είτε μέσω των «παρακρατικών» δικτύων διακίνησης προσώπων (trafficing) στο μέτωπο του Έβρου και των νήσων Αν. Αιγαίου. Την ίδια στιγμή το 40% του πληθυσμού της Τουρκίας θα είναι νεότερο των 30 ετών ενώ σχεδόν το 30% του πληθυσμού της Ελλάδας θα είναι άνω των 65 ετών.
Σε αυτό το άρθρο μου θα αναφερθώ στις οικονομικές τάσεις που επικρατούν στις δύο χώρες.
Η Ελλάδα στηρίζεται οικονομικά στον τουρισμό, στα ευρωπαϊκά προγράμματα και επιδοτήσεις υποδομών, στην εμπορική ναυτιλία και στις περιορισμένες εξαγωγές της. Οι εξαγωγές της Ελλάδας κατά 70% περιλαμβάνουν προϊόντα πετρελαίου, δομικά υλικά, βαμβάκι και ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό. Οι εξαγωγές της Ελλάδας κατανέμονται: Γερμανία (12%), Ιταλία (10%), Βουλγαρία (7%), Κύπρος (6%), Ρουμανία (5,5%), Γαλλία (4,7%), Τουρκία (4%), Ισπανία (3,7%), ΗΠΑ (3.6%). Σημειώνουμε ότι η Ελλάδα είναι κατ’ουσίαν ανύπαρκτη σε Λατ. Αμερική, Αφρική, Μέση Ανατολή, Κεντρική Ασία, Ν.Α Ασία, Κίνα και Ινδία. Την ίδια στιγμή ο τουρισμός βρίσκεται σε πτώση λόγω αναδυόμενων αγορών όπως η Τουρκία, Κροατία, Αίγυπτος, Βουλγαρία. Οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις μειώνονται δραματικά λόγω ένταξης νέων κρατών από την Αν. Ευρώπη. Οι εξαγωγές της στερούνται ανταγωνιστικότητας λόγω σκληρού ευρώ και κόστους παραγωγής. Το εμπορικό έλλειμμα αυξάνεται δραματικά ενώ η δανειοληπτική ικανότητα της χώρας επιδεινώνεται από τους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Η Τουρκία στηρίζεται οικονομικά στο τουρισμό, στη βιοτεχνία-υφαντουργία, στις κατασκευές, στην εξαγωγή σιδήρου-χάλυβα και στην αναδυόμενη στρατιωτική της βιομηχανία (φρεγάτες, πύραυλοι, τεθωρακισμένα) Οι εξαγωγές έχουν τετραπλασιαστεί από το 2002 και μετά με τους λεγόμενους «τίγρεις της Ανατολής» που στηρίζουν το ΑΚΡ του Ερντογάν.
Την ίδια στιγμή (από το 2004 και μετά) οι άμεσες ροές κεφαλαίων (κυρίως αραβικών και ρωσικών) προς την Τουρκία ξεπέρασαν τις συνολικές επενδυτικές ροές της τελευταίας 25ετίας (1983-2008) σε συνδυασμό με την απελευθέρωση των αγορών και το κύμα αποκρατικοποιήσεων κάτω από τις υποδείξεις του ΔΝΤ.
Η Τουρκία διαθέτει μία οργάνωση ομπρέλα (DEIK) επιχειρηματικών συμβουλίων που καλύπτει μεγάλο αριθμό χωρών σε όλες τις ηπείρους. Φιλοξενεί στην Κων/πολη περιφερειακά επιχειρηματικά forum με συμμετοχή Προέδρων και Πρωθυπουργών χωρών, όπως το πρόσφατο Τουρκο-Αφρικανικό Συνέδριο. Από το 1988 (έτος ίδρυσης του DEIK επί πρωθυπουργίας Ozal) η Τουρκία καλλιέργησε την εξωστρέφεια στην οικονομία της συνδυάζοντας την με το νέο-οθωμανικό δόγμα της πάλαι πότε περιφερειακής δύναμης.

Ο οικονομικός παράγοντας στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής
Στο κατάλογο των 10 μεγαλύτερων εισαγωγέων ελληνικών προϊόντων οι μισοί είναι Βαλκανικές χώρες (Βουλγαρία, Ρουμανία, ΠΓΔΜ, Αλβανία και Τουρκία). Συνολικά το 20% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνονται στα βόρεια και ανατολικά σύνορα μας. Το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι θα αυξηθεί σταδιακά καθώς οι αγορές της Δυτικής Ευρώπης κατακλείονται από ασιατικά και αφρικανικά προϊόντα. Γίνεται άμεσα αντιληπτό ότι σε μία γεωγραφική περιοχή (Βαλκάνια) όπου όλα τα κράτη διατηρούν μειονότητες, αναμοχλεύουν τον αλυτρωτισμό και αναπαράγουν εθνικισμό για εσωτερική κατανάλωση η Ελλάδα «ψάχνει πελάτες και αγορές» κλείνοντας τα μάτια σε όλες τις υπόλοιπες ηπείρους.
Οι έλληνες επιχειρηματίες κρατούν δέσμια την εξωτερική πολιτική της χώρας φοβούμενοι για το μέλλον των επενδύσεων τους και οι γείτονες μας το εκλαμβάνουν ως αδυναμία πολιτικής βούλησης και ενδοτικότητα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η Τουρκία αποτελεί τον 5ο καλύτερο πελάτη για την Ελλάδα (με εξαίρεση την Κύπρο) γεγονός που δικαιολογεί το δόγμα της «ελληνο-τουρκικής φιλίας» με ό,τι σημαίνει αυτό….
Στο κατάλογο των 10 μεγαλύτερων εισαγωγέων τουρκικών προϊόντων δεν υπάρχει ούτε ένα γειτονικό κράτος της Τουρκίας. Η Τουρκία «ψάχνει πελάτες» σε μεγάλες αγορές και διατηρεί την αυτοτέλεια της στην άσκηση της εξωτερικής της πολιτικής. Αν θεωρήσουμε την Ελλάδα (συν Κύπρο) και την Αρμενία τα καυτά θέματα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής (εκτός Κούρδων), η μεν πρώτη απορροφάει μόνο το 2% των τουρκικών εξαγωγών και καλύπτει μόνο το 0,6%(!) των εισαγωγών της Τουρκίας. Για την Αρμενία δε τα σύνορα είναι κλειστά από το …1993!
Έχω επανειλημμένως προτείνει την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας σε προϊόντα και υπηρεσίες που θα κερδίσουν «αγορές» μακριά από τη «γειτονιά» μας. Θα πρέπει το βαλκανικό μας εμπόριο να μην ξεπερνάει το 15% του συνόλου των εξαγωγών μας διαφορετικά θα φτάσουμε στο σημείο να χάνουμε διπλωματικές μάχες …λόγω 3ήμερου εμπορικού μποϊκοτάζ ελληνικών προιόντων στα Σκόπια, Σόφια, Βουκουρέστι και Κων/πολη. Άραγε έχουν γνώση οι ιθύνοντες στο Yunanistan;